Co to jest karma weterynaryjna?
Mówiąc o karmach weterynaryjnych, od razu kojarzymy je z pożywieniem dla zwierząt potrzebujących specjalnego wsparcia przy danych jednostkach chorobowych. W teorii oznaczają „pasze specjalnego przeznaczenia żywieniowego”, czyli karmy dietetyczne.
Karma z określeniem „weterynaryjna” nie musi być klinicznie przebadana ani spełniać żadnych wymagań co do składu i działania. Tak etykietowana może być dowolna karma. Dopiero kiedy producent umieści informacje na etykiecie, że produkt jest karmą dietetyczną, musi dostosować jej skład, działanie oraz etykietę do wytycznych.
Karma dietetyczna musi spełniać wymogi, których podstawę stanowią:
- Rozporządzenie Komisji UE 2020/354 z dnia 4 marca 2020 r. ustanawiające wykaz planowanych zastosowań pasz przeznaczonych do szczególnych potrzeb żywieniowych,
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie mieszanek paszowych dietetycznych.
W praktyce oznacza to, że aby dany produkt mógł być określony karmą weterynaryjną dla psa alergika (czyli obniżającą nietolerancję składników i substancji odżywczych) musi spełnić wymogi określone w powyższych dokumentach.
Karm dietetycznych nie należy mylić z karmą leczniczą. Według ustawy o paszach z dnia 22 lipca 2006 r. „pasza lecznicza to mieszanina jednego lub kilku dopuszczonych do obrotu, na podstawie przepisów prawa farmaceutycznego, premiksów leczniczych z jedną lub kilkoma paszami, przeznaczoną, ze względu na swoje właściwości profilaktyczne lub lecznicze, do podawania zwierzętom w formie niezmienionej”. Czym innym są zatem pasze dietetyczne i lecznicze.
Na potrzeby tekstu, w dalszej jego części będziemy posługiwać się się określeniem „karmy weterynaryjne”, zakładając, że spełniają one warunki karm dietetycznych.
Co wyróżnia karmy weterynaryjne dla psów?
Na rynku istnieje kilka głównych podziałów karm dla zwierząt. Jeden z nich opiera się na podziale produktów według poziomu zawartości wody – wyróżniamy tu karmy suche, wilgotne i półwilgotne. Dodatkowo są też karmy pełnoporcjowe i uzupełniające. Te pierwsze powinny być podstawą diety, drugie mogą stanowić dodatek w codziennym żywieniu.
Karmy weterynaryjne dla psów możemy spotkać zarówno w formie suchej, jak i wilgotnej. Natomiast każda z karm dietetycznych specjalnego zastosowania posiada dodatkowe wymogi, które producent musi spełnić.
W wykazie zastosowań produktu powinniśmy znaleźć takie informacje jak:
- specjalna potrzeba żywieniowa – dla jakiej choroby możemy zastosować daną karmę,
- podstawowe właściwości odżywcze – dzięki jakim właściwościom karma ma wspomóc zwierzę w danej jednostce chorobowej,
- gatunek lub kategoria zwierzęcia, dla którego przeznaczona jest karma weterynaryjna,
- deklaracja na etykiecie – zawartości składników odżywczych powinniśmy znaleźć na etykiecie produktu,
- czas stosowania produktu,
- inne informacje, np. „Przed użyciem lub przedłużeniem okresu stosowania zaleca się konsultację z lekarzem weterynarii".
Kiedy wprowadzamy karmę weterynaryjną dla psa?
Istnieje wiele sytuacji zdrowotnych, w których zmiana diety jest wskazana lub nawet konieczna. Niewłaściwa dieta może przyczyniać się do pogarszania stanu zdrowia psa i nasilenia objawów, przykładem może być tutaj:
- przewlekła choroba nerek,
- przewlekła choroba trzustki,
- alergie pokarmowe.
Przejście na karmę weterynaryjną dla psa powinno mieć miejsce po wyraźnym wskazaniu lekarza weterynarii lub przekierowaniu do eksperta ds. żywienia. Błędem jest podawanie pupilowi karmy specjalistycznej „na wszelki wypadek”, chcąc uchronić zwierzę przed wystąpieniem choroby. Podawanie karm dietetycznych nie ma działania profilaktycznego, a nieprawidłowe ich stosowanie może doprowadzić do wystąpienia problemów zdrowotnych.
Ostrożnie powinniśmy także postępować w przypadku, gdy u psa zdiagnozowano więcej niż jedną chorobę np. przewlekłe zapalenie trzustki oraz przewlekłą chorobę nerek. W takich dobranie gotowej karmy może okazać się trudne. Często konieczne jest zastosowanie indywidualnego planu żywieniowego.
Tym, na co należy zwrócić uwagę, jest niewłaściwy czas stosowania karmy weterynaryjnej. Jeśli stan zdrowia psa się zmienia i nie ma już konieczności kontynuowania specjalistycznej diety, należy rozważyć zmianę i uaktualnienie dotychczasowych zaleceń dietetycznych.
Alternatywne modele żywienia w przypadku chorych zwierząt
Zdarzają się sytuacje, w których dobranie karmy weterynaryjnej dla psa do postawionej diagnozy jest trudne lub może pociągać za sobą negatywne konsekwencje. Bardzo często ma to miejsce w przypadku psów chorujących na wiele schorzeń, jak chociażby występująca alergia pokarmowa i inna choroba. W takich przypadkach może nie być na rynku odpowiedniej karmy, której skład byłby bezpieczny pod względem alergii i dodatkowo wspierał leczenie drugiej choroby. Rozwiązaniem może być zbilansowana dieta domowa, dobrana do potrzeb i aktualnego stanu zdrowia zwierzęcia. Warto korzystać z pomocy sprawdzonego lub polecanego przez lekarza weterynarii dietetyka zwierzęcego. Takie rozwiązania mogą się okazać jedyną opcją na stabilizację zdrowia psiego pacjenta.
Wady karm gotowych
Jak pokazują badania i analizy składu karm, powinniśmy być ostrożni co do wyboru diety dla swojego pupila. Wyniki kontroli Państwowej Inspekcji Handlowej wskazują, że rzeczywisty skład karmy nie zawsze pokrywa się z informacjami zawartymi na etykiecie. Dotyczy to zarówno składu surowcowego, jak i analitycznego. Niestety niepewność co do składu pojawia się także w przypadku karm weterynaryjnych. Badania Britty Dobenecker z 2021 roku pokazują, że ponad 50% testowanych karm weterynaryjnych typu „renal” zawierało ponad dwukrotną ilość fosforu rekomendowaną dla zdrowych zwierząt. Inne badania ujawniły brak prawidłowego zbilansowania. Aż 100% karm kocich i 50% psich nie spełniało minimum dla zawartości potasu.
Powinniśmy być też czujni przy każdym nowym zamawianiu karmy. Producenci często nie komunikują zmian w składzie, dlatego warto co jakiś czas przeanalizować etykietę.
To bardzo ważne, abyśmy świadomie podejmowali decyzje o wyborze odpowiedniego pokarmu dla naszego psa, ponieważ wpływ żywienia na stabilizacje stanu zdrowia zwierzęcia może być bardzo istotny. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto zasięgnąć porady specjalisty.
Więcej porad dotyczących żywienia znajdziecie w dziale Mam zwierzęta.
Zdjęcie okładkowe: Shutterstock
Bibliografia
- A. Cholewiak-Góralczyk „Mam chorego zwierzaka. Poradnik dla opiekunów kotów i psów”, Wyd. Otwarte, 2022
- Departamentu Inspekcji Handlowej UOKiK, „Informacja z wyników kontroli jakości i prawidłowości oznakowania karmy dla zwierząt towarzyszących”, Warszawa 2019
- B. Dobenecker „Phosphate intake with complete food and diets for chronic kidney disease available on the German market”, Tierarztl Prax Ausg K Kleintiere Heimtiere 2021
- FEDIAF „Kodeks dobrej praktyki znakowania karm dla zwierząt domowych”, 2018
- 25th Congress of the European College of Veterinary and Comparative Nutrition „Nutritional composition evaluation of prescription commercial diets for dogs and cats with chronic kidney disease”, 2021
- Rozporządzenie Komisji UE 2020/354, 2020
Komentarze (0)