Uwaga! Artykuł ma charakter wyłącznie edukacyjny. Nie wyczerpuje on tematu, nie służy do samodzielnego diagnozowania ani leczenia zwierząt domowych, nie zastępuje wizyty u lekarza weterynarii
Choć lato kojarzy nam się z wakacjami, beztroską, długimi dniami, piękną pogodą i wysoką temperaturą, niesie ze sobą zwiększone ryzyko przegrzania organizmu, a w konsekwencji – udaru cieplnego. Może on wystąpić nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt, a jego skutki mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia. Człowiek potrafi określić, że ma zawroty głowy i jest mu słabo. Pies nam tego nie powie. Musimy być zatem świadomi tego, jakie są objawy udaru cieplnego u psa i w porę je rozpoznać, żeby zareagować jak najszybciej.
Ryzyko wystąpienia udaru cieplnego u psa
Niektóre grupy ludzi są narażone na doznanie udaru cieplnego bardziej niż inne, a wśród nich są między innymi osoby starsze, otyłe czy niemowlęta. Wśród psów też znajdziemy takie, u których ryzyko wystąpienia udaru cieplnego jest znacznie wyższe, niż u innych. Wynika to z faktu, że mechanizm termoregulacji u niektórych osobników nie działa tak sprawnie, jak powinien. Są to przede wszystkim:
- psy ras brachycefalicznych – czyli wszystkie krótkopyskie. Między innymi: shih tzu, pekińczyk, mops, buldog francuski i angielski, boston terrier, bokser, bullmastiff i wiele innych. Ze względu na krótką kufę psom z brachycefalią oddycha się znacznie trudniej, a ziajanie nie jest tak wydajnym sposobem na schłodzenie się, jak powinno;
- psy ras olbrzymich;
- psy starsze, szczenięta, psy z chorobami i otyłością – są one bardziej narażone na doznanie udaru cieplnego zupełnie jak wśród ludzi seniorzy, małe dzieci oraz osoby, którym doskwierają rozmaite schorzenia. U szczeniąt mechanizm termoregulacji nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, natomiast u psów starszych organizm jest osłabiony i wiele procesów zachodzi w nim wolniej czy mniej wydajnie. Psy cierpiące na określone choroby, zwłaszcza związane z układem krążenia czy powodujące problemy z oddychaniem, albo otyłe, również mogą łatwiej dostać udaru cieplnego;
- psy, które nie zaaklimatyzowały się do wysokich temperatur – ten podpunkt dopisuję, ponieważ jest dość nieoczywisty i przypuszczam, że może nam to w ogóle nie przyjść do głowy. Sytuacja taka ma miejsce na przykład wtedy, kiedy w trakcie ferii zimowych wyjeżdżamy na egzotyczne wakacje i zabieramy ze sobą psa albo przeprowadzamy się do znacznie cieplejszego miejsca niż dotychczas. Psi organizm potrzebuje około dwóch miesięcy, żeby się przyzwyczaić do wyższych temperatur.
Kiedy może dojść do udaru cieplnego u psa?
Najprościej byłoby powiedzieć, że wtedy, kiedy pies jest wystawiony na działanie zbyt wysokiej temperatury przez zbyt długi czas. Tylko że ten „zbyt długi czas” zazwyczaj jest krótszy, niż moglibyśmy przypuszczać.
Sytuacje, w których pies może doznać udaru cieplnego:
-
Przebywanie w nagrzanym samochodzie
Choć wydaje się to oczywiste, warto o tym wspomnieć. Samochód to blaszana puszka, która błyskawicznie nagrzewa się do ekstremalnych temperatur. I nie, nie przekonują mnie argumenty, że okno będzie uchylone, klimatyzacja włączona, a poza tym to „ja zostawię psa tylko na minutkę”. Uchylone okno pomaga tylko trochę, klimatyzacja to tylko elektronika i bywa zawodna, a poza tym wszyscy doskonale wiemy, że „minutka” z przyczyn od nas niezależnych zaskakująco często przedłuża się akurat wtedy, kiedy się nam najbardziej spieszy. Nie zostawiamy psa w samochodzie bez opieki.
-
Przebywanie w nagrzanym pomieszczeniu
Dobrze wiemy, jak gorąco może być latem w naszych mieszkaniach i domach, zwłaszcza jeżeli mamy okna o wystawie południowej czy południowo-zachodniej. Dlatego w okresie letnim pilnujmy, by nasz pupil nie został zamknięty w nagrzanym pomieszczeniu.
-
Brak dostępu do cienia i brak świeżej wody
Na przykład podczas całodniowego pobytu na plaży czy spaceru, kiedy jest największy upału. Do tego podpunktu zaliczamy też kojec bez zadaszenia, a nawet ten zadaszony, ale prowizorycznie kawałkiem blachy falistej czy czymś innym, co może i chroni przed deszczem, ale na pewno nie przed wysokimi temperaturami. W trakcie upałów ważne jest odpowiednie nawodnienie, dlatego trzeba zapewnić pupilowi stały dostęp do świeżej wody.
Objawy udaru cieplnego u psa
Niestety sytuacji, w których nasz pies może doświadczyć udaru cieplnego, jest mnóstwo. Choćbyśmy byli najbardziej przewidującymi i troskliwymi opiekunami świata, to nie zawsze i nie przed wszystkim jesteśmy w stanie uchronić czworonoga. Przypadki chodzą po ludziach. I po psach. Dlatego warto, żebyśmy wiedzieli, jak rozpoznać udar słoneczny u zwierzęcia. Im szybciej zareagujemy, tym większa szansa, że pies wyjdzie z tego cało.
Możemy podejrzewać, że nasz pies doznał udaru cieplnego, jeżeli zaobserwujemy u niego między innymi:
- nadmierne ziajanie i płytki oddech – to naturalne, że, im jest cieplej, tym pies więcej ziaje, a im więcej ziaje, tym oddech jest szybszy i płytszy. Z tego powodu musimy wykazać się czujnością i bardzo uważnie obserwować zwierzę, ponieważ jest to objaw, który zupełnie niechcący możemy przeoczyć;
- ślinotok – to objaw, przy którym szybciej może nam się zapalić czerwona lampka. Znamy swojego psa, wiemy, w jakich sytuacjach się ślini, więc powinniśmy wyłapać nietypowe zachowanie;
- apatia, otępienie, senność – czworonóg może wydawać się obojętny na bodźce, nie reagować na nasz głos lub dotyk, być nieświadomy tego, co się dookoła niego dzieje, mieć trudności ze skupieniem wzroku. Jeżeli miałabym to do czegoś porównać, to powiedziałabym, że przypomina zachowanie człowieka, który nagle został wybudzony z głębokiego snu, albo jest pod wpływem sporej ilości alkoholu;
- niezborność ruchów, zataczanie się, chwiejność, drgawki – nawet najbardziej fajtłapowate psy mają w swoich ruchach zazwyczaj sporo gracji. Psu, który doznaje udaru cieplnego, brakuje koordynacji ruchowej: może się on chwiać, szurać łapami o podłoże, potykać się, iść wężykiem lub w ogóle nie być w stanie utrzymać się na nogach.
Poza oznakami z listy, udar cieplny u psa może nieść ze sobą bladość języka i dziąseł, podwyższoną temperaturę, wymioty, krwawą biegunkę, utratę przytomności, a nawet śpiączkę.
Nie warto liczyć, że być może to nic groźnego, i czekać na kolejne objawy, ponieważ konsekwencje udaru cieplnego, którego w porę nie opanujemy, mogą być katastrofalne, doprowadzając do poważnego uszkodzenia narządów wewnętrznych lub nawet śmierci zwierzęcia. W takiej sytuacji zdecydowanie lepszą (zwłaszcza dla życia naszego pupila) opcją jest niepotrzebne udanie się do weterynarza niż zignorowanie kluczowych symptomów.
Udar cieplny u psa – co robić?
Objawy, które wymieniłam powyżej, są najłatwiejsze do zaobserwowania i pod żadnym pozorem nie powinniśmy ich ignorować. Jeżeli zauważymy u naszego psa pierwsze dwa, koniecznie zapewnijmy mu cień, odpoczynek i pomóżmy się ochłodzić, na przykład mokrymi, chłodnymi (ale nie lodowato zimnymi, żeby nie doszło do szoku termicznego!) ręcznikami (warto podłożyć je pod brzuch i łapy). Jeżeli po chwili wszystko wróci do normy, to sytuacja jest opanowana. Jeżeli jednak do pierwszych symptomów zaczną dochodzić następne, natychmiast zabierzmy psa do kliniki weterynaryjnej – w niej nasz podopieczny dostanie fachową pomoc.
Jak pomóc psu w upały?
Jeżeli mamy wątpliwości, czy naszemu psu jest gorąco, proponuję przyjąć zasadę, że jeśli nas męczy upał, to jego tym bardziej. Psy mają mniej możliwości schładzania się niż ludzie. W dodatku ich ciało znajduje się znacznie bliżej podłoża i nie mają warstwy izolacyjnej w postaci obuwia. Nawet krótki spacer w środku dnia po nagrzanym chodniku, jest dla nich znacznie bardziej męczący niż dla nas.
Nie potrzeba wiele, żeby przynieść psu ulgę w upał. Wystarczy, że będziemy pamiętać o poniższych regułach:
- dłuższe spacery planujmy na godziny poranne lub późnowieczorne;
- wybierajmy trasy po terenach zielonych – asfalt i beton nagrzewają się do bardzo wysokich temperatur i długo trzymają ciepło;
- zapewnijmy psu nieograniczony dostęp do świeżej, chłodnej (ale nie zimnej, ponieważ zwierzę łatwo może nabawić się anginy) wody. Warto rozstawić w domu dodatkowe miski;
- zapewnijmy psu dostęp do zacienionego miejsca;
- zrezygnujmy z męczących czworonoga aktywności fizycznych w ciągu dnia;
- w domu rozłóżmy wilgotne ręczniki, na których zwierzę mogłoby się kłaść. Możemy też kupić matę chłodzącą – to rozwiązanie wygodne o tyle, że działa ona bez naszego udziału;
- jeżeli nasz pies lubi wodę, to na zacienionym balkonie czy tarasie możemy wystawić mu basenik z chłodną wodą, w którym mógłby się wylegiwać.
„Lepiej zapobiegać, niż leczyć” mawiał Hipokrates i tego się trzymajmy. Jeżeli zachowamy zdrowy rozsądek i będziemy mieć na uwadze potrzeby naszego psa, nawet najbardziej upalne lato będzie dla niego całkiem znośne.
Więcej porad znajdziesz w pasji Mam zwierzęta.
Bibliografia
- A. Przeworski, J. Głodek „Udar cieplny u psów i kotów – patogeneza, patofizjologia i leczenie” [w:] Życie Weterynaryjne, 91(3), 2016
- „Heatstroke in dogs”, artykuł w serwisie rspca.org.uk, data dostępu: 1.07.22
- „Heat Stroke in Dogs (what you need to know)”, artykuł w serwisie https://animalemergencyservice.com.au, data dostępu: 1.07.22
Zdjęcie okładkowe: Shutterstock
Komentarze (0)