Jak nauczyć dziecko przygotowywać jedzenie?

Dziecko w kuchni - o pomaganiu w domu

Jest taki mem, który mnie bawi i smuci jednocześnie. Jedna matka pyta drugą co robi, że jej dzieci są takie samodzielne. Koleżanka odpowiada „pozwalam im”. Droga do samodzielności w kuchni, nawet takiej kanapkowi-tostowej, zaczyna się w głowie rodziców. Czasami ten proces może przyspieszyć konieczność życiowa, np. praca zdalna połączona z zamknięciem szkół.

Dzieci pomagające w kuchni są wspaniałe, kiedy mamy czas nad wszystkim czuwać, a potem cierpliwość, żeby ze spokojem znieść plamy na blacie, rozchlapaną zupę na płytce czy ciut przypalony garnek. To, co czasem nas doprowadza do szewskiej pasji jest jednocześnie motorem napędowym dla dzieci - pomagam, czasem robię błędy, ale się uczę i potem mogę powtórzyć to bez pomocy.

Jeśli chcemy, żeby dzieci robiły sobie jedzenie samodzielnie to musimy im na to pozwolić. Wcześniej jednak można nieco poćwiczyć, także sprzątanie po sobie.

 

 

Podstawy gotowania dla dzieci i sprzęt kuchenny dla mniejszych rąk

Zanim zaczniecie wspólnie przygotowywać dania, które potem dzieci będą mogły zrobić same pogadajcie o różnych kuchennych zasadach. Nudne pogadanki mentorsko-profesorskie zostawmy im na późniejsze lata i spróbujmy ważne dla nas kwestie powiedzieć „przy okazji”.

U nas w domu jest jeden duży i ostry nóż, którego może używać tylko dorosły. Każdy miał szansę go potrzymać i przekonać się jaki jest ciężki. Każdy miał też szansę zobaczyć jak łatwo wchodzi w twardy miąższ marchewki i jak bardzo ręka jest delikatna w porównaniu do tejże marchewki.

Specjalnie dla dzieci kupiliśmy jednak obieraczki i małe nożyki. Sprawiliśmy im też małą patelnię i durszlak (bo sami makaron i ziemniaki odcedzaliśmy „przez pokrywkę”), a także rękawice ochronne - by gotowało im się bezpiecznie i by się nie poparzyli.

 

 

Mamy także dwie deski do krojenia - jedną do mięsa i ryb, a drugą do pozostałych rzeczy. Gotując, mówię im o tym, że mięsa nie kroimy na desce od warzyw, a warzyw na desce do mięsa. Kiedy rozgrzewam olej na patelni pokazuję im, że robię to wolno i mam już wszystko przygotowane, bo rozgrzewamy na końcu. Raz im pokazałam co się dzieje kiedy na gorący olej wkropi się wodę i jak bardzo trzeba uważać na wrzucanie na rozgrzaną patelnię różnych rzeczy.

Naszą niepisaną zasadą, której nauczyła mnie moja mentorka cukiernicza - jest: sprzątaj na bieżąco. Dzięki temu blat, podłoga i okolice są relatywnie czyste. Warto pomyśleć również o fartuszkach dla dzieci (i wcale nie tylko dla tych najmłodszych!), by ich ubrania nie były brudne i nie fundować sobie dodatkowego problemu z praniem i uporczywymi plamami. 

 

 

Frajda z gotowania - jak pokazać dzieciom, że przygotowanie posiłków jest fajne?

Dziecko w kuchni przede wszystkim musi być działać z radością. Jedną z czynności, którą sprawia mnóstwo frajdy jest krojenie. Jak jednak nauczyć dziecko kroić? Najłatwiej zacząć od małych kawałków. Nie musi być idealnie, ale bezpiecznie. Cebulę może kroić w kostkę (w okularkach do pływania), marchewkę można kroić raz w plasterki raz w kosteczkę. Pewność w obsłudze noża skutkuje nie tylko chlebem równo posmarowanym masłem, ale też możliwością zrobienia pysznego sosu do makaronu.

Szkolne dzieci potrafią czytać, więc warto zwrócić ich uwagę na instrukcję przygotowania niektórych dań: na opakowaniu do makaronu zawsze jest podany czas gotowania, podobnie na opakowaniach kasz (tutaj można też nauczyć dzieci łatwej zasady 1 część kaszy i 2 części wody), ryżu. To bardzo pomaga w kuchni, kiedy wiadomo skąd czerpać informacje. Spróbuj poprosić dziecko o ugotowanie makaronu według instrukcji. Nie ruszaj się sprzed komputera, nie komentuj, nie sprawdzaj, poczekaj. Nawet, jeśli będzie mocno al dente albo ciutkę przeciągnięty, uśmiechnij się i zjedz z masłem lub solą. Takie pozytywne wzmocnienia są najcenniejsze! Pozwól zrobić sobie jajecznicę, placki z jabłkami czy kawę.

 

Gotowanie przez dzieci - nauka w praktyce

Być może są na tym świecie dzieci, które lubią eksperymentować ze składnikami, przyprawami i technikami. Jeśli jednak Twoje dziecko najchętniej jadłoby pomidorówkę na zmianę z naleśnikami to może warto poćwiczyć przygotowanie tego, co zje zawsze. Przecież chodzi o samodzielne gotowanie, a nie w długi weekend kiedy wszyscy mamy czas. Chodzi o to, żebyśmy nie musieli przerywać pracy co dwie godziny w celu „wydania” kolejnych posiłków, tylko mogli skończyć zadania i móc chociaż popołudniu w domu tylko pożyć i pobyć, a nie pracować.

Może to niepopularne wśród niektórych rodziców, ale dzieci w wieku szkolnym naprawdę są w stanie samodzielnie przygotować prosty posiłek, włączyć pralkę, rozwiesić pranie, obsłużyć odkurzacz i opróżnić śmietniki. Są członkami społeczności zwanej rodziną i mogą do tej społeczności włożyć jakąś pracę na jej rzecz. Nie muszą robić wszystkiego, ale w czasie lockdown’u wspólny wysiłek jest najbardziej zauważalny i najbardziej doceniany przez innych.

Przepisy na poniższe dania pochodzą z zeszytu naszych dzieci. Na początku kwarantanny narodowej wymyśliły, że nauczą się gotować i robić to, co lubią jeść. Zaczęły od gofrów, a skończyły na prostym torcie z truskawkami. Nie, nie zapisywały wszystkiego tak jak początkowo zakładały. Tak, większość dań zawierała makaron i pomidory.

Dzięki „domowej szkole gotowania” udało nam się też wypracować jedną zasadę - na początku posiłku na stole stawiamy talerz świeżych warzyw pokrojonych w paski czy kostkę (papryka, marchewka, ogórki, pomidorki koktajlowe, kalarepa, seler naciowy, co tam mieliśmy akurat). Dopóki z talerza nie zniknął ostatni kawałek papryki nie zaczynaliśmy jeść obiadu. Ponieważ wszyscy byli głodni, nikt nie protestował. Dzięki temu i dzięki cudownej książce o Basi do naszego menu wszedł też szpinak, cukinia i gotowane gruszki. Od pół roku sama ani razu nie usmażyłam żadnych placków - czasem mi przykro, bo lubiłam je przewracać, ale jestem przeszczęśliwa, że zamiast przygotowywać śniadanie mogę sobie po prostu przeczytać wiadomości. Albo dłużej pospać.

 

 

Książki kulinarne dla dzieci i młodzieży - do wspólnego i samodzielnego gotowania:

• Gotowi by gotować - książka Agnieszki Kręglickiej z prostymi przepisami
   
• Street food - idealna pozycja dla nastolatków z przepisami Jurka Sobieniaka o przepisach na street foodowe dania
   
• Najlepsze przepisy dla całej rodziny - od burgerów po sałatki - przepisy Grzegorza Łapanowskiego i Mai Sobczak na różne domowe smaki
   
• Książka kucharska Cecylki Knedelek to zbiór przepisów dla najmłodszych i jeszcze niesamodzielnych kucharzy. Dobrze sprawdzi się na początek przygody z gotowaniem.

 

 

Proste dania - przepisy dla dzieci i nastolatków, które mogą zrobić sami:
 

• Makaron z sosem pomidorowym

1/2 cebuli obierz i posiekaj w małą kostkę

1 marchewkę obierz i posiekaj w małą kostkę

Na patelnię wlej 5 łyżek oleju, włącz ogień/prąd, wrzuć cebulę i marchewkę. Mieszaj raz na jakiś czas i podsmażaj około 3 minut. Posyp 1 łyżeczką soli i 1/2 łyżeczki cukru. Dodaj 1 puszkę pomidorów i 1 łyżkę oregano (jest zielone, ale dodaje smaku). Zmniejsz ogień, przykryj pokrywkę i zostaw na ogniu na 15 minut. W międzyczasie ugotuj makaron według instrukcji na opakowaniu. Do gotujących się 3 szklanek wody wrzuć 1 szklankę suchego makaronu i 1 łyżeczkę soli. Gotuj tyle czasu, ile radzi producent.

Do zlewu wstaw durszlak. Kiedy makaron się ugotuje, przelej zawartość garnka do durszlaka. Przełóż makaron na talerz. Wyłącz ogień pod sosem. Polej makaron sosem. Na górę dodaj trochę tartego parmezanu albo kilka małych kulek mozzarelli. Podziel się z pracującymi rodzicami.

 

• Quesadilla z warzywami i serem

Przygotuj:

4 placki tortilli

1/4 papryki

małą puszkę kukurydzy

4 pieczarki

1/2 czerwonej cebuli

1/4 łyżeczki soli

4 plasterki sera cheddar lub innego sera, który się topi

(plaster łososia wędzonego, jeśli lubisz)

 

Paprykę pokrój w paski. Pieczarki pokrój w paseczki. Cebulę pokrój w paseczki. Na patelnię wlej 2 łyżki oliwy z oliwek, dodaj wszystkie warzywa i sól. Smaż przez 3 minuty. Zdejmij warzywa na talerz.

Na patelnię połóż placek tortilli, ułóż na nim połowę warzyw, połóż ser i łososia (jeśli lubisz).  Drugim plackiem przykryj warzywne nadzienie. Smaż na małym ogniu około 4 minut. Zdejmij z patelni i podawaj ze świeżym pomidorem.

 

• Placki z jabłkami

2 szklanki mąki pełnoziarnistej

1 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia

1 łyżeczka cynamonu

Wymieszaj wszystkie składniki. Dodaj do nich 1 jajko, 1 szklankę maślanki lub kefiru, 1 jabłko obrane i pokrojone w kosteczkę. Wymieszaj. Na patelni rozgrzej 2 łyżki oleju. Wkładaj na patelnię masę tak, by powstały okrągłe placuszki. Smaż na średnim ogniu przez 3 minuty na każdej ze stron, aż będzie złoto-brązowe.

 

 

• Jajecznica

2 jajka, szczypta soli, szczypta pieprzu, 5 łyżek mleka - wymieszaj wszystko widelcem w miseczce. Na patelni rozpuść 2 łyżki masła, wlej zawartość miseczki i ciągle mieszając smaż, aż jajecznica będzie ścięta. Zdejmij z patelni. Zjedz z kromką ciemnego chleba, kilkoma pomidorkami koktajlowymi lub ugotowaną parówką. Do jajecznicy można też dodać trochę wędzonego łososia pokrojonego w paseczki.

 

• Cukinia z serem

1/2 cukinii

1/4 łyżeczki soli

2 plasterki sera

Cukinię umyj, wytrzyj ścierką i pokroj w plasterki około 3 mm. Na patelni rozgrzej 2 łyżki oleju, połóż plasterki cukinii tak, by tworzyły jedną warstwę. Posyp solą. Smaż na średnim ogniu 3 minuty, przewróć plasterki, smaż kolejne 2 minuty. Połóż ser i poczekaj aż się rozpuści. Zdejmij z ognia.

 

• Naleśniki

1 szklanka mąki pszennej pełnoziarnistej

1 szklanka mleka

1/2 szklanka wody gazowanej

2 jajka

szczypta soli

 

Do miski włóż wszystkie składniki i mieszaj je rózgą, aż ciasto nie będzie miało grudek. Smaż na patelni do naleśników. Na patelnię wlej 1 łyżkę oleju, wlej łyżką do zupy trochę ciasta i przekręcaj patelnią tak, by powstał naleśnik. Smaż, aż spód będzie złoty. Przewróć za pomocą łopatki. Jeśli chcesz mieć różowe naleśniki to do ciasta możesz dolać trochę soku z buraka i jabłek. Jeśli chcesz, żeby naleśniki były żółte to dodaj do masy 1/2 łyżeczki kurkumy.

 

 

 

A Wy jak nauczyliście dzieci gotować lub zachęciliście nastolatki, by same przygotowywały posiłki? Jak u Was wygląda rodzinne gotowanie czy przygoda maluchów w kuchni? Jakie przepisy dla dzieci polecacie? Więcej książek kulinarnych dla młodzieży, a także sprzęty kuchenny znajdziecie na empik.com.