Julia Hartwig

Dzieciństwo i młodość

Julia Hartwig urodziła się 14 sierpnia 1921 roku w Lublinie. Jej ojcem był Ludwik Hartwig, a matką Maria z domu Biriukow. Do 1918 roku rodzice Julii przebywali w Rosji. Od 1909 roku ojciec dziewczyny prowadził w Moskwie własny zakład fotograficzny. Tam też przyszło na świat starsze rodzeństwo Julii: Edward, Walenty, Zofia i Helena. Niestety, rewolucja bolszewicka zmusiła rodzinę Hartwigów do przeprowadzki do Polski. Julia urodziła się i dorastała już w Polsce. W Lublinie Ludwik Hartwig nadal prowadził zakład fotograficzny, który był głównym źródłem utrzymania dla całej rodziny.

Do szkoły podstawowej Julia Hartwig uczęszczała już w Lublinie. Była to szkoła przy tamtejszej archikatedrze. Od dzieciństwa dziewczynka była wychowywana w duchu tolerancji dla innych. Chodziła na nabożeństwa do kościoła i do cerkwi.

Po ukończeniu szkoły podstawowej kontynuowała naukę w Gimnazjum im. Unii Lubelskiej. W 1939 roku zdała maturę.

Dorosłość poetki

W czasie II wojny światowej Julia Hartwig była łączniczką Armii Krajowej. Jeszcze za czasów wojennych, w latach 1942–1944, studiowała polonistykę i romanistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Tam też poznała wielkich poetów swojego pokolenia: Tadeusza Gajcego i Zdzisława Stroińskiego.

W okupowanej Warszawie, za sprawą Anny Kamieńskiej, Julia Hartwig spotkała się z Czesławem Miłoszem. Kiedy w 1945 roku została wznowiona działalność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Julia Hartwig zdecydowała się kontynuować swoje studia polonistyczne i romanistyczne.

W 1947 roku wyjechała do Francji na stypendium rządu francuskiego. Do 1950 roku studiowała literaturę francuską, pracując również w dziale kulturalnym Ambasady Polskiej w Paryżu. W tym czasie związana była z Zygmuntem Kałużyńskim. Bliski jej sercu był również Ksawery Pruszyński. Za Kałużyńskiego wyszła nawet za mąż, ale małżeństwo nie przetrwało długo. Kiedy w tragicznych okolicznościach zmarł Ksawery Pruszyński, Julia Hartwig nawiązała kontakt z redaktorem naczelnym „Tygodnika Powszechnego” – Jerzym Turowiczem, prosząc go o złożenie kwiatów na jego grobie na Cmentarzu Rakowickim.

Po opuszczeniu Paryża poetka zamieszkała w Warszawie. Wyszła za mąż za Artura Międzyrzeckiego i wraz z nim, w 1970 roku, przeprowadziła się do Stanów Zjednoczonych. Mieszkali tam 4 lata. W tym czasie Julia Hartwig była uczestnikiem programu International Writing Program, a następnie pracowała jako wykładowca na Uniwersytecie Drake`a. Prowadziła ponadto wykłady na Uniwersytecie Ottawskim (1971 rok) oraz Uniwersytecie Carleton w Kanadzie (1973 rok). W 1979 roku, na zaproszenie Departamentu Stanu, Julia Hartwig ponownie przyjechała do USA.

Kariera literacka Julii Hartwig

Za pierwszy, debiutancki utwór Julii Hartwig uznaje się wiersz zgłoszony do międzyszkolnego pisma literackiego „W Słońce” w 1936 roku. Poetka pisała wiersze w czasie studiów i nawet pokazała je Czesławowi Miłoszowi. Po zakończeniu II wojny Julia opublikowała kilka utworów w „Wyborze wierszy poetów lubelskich”. Drukowała je także na łamach „Twórczości” oraz „Kuźnicy”.

Debiutancki tomik poezji Julii Hartwig – „Pożegnania” – ukazał się dopiero w 1956 roku. W 1978 roku wydała ona tomik poetycki „Czuwanie”, a w 1992 roku „Czułość”. Była bardzo aktywna pod względem wydawniczym od 1999 roku, kiedy to światło dzienne ujrzały wiersze z cyklu „Zawsze od nowa”. W 2001 roku opublikowany został zbiór „Nie ma odpowiedzi”, w 2002 roku „Błyski”, a w 2004 roku „Bez pożegnania”. W 2007 roku poetka wydała tom „Top wróci”, a w 2009 roku „Jasne niejasne”. Kolejno ukazywały się pozycje „Wiersze wybrane” (2010 rok), „Gorzkie żale” (2011 rok) oraz „Zapisane” (2013 rok).

Warto wspomnieć, że Julia Hartwig jest autorką poematów pisanych prozą – w 2003 roku opublikowana została książka „Mówiąc nie tylko do siebie”. Pisała ona szkice, monografie i tłumaczenia, a nawet książki dla dzieci – „Pierwsze przygody Poziomki” wydane w 1961 roku. Jej utwory były tłumaczone na wiele języków, w tym na francuski, angielski, włoski, niemiecki czy rosyjski.

Wielokrotnie autorka była doceniana, m.in. Nagrodą ZAiKS‑u w 1976 roku, Nagrodą Polskiego Pen Clubu – dwukrotnie, w roku 1979 i 1997, Nagrodą Wilder Prize w USA w 1986 roku, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 1997 roku czy Medalem Gloria Artis w 2005 roku. Czterokrotnie nominowano ją do Nagrody Nike.

Julia Hartwig zmarła 13 lipca 2017 roku w Pensylwanii, a urna z jej prochami została złożona na Cmentarzu Powązkowskim w jednym grobie z jej mężem Arturem Międzyrzeckim.