Jarosław Iwaszkiewicz

Dzieciństwo i młodość

Jarosław Iwaszkiewicz był synem Bolesława – uczestnika powstania styczniowego. Przez najbliższą rodzinę od najmłodszych lat nazywany był Jarosławem (choć jego imię metrykalne brzmi Leon) i właśnie pod tym imieniem zapisał się w historii literatury. Co ciekawe, przybrane imię odnotowano w oficjalnych dokumentach dopiero po 1945 roku.

Naukę w szkole podstawowej Jarosław Iwaszkiewicz rozpoczął w Warszawie w 1902 roku, zaś w 1904 roku przeniósł się z rodziną na Ukrainę do Jelizawietgradu (obecnie Kropywnycki), gdzie kontynuował edukację. Od 1909 roku uczył się w Liceum nr 4 w Kijowie. To właśnie tam zaczął przejawiać talent artystyczny i podejmował swoje pierwsze, nieśmiałe jeszcze próby twórcze. Zdziwić może fakt, że początkowo przede wszystkim przejawiał zamiłowanie do muzyki. Pisywał tylko poezję.

Po zdaniu matury rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Kijowskim, których nie ukończył. Studiował również w konserwatorium w Kijowie. Jako młody człowiek odbywał liczne podróże po dworach polskich i rosyjskich – zwiedzał Polskę i Ukrainę Naddnieprzańską. Wyprawy te stały się inspiracją do tworzenia utworów. W Byszewach koło Łodzi pisarz nawiązał znajomości z przedstawicielami środowiska szlacheckiego. Kiedy chaos rewolucyjny coraz mocniej ogarniał Kijów i okoliczne tereny, w 1918 roku przeniósł się do Warszawy.

Dorosłość Iwaszkiewicza

W czasie wojny z bolszewikami w 1920 roku Iwaszkiewicz wstąpił do 221. Pułku Piechoty. W 1922 roku poślubił Annę z domu Lilpop, choć początkowo temu związkowi przeciwny był ojciec dziewczyny. Anna również była pisarką i tłumaczką. Mieli dwójkę swoich dzieci: Marię i Teresę, zaś w 1947 roku adoptowali Wiesława Kępińskiego, który ocalał z Rzezi Woli. W 1928 roku Jarosław Iwaszkiewicz osiadł z żoną w posiadłości Stawisko w Podkowie Leśnej.

W latach 1923–1925 autor był sekretarzem marszałka Sejmu Macieja Rataja. Pracował również jako dyplomata, pełnił obowiązki sekretarza poselstwa RP w Kopenhadze (1932–1935) i w Brukseli (1935–1936). Kiedy wybuchła II wojna światowa Jarosław Iwaszkiewicz działał w strukturach Polski podziemnej w wydziale kultury i sztuki. Ratował zabytki kultury przed zniszczeniami wojennymi. W swojej willi w Podkowie Leśnej ukrywał wielu Polaków i Żydów zagrożonych aresztowaniem.

Pisarz wydawał pismo „Nowiny Literackie” (1947–48), był redaktorem naczelnym „Twórczości”, pełnił funkcję prezesa Związku Literatów Polskich oraz był członkiem prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Nie wszyscy wiedzą, że w latach 1952–1980 Jarosław Iwaszkiewicz był bezpartyjnym posłem na Sejm PRL I, II, III, IV, V, VI i VII kadencji. Zmarł on 2 marca 1980 roku w Warszawie i został pochowany, na swoje wyraźne życzenie, w mundurze górniczym na cmentarzu w Brwinowie.

Kariera literacka Iwaszkiewicza

Iwaszkiewicz przejawiał wiele talentów, ale literatura okazała się jego powołaniem. Debiutem poetyckim twórcy był wiersz „Lilith”, który został opublikowany w kijowskim piśmie „Pióro” w 1915 roku. Około 1916 roku wraz z Julianem Tuwimem, Antonim Słonimskim, Kazimierzem Wierzyńskim i Janem Lechoniem Iwaszkiewicz założył poetycką grupę Skamander. Natomiast w 1919 roku debiutował książką „Oktostychy”. Później wydał jeszcze 15 tomów poezji, a ostatnim z nich był tomik „Mapa pogody” opublikowany w 1977 roku.

Po wojnie Iwaszkiewicz zaczął rozwijać się w kierunku prozatorskim. Do jego najbardziej znanych powieści zalicza się „Panny z Wilka” i „Tatarak”. Oba dzieła doczekały się ekranizacji. Istotne w jego dorobku są także takie utwory jak opowiadanie „Ikar” czy powieść „Sława i chwała”. Przez dwadzieścia lat, od 1955 roku, Iwaszkiewicz pisał felietony do „Życia Warszawy”. Stworzył również pięć dramatów. Pisarz otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego.