-
„Człowiek na linie” (2008)
Nagrodzony Oscarem, uznawany za jeden z najlepszych filmów dokumentalnych w historii, „Człowiek na linie” Jamesa Marsha szczegółowo opisuje śmiertelnie niebezpieczny wyczyn Philippe’a Petita, francuskiego artysty, linoskoczka, który w 1974 roku przeszedł po linie między bliźniaczymi wieżami World Trade Center w Nowym Jorku. Mężczyzna wykonał osiem przejść w ciągu 45 minut, zanim został aresztowany.
Dokument bardzo dokładnie relacjonuje zuchwały spacer Petita i łączy prawdziwy materiał z przygotowań z rekonstrukcją wydarzeń i niezwykłą historią głównego bohatera. Chwalony za strukturę, która przypomina film o napadzie, zapewniając podobny poziom napięcia.
-
„XIII poprawka” (2016)
Wiele z najlepszych filmów dokumentalnych można obecnie zobaczyć na platformach streamingowych. Takim filmem jest „XIII poprawka”, dostępna na Netfliksie. Film w reżyserii Avy DuVernay odniósł spory sukces i był nominowany do Oscara. Stanowi kompleksowe spojrzenie na system więziennictwa w Stanach Zjednoczonych. Tytuł nawiązuje do XIII poprawki konstytucji Stanów Zjednoczonych, która znosiła niewolnictwo, ale jednocześnie kryminalizowała czarnych Amerykanów. Reżyserka twierdzi, że pozbawienie ich wolności stało się nowym niewolnictwem w Ameryce i przedstawia dowody na to, że korporacje wykorzystują pracę więźniów jako darmową siłę roboczą.
Film jest olbrzymim przedsięwzięciem pod względem poruszanej tematyki i próby analizy, jaką rolę odegrała nierówność rasowa w powstaniu systemu więziennictwa w USA. Prezentuje mnóstwo faktów, głosów, analiz na temat decyzji kolejnych rządów, wywiadów z długą listą naukowców, aktywistów i polityków.
„XIII poprawka” reprezentuje najlepsze dokumenty na Netfliksie. Jest zdecydowanie jednym z tych filmów dokumentalnych, które otwierają oczy i zmieniają sposób, w jaki postrzegamy świat.
-
„Wulkan miłości” (2022)
Film dokumentalny, który opowiada historię miłosną wulkanologów Katii i Maurice'a Krafftów i ich olbrzymiej pasji do badania wulkanów, jest jednocześnie jednym z tych, który prezentuje najlepsze, zapierające dech w piersi zdjęcia, które zresztą pochodzą z materiałów archiwalnych pary bohaterów.
„Wulkan miłości” składa hołd parze podróżującej po świecie i badającej wszelkie dostępne wulkany. Pomimo tragicznej śmierci Krafftów, podczas wyprawy badawczej na górze Unzen w Japonii w 1991 roku, film stanowi pozytywną opowieść o dwójce ekscentryków często ryzykujących życie w pogoni za pasją, która ich połączyła.
Warto zobaczyć zarówno ze względu na historię romantyczną, jak i materiał, który przybliża widzom tematykę lawy bardziej, niż jakikolwiek inny program popularnonaukowy.
-
„O.J.: Made in America” (2016)
Jedna z najbardziej kontrowersyjnych spraw kryminalnych w historii Stanów Zjednoczonych, czyli sprawa O.J. Simpsona, zaprezentowana w formie mini serialu dokumentalnego.
„O.J.: Made in America” przedstawia burzliwe życie byłego futbolisty O.J. Simpsona, który został oskarżony o morderstwo swojej partnerki Nicole Brown i jej przyjaciela Ronalda Goldmana. Niewiele produkcji dokumentalnych o tematyce kryminalnej oferuje taki poziom szczegółowości tak zawiłej sprawy, trzymając się jednocześnie faktów, a nie założeń.
Serial świetnie zarysowuje kontekst całej sprawy, która w latach 90. podzieliła kraj. Sposób prowadzenia medialnego procesu powiedział więcej o rasie i kulturze amerykańskiej, niż jakiekolwiek inne wydarzenie, które miało miejsce w drugiej połowie XX wieku. Proces nie dotyczył tylko śmierci dwóch niewinnych osób, ale zarysowuje problem ucisku i napięć rasowych pomiędzy społecznością Czarnych a policją w Los Angeles.
W 2017 roku produkcja zdobyła Oscara w kategorii najlepszy film dokumentalny, co czyni ją najdłuższym filmem nominowanym i nagrodzonym. W tym samym roku wydano też inny serial dotyczący tego procesu pt. „American Crime Story: Sprawa O.J. Simpsona”.
-
„Grizzly Man” (2005)
Wyreżyserowany przez legendarnego reżysera Wernera Herzoga „Grizzly Man” opowiada historię miłośnika niedźwiedzi Timothy'ego Treadwella. Mężczyzna spędził 13 lat mieszkając z niedźwiedziami grizzly na Alasce jako samozwańczy strażnik przyrody. Jednak w 2003 roku, on i jego partnerka zostali zaatakowani w obozowisku przez jednego z niedźwiedzi i zginęli.
Herzog wykorzystał materiały Treadwella z ostatnich 5 lat jego życia, a także zebrał wywiady z osobami, które go znały. W tym portrecie Timothy'ego Treadwella, ekscentryka i survivalowca, widoczne są wszystkie zainteresowania reżysera, czyli natura i chaos, obsesja i szaleństwo, a do tego w formie bardziej poruszającej niż fikcyjne odpowiedniki w jego filmografii. „Grizzly Man” jest intersujący nie tylko jako dokument przyrodniczy, ale też jako portret narcystycznego maniaka, całkowicie w typie Herzoga.
-
„W drodze. Film o Anthonym Bourdainie” (2021)
Najsłynniejszy kucharz i podróżnik świata. Wszyscy, którzy robili kulinarne programy, filmy, kanały na social mediach, w jakiś sposób odnosili się do niego: albo inspirowali albo odcinali. W zestawieniu z nim, większość wypada blado.
Anthony Bourdain przez wiele lat był szefem kuchni w Nowym Jorku. Ale też zapalonym opowiadczem. Kiedy wydał pierwszą książkę „Kitchen Confidential: Adventures in the Culinary Underbelly” - z miejsca stała się hitem. A on gwiazdą.
56,99 zł
(-38%)
cena regularna
56,99 zł
(-38%)
cena regularna 
Wraz z popularnością przyszła propozycja z telewizji. Bourdain, który wtedy miał 43 lata, znał cały świat, ale… teoretycznie. Był niezwykle oczytany, jednak z podróżami niewiele miał do czynienia. Kiedy się w nie rzucił - podbił ten świat.
„W drodze. Film o Anthonym Bourdainie” w rezyserii Morgana Neville'a to niezwykły, rockowy w swoim klimacie, dokument o żywiole, jakim może być życie. Z jego najjaśniejszymi blaskami i najciemniejszymi cieniami. Po seansie nigdy nie zjecie już w turystycznym miejscu, za to będziecie próbowali zbliżyć się do prawdy o tym punkcie na ziemi, na którym się znaleźliście. Tak jak Bourdain.
-
„Zabawy z bronią” (2002)
Film kontrowersyjnego reżysera Michaela Moore’a, autora kilku innych znanych filmów dokumentalnych, takich jak „Roger i Ja”, „Chorować w USA” czy „Fahrenheit 9.11”, to jeden z najtrudniejszych filmów dokumentalnych do obejrzenia.
Bada przemoc z użyciem broni w Stanach Zjednoczonych, a większość filmu koncentruje się wokół strzelaniny w szkole w Columbine High School z 1999 roku. Reżyser przedstawia kilka perspektyw wpływu przemocy z użyciem broni na społeczeństwo USA. Rozmawia ze zwolennikami posiadania broni, ówczesnym prezesem NRA i próbuje wyjaśnić, dlaczego doszło do masakry. Przedstawia absurdy, które mają miejsce w kraju z masowym dostępem do broni, jak np. promocja organizowana przez bank, który oferuje darmowy karabin za otwarcie nowego konta...
Dokument został nagrodzony Oscarem w 2003 roku.
-
„Senna” (2010)
Dokument Asifa Kapadii opowiada o życiu i tragicznej śmierci brazylijskiej gwiazdy Formuły 1, Ayrtona Senny, jednego z kierowców wyścigowych odnoszących największe sukcesy w historii tego sportu.
Film składa się głównie z materiałów archiwalnych, które skutecznie umieszczają widza na miejscu pasażera, ukazując emocje i niebezpieczeństwa związane z tym sportem. Sporo materiałów zostało uchwyconych z ostatnich dni Senny przed śmiercią, co dodatkowo nadaje tej produkcji tragizmu i surrealności.
![[OUTLET] LEGO Icons, klocki, McLaren MP4/4 i Ayrton Senna, 10330](https://ecsmedia.pl/c/outlet-lego-icons-klocki-mclaren-mp4-4-i-ayrton-senna-10330-p-iext155843518.jpg){kind=icon}
„Senna” otrzymał nagrodę Sundance i nagrodę BAFTA dla najlepszego filmu dokumentalnego i jest jednym z najlepszych dokumentów dostępnych na HBO.
-
„Woodstock” (1970)
„Woodstock” to dokument opowiadający o słynnym festiwalu muzycznym z 1969 roku. Film jest kroniką trzydniowego festiwalu i obejmuje występy różnych artystów, w tym Richiego Havensa i Jimiego Hendrixa. Jest zarówno filmem koncertowym, jak i wciągającym spojrzeniem na życie uczestników festiwalu. Trwa ponad 3 godziny i zawiera tyle materiału, że spokojnie daje się wczuć w klimat tamtego wydarzenia.
„Woodstock” zdobył Oscara w kategorii najlepszy film dokumentalny i był nominowany do nagrody za najlepszy dźwięk i najlepszy montaż, co jest niemal niespotykane w przypadku filmu dokumentalnego. Udowodnił też, że filmy dokumentalne nie muszą opowiadać wyłącznie o trudnych sprawach, aby zdobyć Oscara.
W 1994 roku ukazała się wersja reżyserska z dodatkowymi 40 minutami filmu, z okazji 25. rocznicy festiwalu.
-
„Czego nauczyła mnie ośmiornica” (2020)
Jeszcze jeden film dokumentalny, do obejrzenia na Netfliksie, który zdobył Oscara i zasługuje na uwagę. „Czego nauczyła mnie ośmiornica” to historia o relacjach opowiedziana przez twórcę Craiga Fostera, który nawiązuje więź z ośmiornicą, a film przedstawia ich wspólną podróż.
Foster spędził rok na free-divingu (nurkowaniu bez butli) i podążaniu za ośmiornicą żyjącą w południowoafrykańskim lesie wodorostów, a więź, jaką nawiązuje ze zwierzęciem, gdy ona zaprasza go do swojego podwodnego życia, pomaga mu kształtować jego relacje z innymi ludźmi - zwłaszcza z jego synem.
„Czego nauczyła mnie ośmiornica” oferuje wyjątkowe spojrzenie na więź, która pokonuje konwencjonalne bariery. Film porusza, uczy i inspiruje.
-
„Free Solo: Ekstremalna wspinaczka” (2018)
Jeśli lubisz filmy dokumentalne o ekstremalnych wyczynach, a do tego trzymające w napięciu, „Free Solo” to właśnie taki tytuł. Film podąża za zawodowym wspinaczem Alexem Honnoldem, który staje przed najbardziej onieśmielającym zadaniem w dotychczasowej historii: wspinaczką na El Capitan w Parku Narodowym Yosemite. Honnold postanowił wykonać wspinaczkę solo, co oznacza, że będzie się wspinał samotnie, a do tego bez liny i uprzęży.
„Free Solo” zdobył Oscara w kategorii najlepszy film dokumentalny w 2019 roku. Ten dokument z pewnością nie jest przeznaczony dla osób o słabych nerwach ani osób z lękiem wysokości, ponieważ oglądanie Honnolda wspinającego się bez żadnego sprzętu zabezpieczającego sprawia, że serce bije mocniej. To film o przekraczaniu własnych granic i wytrzymałości.
-
„Paryż płonie” (1990)
Reżyserka Jennie Livingston dokumentuje świat tzw. Ballroom, czyli sali balowej - afroamerykańskiej i latynoskiej undergroundowej subkultury LGBTQ+ i przenosi widzów do Nowego Jorku lat 80.
Na przemian zabawny, tragiczny i rozdzierający serce, „Paryż płonie” dotyczy w równym stopniu rasy, klasy, płci i biedy, jak i seksualności. Stanowi hołd dla tych, którzy zostali przeoczeni przez społeczeństwo. Klasyczny już dokument, który jest oknem na świat queerowej kultury sali balowej. Zawiera ekscytujące sceny modowe, spacery po wybiegu i muzykę.
-
„20 dni w Mariupolu” (2023)
Ubiegłoroczny laureat Oscara w kategorii najlepszy film dokumentalny to bezkompromisowy zapis wojny w Ukrainie. Skupia się na przedstawieniu życia w oblężonym ukraińskim mieście i niszczycielskich skutków wojny.
Akcja rozgrywa się wśród cywilów, pod ostrzałem, w otoczeniu śmierci i zniszczenia. Ukraińscy dziennikarze pracujący dla Associated Press, w tym Mścisław Czernow, na początku rosyjskiej inwazji przebywają na miejscu w strategicznie ważnym mieście portowym Mariupol. Narażając życie przebywają w centrum wydarzeń i filmują to, co się dzieje, by pokazać światu narastający konflikt i jego skutki.
„20 dni w Mariupolu” szybko stało się najbardziej dochodowym ukraińskim filmem dokumentalnym w historii.
-
„Wynalazczyni: Dolina Krzemowa w kropli krwi” (2019)
Ten film udowadnia, że Dolina Krzemowa to nie tylko genialni przedsiębiorcy i dochodowe start-upy, ale też niebezpieczeństwo związane z wybujałą ambicją młodych ludzi, którzy szczególnie w tym miejscu, są zdeterminowani, by realizować swoje marzenia za wszelką cenę.
Dokument przedstawia historię kontrowersyjnej i enigmatycznej Elizabeth Holmes byłej amerykańskiej bizneswoman z branży biotechnologicznej, i jej nieistniejącej już firmy Theranos. Gdy kobieta została najmłodszą miliarderką i znalazła się na okładce magazynu Forbes, jej sukces zaczął upadać z powodu masowych oszustw.
Pionierski pomysł Holmes dotyczył wynalazku w dziedzinie opieki zdrowotnej i miał zrewolucjonizować sposób badania krwi. Jednak, gdy badania nie przynosiły oczekiwanych rezultatów, kobieta oszukiwała inwestorów informując o kolejnych postępach prac.
Obietnica cudownego wynalazku okazała się mistyfikacją. „Wynalazczyni...” ujawnia, w jaki sposób Holmes udało się dokonać jednego z największych oszustw w branży opieki zdrowotnej. To jeden z najlepszych filmów dokumentalnych na HBO.
-
„Planeta Ziemia”
Gatunek filmów dokumentalnych obejmuje też bardzo popularną grupę filmów przyrodniczych. Jedną z najlepszych serii tego typu jest zdecydowanie „Planeta Ziemia”, w której w niezapomnianą podróż do świata przyrody zabiera nas Sir David Attenborough.
Skala i zakres tego projektu są spektakularne, materiał do filmu był gromadzony przez ponad 5 lat w 43 krajach, a wykorzystywane techniki filmowania opracowane specjalnie na potrzeby tej produkcji.
Oglądanie serii, będącej świadectwem cudów świata przyrody, powoduje potężne uczycie zafascynowania i radości. To też olbrzymia dawka wiedzy na temat otaczającego nas świata.
Seria składa się z 11 części o różnej tematyce: „Od bieguna do bieguna”, „Góry”, „Woda”, „Jaskinie”, „Pustynie”, „Lodowe krainy”, „Wielkie równiny”, „Dżungle”, „Płytkie morza”, „Lasy klimatu umiarkowanego” i „Głębiny oceanów”.
Pozostałe filmy dokumentalne, które polecamy:
- „Shoah” (1985), reż. Claude Lanzmann
- „Korporacyjna żywność” (2005), reż. Robert Kenner
- „Marsz pingwinów” (2005), reż. Luc Jacquet
- „Szwindel: Anatomia kryzysu” (2010), reż. Charles Ferguson
- „Diuna Jodorkowskiego” (2013), reż. Frank Pavich
- „Amy” (2015), reż. Asif Kapadia
- „Amerykańska fabryka” (2019), reż. Steven Bognar, Julia Reichert
- „Leaving Neverland: Ciemna strona Michaela Jacksona” (2019), reż. Dan Reed
- „Ostatni taniec” (2020)
Więcej filmowych rekomendacji znajdziesz w pasji Oglądam.
Komentarze (0)