Swoją twórczością już na stałe zapisała w historii polskiej literatury nazwisko „Olga Tokarczuk”. Nobel stanowił niejako szczyt docenienia talentu pisarki, ale już wcześniej została dostrzeżona na arenie krajowej i międzynarodowej. Czym może pochwalić się Olga Tokarczuk? Zdobyte nagrody będą dziś pryzmatem wędrówki przez dorobek artystyczny noblistki.
Olga Tokarczuk – nagrody krajowe
Jak to zwykle bywa, najpierw talent Olgi Tokarczuk dostrzeżono w ojczyźnie, gdzie już przeszło 30 lat temu wyróżniała się zdolnościami pisarskimi. Po pierwszych próbach w poezji, debiutancka powieść Olgi Tokarczuk „Podróż ludzi księgi” zyskała uznanie w oczach krytyków, czego efektem była nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek w 1993 roku.
W kolejnych latach Olga Tokarczuk powiększyła swoją gablotę o najważniejsze literackie wyróżnienia, czyli Paszport Polityki oraz nagrodę Nike. Tę drugą nagrodę najpierw odebrała w kategorii Nike Czytelników za „Prawiek i inne czasy” w 1997, za „Dom dzienny, dom nocny” w 1999 roku oraz za książkę „Gra na wielu bębenkach” w 2002 roku. Wreszcie decyzją jury Olga Tokarczuk Nike odebrała w 2008 toku za powieść „Bieguni”.
Olga Tokarczuk – Nobel i inne nagrody międzynarodowe
Pierwsza poważniejsza nagroda przyznana Oldze Tokarczuk za granicą to Vilenica – wyróżnienie, które wręcza się pisarzom pochodzącym z Europy Środkowej podczas popularnego festiwalu literackiego w Słowenii. Co ciekawe Tokarczuk nie była pierwszym artystą z Polski, który otrzymał tę nagrodę. Przed autorką „Empuzjonu” w słynnej jaskini Vilenica uhonorowani zostali Zbigniew Herbert, Adam Zagajewski oraz Andrzej Stasiuk.
Wspomnieliśmy już powieść „Bieguni”, która zapewniła pisarce nagrodę Nike w Polsce. Międzynarodowy sukces może zapewnić jednak dopiero tłumaczenie książki na język angielski. Przełożenie tego tytułu przez Jennifer Croft otworzyło nowe drzwi przed Olgą Tokarczuk. Booker w 2018 roku sprawił, że o polskiej pisarce zrobiło się głośno na całym świecie. The International Booker Prize to międzynarodowy odłam słynnej Booker Prize, która jednak zarezerwowana jest dla twórców piszących po angielsku. Międzynarodowa Nagroda Bookera poszerzyła grono nominowanych o pisarzy, których dzieła doczekały się tłumaczenia na angielski.
Z tego względu przewodnicząca jury Bookera Lisa Appignanesi zaprosiła na scenę londyńskiego Victoria&Albert Museum w 2018 roku zarówno Tokarczuk, jak i wspomnianą tłumaczkę Jennifer Croft. Obie panie z dumą prezentowały powieść „Bieguni” (angielski tytuł „Flights”). Olga Tokarczuk to oczywiście jedyny polski twórca w historii tego prestiżowego wyróżnienia literackiego. Komentujący wówczas to wydarzenie Marcin Baniak, dyrektor ds. promocji Wydawnictwa Literackiego podkreślał, że
„to osiągnięcie z pewnością przełoży się na jeszcze większe zainteresowanie tą i innymi książkami pisarki na rynku anglosaskim, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych.”
Słowa te okazały się prorocze, ponieważ w 2019 roku sztokholmska Akademia przyznała Polce Literacką Nagrodę Nobla za 2018 rok.
42,99 zł
(-35%)
cena regularna
42,99 zł
(-35%)
cena regularna 
Za jaką książkę Olga Tokarczuk dostała Nobla?
Komisja noblowska nagrodę dla Olgi Tokarczuk przyznała dopiero w 2019 roku, gdyż rok wcześniej miały miejsce głośne skandale w Akademii Szwedzkiej. Za co Olga Tokarczuk dostała Nobla? W przeciwieństwie np. do Władysława Reymonta, który otrzymał tę nagrodę w 1924 roku za powieść „Chłopi”, Akademia wystosowała bardziej ogólne uzasadnienie, doceniając:
„wyobraźnię narracyjną pisarki, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”.
Tym właśnie urzekła Olga Tokarczuk, za co Nobel jak najbardziej się jej należał. Niemniej sporą rolę w sukcesie pisarki mógł mieć rozgłos oraz Booker za „Bieguni”.
Czy Olgę Tokarczuk czekają dalsze sukcesy? To zależy oczywiście od kolejnych dzieł autorki. Póki co jednym z ciekawszych wyróżnień, jakie spotkały autorkę „Ksiąg Jakubowych” było nazwanie jej imieniem planetoidy (555468) Tokarczuk, którą odkryto w 2013 roku. Nazwę zatwierdzono w 2021 roku.
A po więcej literackich sylwetek i nie tylko zapraszamy do sekcji Czytam.
Okładka: Olga Tokarczuk / fot. Łukasz Giza / materiały promocyjne Wydawnictwa Literackiego
Komentarze (0)