Uwaga! Ten artykuł ma charakter wyłącznie edukacyjny, nie służy samodiagnozie ani samoleczeniu i nie może zastąpić indywidualnej porady lekarza lub wykwalifikowanego dietetyka.

Witaminy na ładne paznokcie – czy to jedyne rozwiązanie?

Właściwy stan odżywienia wpływa na kondycję całego organizmu, a niedobów lub nadmiar niektórych składników pokarmowych może odbijać się na stanie włosów, skóry i paznokci. Witaminy kluczowe dla zdrowia i ładnego wyglądu paznokci to przede wszystkim biotyna (zwana także witaminą H lub B7) i inne witaminy z grupy B (np. B3 i B6), a także witaminy A, E i C. Czy to oznacza, że suplementacja tych składników zawsze pomoże w przywróceniu i utrzymaniu ładnych i zdrowych paznokci? Niekoniecznie.

Najczęściej dzieje się tak tylko wtedy, kiedy przyczyną pękających, słabych lub rozdwajających się paznokci był właśnie niedobór tych witamin. W innych przypadkach trudno oczekiwać wyraźnych efektów. Dlatego suplementacja witamin nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem na schorzenia czy defekty paznokci, a także skóry i włosów. Takie zaburzenia, jak onycholiza, łamliwość, przebarwienia lub zniekształcenia paznokci często mają inne przyczyny, niekoniecznie związane z niedoborami witamin.

 

 

Łamliwe i rozdwajające się paznokcie – przyczyny

Schorzenia lub defekty paznokci mogą mieć różne przyczyny. Dlatego zanim sięgniemy po witaminowe suplementy, które mają przywrócić im zdrowy i ładny wygląd, warto poszukać przyczyny tych dolegliwości. Deformacje lub osłabienie paznokci mogą wynikać z niegroźnych powodów, np. z częstego moczenia rąk podczas prac domowych, nadużywania manicure hybrydowego lub lakierów i zmywaczy, ogryzania paznokci i skórek, drobnych urazów lub nieumiejętnego obcinania paznokci.

 

 

Czasem jednak zmiany w wyglądzie paznokci mogą mieć poważniejsze przyczyny, takie jak choroby autoimmunologiczne (np. łuszczyca) lub metaboliczne (np. choroby tarczycy), grzybice i inne zakażenia, skutki uboczne niektórych leków, niedożywienie, a wreszcie - niedobór lub nadmiar pewnych witamin czy mikroelementów. Stosowanie suplementów witaminowych na paznokcie ma sens tylko wtedy, kiedy wiemy na pewno (lub mamy uzasadnione podejrzenie), że może nam brakować niektórych składników odżywczych, albo kiedy istnieją dane kliniczne, że suplementacja jakiejś witaminy pomaga w leczeniu schorzenia naszych paznokci. W każdym przypadku najlepiej rozpocząć kurację od wizyty u lekarza (najlepiej dermatologa) i ustalenia przyczyny problemów z paznokciami.

Jeśli jednak zdecydujemy się na suplementację witamin dla wzmocnienia paznokci, włosów i skóry, to na które warto zwrócić uwagę w pierwszej kolejności?

 

jakie witaminy na paznokcie

 

Witaminy na zdrowe paznokcie – suplementacja biotyny

Na problemy dotyczące paznokci, a także skóry i włosów, najczęściej poleca się biotynę. Ma to swoje uzasadnienie. Istnieją badania, które sugerują skuteczność biotyny w poprawie kondycji kruchych i łamliwych paznokci. Biotyna, inaczej zwaną witaminą H lub B7, należąca do witamin rozpuszczalnych w wodzie, jest niezbędna dla zachowania zdrowej skóry, gęstych i lśniących włosów oraz zdrowych i możnych paznokci.

Niedobory witaminy H prowadzą do zaburzeń neurologicznych, wypadania włosów, chorób skóry i jej wytworów. Jednak dobra wiadomość jest taka, że niedobory biotyny u zdrowych, dobrze odżywionych osób zdarzają się rzadko. Witamina H występuje nie tylko w pożywieniu (np. w wątróbce, żółtkach jaj, drożdżach i wielu warzywach), ale jest też produkowana w dostępnej dla nas formie przez bakterie zasiedlające nasze jelita. Dlatego zbyt niski poziom biotyny – i co za tym idzie, uzasadniona potrzeba jej suplementacji – występuje zazwyczaj w pewnych określonych okolicznościach.

 

 

Oto najczęstsze przyczyny niedoborów biotyny:

  • niektóre choroby genetyczne (np. wrodzony niedobór biotynidazy lub syntetazy holokarboksylazy),
  • zaburzenia składu flory jelitowej, związane np. z antybiotykoterapią lub chorobami zapalnymi jelit,
  • zaburzenia wchłaniania składników pokarmowych, związane np. z celiakią, chorobą Crohna, usunięciem części jelita, nowotworami itd.,
  • zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja lub bulimia,
  • niedożywienie wynikające z innych przyczyn,
  • długotrwałe zażywanie niekórych leków zaburzających metabolizm biotyny (np. leków przeciwpadaczkowych, barbituranów, izotretinoiny) lub skład flory jelitowej (np. antybiotyków, sulfonamidów),
  • nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu,
  • ciąża i laktacja, szczególnie w połączeniu z ubogą dietą,
  • spożywanie dużych ilości surowych jaj. Białka jaj zawierają białko awidynę, która silnie wiąże biotynę i uniemożliwia jej wchłanianie. Dlatego, aby zapewnić dobstępność biotyny, lepiej jeść same żółtka lub całe jaja gotowane lub smażone (wysoka temperatura niszczy strukturę awidyny).

Suplementacja biotyny a wyniki badań krwi – na co trzeba uważać?

Pomimo tego, że niedobory biotyny są w naszych warunkach stosunkowo rzadkie, wiele osób sięga po suplementy lub leki bez recepty zawierające duże dawki biotyny – nawet do 2,5-10 mg. Są to ilości do stu razy przekraczające zalecane dzienne spożycie tej witaminy, które jest określane na 50-100 mikrogramów, czyli do 0,1 mg. I choć witamina B7 nie jest toksyczna, to zażywanie jej w takich dawkach niesie pewne ryzyko, z którego wiele osób nie zdaje sobie sprawy. Jakie?

Biotyna może zakłócać wyniki niektórych badań laboratoryjnych i utrudniać diagnozę niektórych chorób, takich jak zaburzenia tarczycy, przytarczyc, zawał serca i inne. Dlatego zawsze należy informować lekarza zlecającego badania o przyjmowaniu wszelkich suplementów diety i leków, nawet tych bez recepty, a najlepiej nie przyjmować żadnych dodatkowych preparatów bez uprzedniej konsultacji z lekarzem.

Witaminy na paznokcie – suplementacja witaminy A

Witamina A, czyli retinol, należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jest niezbędna dla zachowania dobrego wzroku, zdrowej skóry i prawidłowego rogowacenia (keratynizacji) naskórka. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar może odbijać się niekorzystnie także na wyglądzie paznokci, które należą do keratynowych wytworów naskórka. Jednak wśród zdrowych i dobrze odżywionych osób w krajach rozwiniętych suplementacja witaminy A jest najczęściej niepotrzebna, a czasem może być szkodliwa.

Dostateczną podaż retinolu lub beta-karotenu (prowitaminy A) zapewnia wiele popularnych produktów spożywczych, takich jak wątróbka, jaja, masło, tłusty nabiał, tłuste ryby i tran, marchewka, dynia, papryka i inne pomarańczowe oraz zielone warzywa i owoce. Witamina A często jest dodawana do kosmetyków odmładzających i przeciwzmarszczkowych, skąd niewielkie jej ilości mogą się wchłaniać przez skórę.

Nadmiar retinolu w diecie (hiperwitaminoza A) może także prowadzić do zaburzeń funkcjonowania skóry i jej wytworów, a także nieść zwiększone ryzyko chorób płodu u kobiet w ciąży. Z tego powodu suplementację należy rozważać indywidualnie, najlepiej po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

 

 

Witaminy na paznokcie – suplementacja witamin E i C

Dobry stan skóry, włosów i paznokci zależy również od witamin o działaniu antyoksydacyjnym, do których należą witaminy C i E. Witamina C (kwas askorbinowy) jest nezbędna do syntezy kolagenu, który jest podstawowym białkiem tkanki łącznej, w tym skóry i naskórka. Witamina E (tokoferol) odgrywa rolę w utrzymaniu zdrowej skóry oraz bariery naskórkowej. Istnieją dane, że podawanie witaminy E, doustnie lub zewnętrznie, pomaga w leczeniu objawów tzw. zespołu żółtych paznokci i poprawia stan kruchych paznokci u osób z zaburzeniami odżywiania.

W jakich produktach spożywczych można znaleźć witaminy C i E? Witamina C jest witaminą rozpuszczalną w wodzie i występuje przede wszystkim w świeżych owocach i warzywach. Witamina E rozpuszcza się w tłuszczach. Można ją znaleźć w oliwie z oliwek i innych nieprzetworzonyc tłuszczach roślinnych, orzechach, migdałach, zarodkach zbożowych i kiełkach, wielu warzywach i owocach, a także w jajach, mleku i tłustych rybach. Również rozmaite suplementy diety z witaminami C i E są bardzo popularne, łatwo dostępne i niedrogie.

 

 

Nie tylko witaminy – mikroelementy na zdrowe paznokcie

Przy układaniu swojej diety lub planu suplementacji dla wzmocnienia paznokci warto pamiętać również o nieorganicznych mikroskładnikach pokarmowych. Szczególnie ważne dla zdrowia paznokci (a także włosów i skóry) są cynk, żelazo i miedź. Niedobór (ale i nadmiar) mikroelementów może przyczyniać się do osłabienia, przebarwienia lub zniekształcenia paznokci.

Suplementy diety na wzmocnienie paznokci – kiedy je stosować?

Niezależnie od tego, czy naszym celem jest poprawa ogólnego stanu zdrowia, wzmocnienie odporności, kondycji fizycznej czy stanu paznokci – zapobieganie niedoborom witamin i mikroelementów powinniśmy zacząć od przyjrzenia się swojej diecie. Największe korzyści zdrowotne organizm odnosi z przyjmowania składników odżywczych z naturalnych, świeżych, różnorodnych i jak najmniej przetworzonych produktów spożywczych.

Dopiero kiedy (z różnych powodów) pomimo starań, codzienne jedzenie nie dostarcza nam wszystkich składników w odpowiednich ilościach, można sięgnąć po suplementy diety. W aptekach i drogeriach znajdziemy mnóstwo suplementów z etykietą „na paznokcie, włosy i skórę”. Większość z nich zawiera biotynę, witaminę C, cynk, miedź, krzem i witaminy z grupy B. Który preparat będzie najlepszy?

Trudno to stwierdzić z całą pewnością, ponieważ suplementy diety nie sa testowane klinicznie. W każdym razie najlepiej sięgać po preparaty od renomowanych producentów, którzy zapewniają ścisłą kontrolę jakości podczas produkcji i najwyższą jakość swoich wyrobów.

Po więcej podobnych porad zapraszamy do działu Zdrowie.

Bibliografia

  1. Haneke, E., Baran, R. (2010). Micronutrients for Hair and Nails. In: Krutmann, J., Humbert, P. (eds) Nutrition for Healthy Skin. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-12264-4_14
  2. John JJ, Cooley V, Lipner SR. Assessment of biotin supplementation among patients in an outpatient dermatology clinic. J Am Acad Dermatol. 2019 Aug;81(2):620-621. doi: 10.1016/j.jaad.2018.1045. Epub 2019 Jan 8. PMID: 30630025,
  3. Cashman MW, Sloan SB. Nutrition and nail disease. Clin Dermatol. 2010 Jul-Aug;28(4):420-5. doi: 10.1016/j.clindermatol.2010.0037. PMID: 20620759.
  4. Curtis KL, Lipner SR. Vitamins for the Management of Nail Disease: A Literature Review. Skin Appendage Disord. 2024 Apr;10(2):104-122. doi: 10.1159/000534972. Epub 2023 Nov 23. PMID: 38572190; PMCID: PMC10987071.