Rywalizacja i szczytny cel

Wydarzeniem poprzedzającym publikację „Stulecia kryminału” był ogólnopolski konkurs literacki, który miał na celu wyłonić autorów zbioru opowiadań kryminalnych. Książka ta miała być rarytasem dla czytelników i jednocześnie pamiątką okrągłej rocznicy z 2019 roku. Do konkursu zgłoszono 372 opowiadania, z których najlepsze zostały umieszczone w antologii.
O przyznaniu laurów decydowali czołowi przedstawiciele gatunku, czyli Wojciech Chmielarz, Robert Małecki, Ryszard Ćwirlej oraz Anna Bińkowska.
Konkurs został podzielony na trzy kategorie: kryminał retro, przenoszący nas w czasy, kiedy policja i kryminalistyka dopiero raczkowały, a tropienie przestępców było znacznie większym wyzwaniem niż obecnie; kryminał współczesny, który cieszył się wśród uczestników największym zainteresowaniem; kryminał futurystyczny, gdzie autorzy mieli popuścić wodze fantazji i zabrać nas kolejne sto lat w przyszłość, kiedy to kryminalistyka wchodzi na zupełnie nowy poziom.
Warto też wspomnieć o szczytnym celu, jaki towarzyszy wydaniu książki. Otóż zyski ze sprzedaży publikacji przeznaczone zostaną na rzecz Fundacji Pomocy Wdowom i Sierotom Po Poległych Policjantach.


Stulecie kryminału (okładka miękka)

 

Osiemnastu kryminalnych

Twórców zbioru „Stulecie kryminału” można podzielić na dwie grupy. Pierwszą tworzą zaproszeni pisarze, którzy stanowili jednocześnie kapitułę konkursu, czyli wspomniani Chmielarz, Małecki, Ćwirlej, Bińkowska. Druga to autorzy wyróżnieni we wszystkich kategoriach. Są wśród nich nazwiska znane czytelnikom, jak chociażby Marcel Woźniak – twórca serii z detektywem Brodzkim, a także autor biografii Leopolda Tyrmanda. Woźniak otrzymał też specjalne wyróżnienie Komendanta Głównego Policji za przedstawienie zawodu policjanta i policjantki w okresie międzywojennym. Jest też kilka świeżych nazwisk, które być może już niedługo będą stawiane w jednym rzędzie z chociażby niezwykle popularnym ostatnio Wojciechem Chmielarzem. W „Stuleciu kryminału” przeczytamy teksty trzech zwycięzców: Ewy Spławskiej (kryminał sto lat temu), Sebastiana Imielskiego (kryminał dzisiaj) oraz Łukasza Szustera (kryminał za sto lat). Są też opowiadania pisarzy, którzy zajęli miejsca na podium oraz teksty wyróżnione przez partnerów konkursu.


Wyrwa (okładka miękka)

 

Wciągające historie z komendy

Jakie tematy poruszają autorzy w antologii? Zwycięskie opowiadanie Ewy Spławskiej „Świadectwo moralności”, przenosi nas w lata trzydzieste XX wieku, gdzie główna bohaterka, Marta, staje przed niemałym dylematem, czy ważniejsza jest rodzina, czy służbowe obowiązki. Współczesne „Przebudzenie” Sebastiana Imielskiego opowiada o Albinie – emerytowanym funkcjonariuszu wydziału kryminalnego, który pomaga rozwiązać swoją ostatnią sprawę synowi kolegi, który również został policjantem. Jedną wskazówką jest rysunek prawdopodobnie jedynego świadka. Z kolei futurystyczny „Kwantowy Smok” Łukasza Szustera zabiera nas w przyszłość, gdzie m.in. Federacja Rosyjska i Chiny tworzą jedno państwo, a naukowcy znajdują nielegalny sposób na stworzenie superczłowieka, który z każdej strony przewyższa zwykłych ludzi. Tak rodzą się superprzestępcy, których ścigać mogą jedynie genetycznie ulepszeni policjanci. Zadania tzw. smoków związane są z niedozwolonymi środkami. Autor zabiera nas na jedną z takich misji.


Jedyne wyjście (okładka miękka)

 

Jak policjantów pokazują pisarze?

Trudno wyobrazić sobie powieści kryminalne bez postaci policjantów, kryminalistyków czy osób powiązanych z każdą zbrodnią, jak np. prokuratorów. Często to właśnie oni stają się bohaterami historii z dreszczykiem. Prokurator Szacki Miłoszewskiego, komisarz Mortka Chmielarza, słynny policjant Hole Nesbø i wiele innych postaci, które zapisały się do klasyki gatunku. Chociaż nierzadko policja bywa przedstawiana w kryminałach jako ta omylna i nieporadna, funkcjonariusze to nieodzowny element każdej fabuły. Jak silny jest związek literatów i stróżów prawa niech świadczy chociażby zaangażowanie w realia pracy policjantów pisarzy. Udokumentowała to m.in. Katarzyna Puzyńska, która napisała kilka reportaży o pracy policji, m.in. „Policjanci. W boju”.

Policjanci. W boju (okładka zintegrowana)