Detektyw, profiler, behawiorysta – czym zajmują się bohaterowie kryminałów?

Sam fakt, że Doyle był z wykształcenia lekarzem świadczy, jak wiedza medyczna może pomóc w odgadywaniu kryminalnych zagadek. W związku tym nie dziwią specjaliści różnych gałęzi medycyny w roli literackich bohaterów, rozwiązujących sprawy morderstw czy zaginięć. Jednak czym różni się pod względem zawodowym np. Hubert Meyer Katarzyny Bondy od Gerarda Endlinga Remigiusza Mroza?  

Klasyka gatunku, czyli organy ścigania

W XXI wieku powoli tracą na popularności takie profesje jak prywatny detektyw – przynajmniej na łamach powieści sensacyjnych. Niemniej autorzy nadal chętnie sięgają po bohaterów reprezentujących organy ścigania, a serie książek o policjantach czy prokuratorach należą do światowych bestsellerów. Najlepszym przykładem może być Harry Hole, czyli bohater kilkunastu powieści autorstwa Jo Nesbø. Norweski pisarz stworzył nietuzinkową postać, którą pokochali czytelnicy na całym świecie. Harry to fantastyczny policjant, jednak ze sporymi problemami w życiu osobistym. Jest przedstawicielem grona klasycznych książkowych detektywów. Kto jeszcze nie czytał serii o Harrym Hole, zachęcamy do sięgnięcia po pierwszy tom cyklu, czyli „Człowiek nietoperz”. Klasyczną policjantką jest również Micaela Vargas, główna bohaterka najnowszej książki Davida Lagencrantza - „Człowiek, który wyszedł z mroku". Prowadzi typowe policyjne śledztwo, szuka drugiego dna w zdawałoby się prostej sprawy i w swojej pracy korzysta z pomocy ekspertów - w tym przypadku uznanego profesora psychologii. 
 

 

Wśród poczytnych kryminałów nie brakuje również komisarzy, policjantów oraz prokuratorów. Jest Jakub Mortka Wojciecha Chmielarza, Zyga Maciejewski Marcina Wrońskiego, Teodor Szacki Zygmunta Miłoszewskiego czy kultowy Eberhard Mock Marka Krajewskiego. Ich największym atutem w roli książkowych bohaterów jest naturalny związek z wszelkiej maści sprawami kryminalnymi oraz dostęp do narzędzi, pomagających w poszukiwaniu sprawcy. Kiedy jeszcze dodamy do tego niebagatelną osobowość, otrzymujemy przepis na bestseller.

Profilerka Katarzyny Bondy, pierwsza taka detektywka w polskiej literaturze

Niecodzienne profesje mają również bohaterowie powieści Katarzyny Bondy. Cykl poświęcony Saszy Załuskiej opowiada o profilerce, czyli kimś, kto analizuje każdy ślad zbrodni, a także dokonuje interpretacji pozostawionych na miejscu zbrodni znaków. Profiler pracuje zazwyczaj na zlecenie policji lub prokuratury. Bonda napisała nawet książkę „Zbrodnia niedoskonała” we współpracy z jednym z najwybitniejszych specjalistów w tej branży Bogdanem Lachem, gdzie omawiane są głośne sprawy z udziałem profilera.

Nowa książka Katarzyny Bondy. Psycholog śledczy Hubert Meyer

W tym roku Bonda wraca do innego bohatera z zawodem powiązanym ze zbrodnią, czyli Huberta Meyera – psychologa śledczego. Pierwszym tomem serii była „Sprawa Niny Frank”, gdzie Meyer musiał sporządzić profil psychologiczny mordercy znanej aktorki. Wejść w umysł mordercy to niezwykle trudne, a przy tym bardzo mroczne doświadczenie. Po „Nikt nie musi wiedzieć" z 2021 roku autorka, Meyer znów wraca w premierowej „Zimnej sprawie", a przed nim prawdopodobnie najtrudniejsze śledztwo w karierze. Specjalne umiejętności psychologa będą teraz szczególnie potrzebne - zbrodnia przedstawiona w fabule niepokojąco przypomina mord rytualny, a w tle przewija się tajemnicza organizacja nosząca znamiona sekty i osobiste relacje jednego z uczestniczącym w śledztwie policjantów. Premiera nowej książki Katarzyny Bondy już 18 maja!

Kryminalne duety – każdy Sherlock potrzebuje Watsona

Wybór niebanalnej profesji głównego bohatera kryminału powoli zaczyna być trendem wśród autorów tego typu literatury. Nie jest to z pewnością pomysł nowy, gdyż już dr Watson był niestrudzonym partnerem Holmesa. Podobny duet stworzyła Tess Gerritsen, autorka cyklu powieści z Jane Rizzoli i Maurą Isles. Pierwsza jest śledczą, natomiast Isles to patolog, pomagająca rozwikłać mroczne zagadki.

Podobny duet powstał spod pióra Remigiusza Mroza w cyklu o Sewerynie Zaorskim i Kai Burzyńskiej. Ona jest policjantką w niewielkiej miejscowości, a on patomorfologiem, który potrafi zebrać szereg informacji wyłącznie na podstawie oględzin zwłok. Ich dynamika to ogromna zaleta całej serii - warto się zainteresować, nowy tom, „ Obrazy z przeszłości” właśnie ma premierę!  Skoro już przy Mrozie jesteśmy, warto przedstawić inne umiejętności, które mogą być bardzo pomocna w śledztwie. Chodzi np. o komunikację niewerbalną, z której słynie Gerard Edling, bohater książek „Behawiorysta”, „Iluzjonista”, a teraz także „Ekstremista”.

 Remigiusz Mróz i behawiorysta Gerard Edling

Były prokurator Gerard Edling fascynuje się kinezyką, a ta bywa przydatna na etapie poszukiwania sprawcy. W nowej książce Remigiusza Mroza pt. „Ekstremista" dochodzi do zaginięcia młodej maturzystki, a sprawą interesuje się lokalna dziennikarka. Pomoc Edlinga może okazać się nieoceniona.

Czym się różni zawód profilera od behawiorysty? Właściwie granica między tymi fachami jest dosyć płynna. Profiler analizuje głównie informacje o zbrodni i dane z miejsca przestępstwa. Z kolei behawiorysta uważnie obserwuje ludzkie zachowania, zwłaszcza zaś reakcje niewerbalne. To na ich podstawie wyciąga wnioski. Dokładniejszą odpowiedź możecie znaleźć, porównując pracę Saszy Załuskiej do metod Gerarda Edlinga, którym dzięki „Ekstremiście” będziemy mogli się przyjrzeć jeszcze uważniej.

 

 

Tęgie umysły na tropie

Nierzadko bohaterem powieści kryminalnej zostaje specjalista z wybranej dziedziny, wokół której toczą się wydarzenia. Zazwyczaj są to wybitni przedstawiciele swojej dyscypliny, których umysły potrafią złamać najtrudniejszy szyfr, czy też odkryć głęboko ukrytą prawdę. Jednym z najpopularniejszych na świecie tęgich umysłów, które rozwiązują międzynarodowe spiski jest Robert Langdon – główny bohater książek Dana Browna. Rodzimym odpowiednikiem może być Zofia Lorentz, historyczka sztuki z powieści „Bezcenny” oraz „Kwestia ceny” Zygmunta Miłoszewskiego. Błyskotliwa i pewna siebie bohaterka wykorzystuje ogromną wiedzę, żeby najpierw odzyskać utracone dzieła, a w drugim tomie badać wymarłą kulturę dalekich plemion Syberii. Tego rodzaju bohaterowie to ciekawa przeciwwaga dla odważnych detektywów.

Oczywiście, w kryminale rolę detektywa może odegrać każdy, jak chociażby samotna nauczycielka („Rana” Wojciecha Chmielarza, „Łaska” Anny Kańtoch) albo mąż lub żona, która straciła drugą połówkę („Nieznajomy” Harlana Cobena). Najważniejsze, żeby historia trzymała nas w napięciu do ostatniej strony!

Którego bohatera współczesnych, polskich kryminałów cenicie bardziej? Podzielcie się opiniami w komentarzach. Więcej artykułów dotyczących nowych książek ulubionych autorów znajdziecie na Empik Pasje w dziale Czytam.

A już 18 maja o godzinie 18.00 w ramach Targów Książki odbędzie się spotkanie online z Katarzyną Bondą wokół jej nowej książki "Zimna sprawa". Rozmowę poprowadzi Justyna Dżbik-Kluge, a w trakcie wydarzenia będzie możliwe zadawanie pytań w komentarzach pod streamingiem.  Transmisja ze spotkania będzie dostępna na facebookowym profilu Empiku.

Zdjęcie okładkowe: źródło: shutterstock.com