Optymalna temperatura procesora – dlaczego jest tak ważna?

Każde urządzenie elektroniczne działa optymalnie w odpowiednich warunkach i temperaturze. Jej wahania mogą negatywnie wpłynąć na osiągi podzespołów komputera, a nawet doprowadzić do trwałego uszkodzenia takich elementów jak procesor czy karta graficzna. Zaleca się regularne sprawdzanie temperatury CPU, kontrolę wydajności układu chłodzącego, a także (jeśli jest taka możliwość) regularne otwieranie komputera w celu sprawdzenia, czy w wiatrakach nie zalega kurz lub inne przedmioty utrudniające jego pracę. Dzięki temu można znacznie wydłużyć żywotność każdego komputera.

Jaka jest optymalna temperatura procesora?

Z reguły każdy producent podaje statystyki dotyczące zakresu tolerowanych temperatur w specyfikacjach technicznych procesora i innych podzespołów. Każdy z nich posiada delikatnie różniący się tolerowany zakres. Dla najważniejszych podzespołów w stanie spoczynku jest on następujący:

Karta graficzna (GPU): 40 stopni Celsjusza, 60-70 przy obciążeniu podczas wykonywania zadań.
Dysk twardy: do 30 stopni. W związku z tym, że jest to jeden z najbardziej wrażliwych elementów komputera, maksymalna temperatura jego pracy wynosi ok. 45 stopni.
Procesor: do 40 stopni Celsjusza. Przy obciążeniu może ona dochodzić do 70 stopni, co w większości przypadków nie wpływa na jego kondycję. Wysokość dopuszczalnego poziomu różni się w zależności od rodzaju komputera. Przyjęło się, że maksymalna dopuszczalna temperatura procesora wynosi ok. 90 stopni. Jej przekroczenie skutkuje w najlepszym przypadku awaryjnym wyłączeniem jednostki i skróceniem żywotności. Przy gorszym scenariuszu grozi jej trwałe uszkodzenie wskutek przegrzania.

Aby mieć pełną wiedzę na temat temperatury komputera i jego poszczególnych podzespołów, warto zainstalować odpowiednie programy diagnostyczne i monitorujące prawidłową ich pracę.

Jak sprawdzić temperaturę procesora?

Istnieją dwie podstawowe metody na sprawdzenie temperatury tego podzespołu. Pierwsza z nich wymaga wejścia w BIOS lub UEFI (w przypadku użytkowników Windowsa). Znajdują się w nim istotne dane techniczne i ważne ustawienia dotyczące systemu oraz elementów komputera, wśród których można odnaleźć także temperaturę procesora. Nie wszyscy chcą jednak zagłębiać się w tę skomplikowaną metodę, preferując sprawdzanie tego parametru z poziomu uruchomionego systemu. W internecie istnieją aplikacje do wszystkiego, a monitorowanie stanu temperatury CPU nie należy do wyjątków. Wśród popularnego software’u służącego do tego celu znajdują się następujące programy:

SpeedFan, popularne oprogramowanie analizujące, jaka jest temperatura procesora.
CPUID HWMonitor – rozbudowany program diagnostyczny, ukazujący szczegółowe informacje na temat obciążenia i nagrzania poszczególnych rdzeni mikroprocesora, a także temperatury karty graficznej oraz innych elementów komputera.
Aplikacje pochodzące od producentów procesorów – choć zwykle oferują nieco mniejszą funkcjonalność niż powyższe propozycje, da się przy ich pomocy odczytać najważniejsze dane. Przykładem jest stworzony przez AMD program Ryzen Master.

Weryfikacja stanu procesora przy pomocy stress testów

Jeśli pomiary temperatury zwracają niepokojące dane, rozsądnym krokiem może być wykonanie tzw. stress testów. Co do zasady każdy procesor posiada dwa tryby pracy: idle (brak obciążenia lub jego minimalna ilość, np. podczas obsługi nieskomplikowanych programów biurowych) oraz stress (rozgrywki komputerowe, renderowanie zdjęć, wideo oraz animacji 3D i tak dalej). Istnieje specjalne oprogramowanie, które jest w stanie zasymulować warunki silnego obciążenia CPU, a także zbiera dane na temat jego prawidłowej temperatury wraz z ewentualnymi odchyleniami.

Jedną z lepszych propozycji tego typu software’u jest OCCT, będący kompleksowym zespołem narzędzi służących do diagnostyki wydajności komputera. Testy przeprowadzane przez ten program zaprojektowane są w taki sposób, aby w krótkim czasie maksymalnie obciążyć podzespoły, nie przekraczając jednocześnie poziomu bezpieczeństwa. Pozwala to na dokładne stwierdzenie, w jakich okolicznościach i jak bardzo zawodzi dany procesor, a także czy osiąga temperaturę krytyczną.

Jak uniknąć przegrzania CPU?

Istnieje szereg sprawdzonych i zweryfikowanych metod, które pozwalają zmniejszyć prawdopodobieństwo przegrzewania się procesora. Część z nich dotyczy utrzymania czystości tego podzespołu oraz układu chłodzenia. Reszta stanowi bardziej skomplikowane działania, które warto przedsięwziąć w celu zachowania prawidłowej temperatury CPU.

W przypadku gdy procesor osiąga zbyt wysokie temperatury, można podjąć następujące kroki:

Utrzymać czystość radiatorów wraz z wentylatorami. Te części układu chłodzącego odpowiadają za odprowadzanie ciepła. Zaleganie w nich kurzu i brudu znacznie zmniejsza ich wydajność, a poprawić ją można przy pomocy klasycznej metody czyszczenia, czyli użycia sprężonego powietrza.
Zwrócić szczególną uwagę na czystość wentylatorów i również skorzystać ze sprężonego powietrza, jeśli jest taka potrzeba. Dotyczy to nie tylko tych, które pracują w okolicach CPU, lecz wszystkich znajdujących się w jednostce centralnej – każdy z nich posiada wpływ na odprowadzanie gorącego powietrza z wnętrza komputera.
Jeden z pozornie bardziej skomplikowanych kroków to wymiana pasty termoprzewodzącej, która umieszczona jest na powierzchni procesora. Posiada ona wpływ na równomierne rozprowadzenie ciepła i może obniżyć temperaturę CPU o parę dodatkowych stopni.
Jeśli powyższe metody zawodzą, warto spróbować wymienić wentylator procesora lub nawet cały cooler. W przypadku konieczności jego regularnego i znacznego obciążania można zastanowić się nad chłodzeniem wodnym, które jest bardziej wydajne od tradycyjnego – powietrznego.

Co zrobić, żeby komputer się nie przegrzewał?

Powyższe kroki mają zastosowanie nie tylko do CPU, ale także do karty graficznej. Jednak jeśli dane podzespoły pracują w zbyt wysokiej temperaturze, a nie jesteś fanem overclockingu (czyli zwiększania taktowania sprzętu w taki sposób, aby wzrosła jego wydajność, jednak kosztem temperatury i pobieranej mocy), przyczyna zbyt wysokiej temperatury karty graficznej lub procesora może leżeć w wadach produkcyjnych. Jeśli wszystkie powyższe metody zawodzą, procesor czy karta graficzna wciąż się przegrzewają (a jednocześnie nie ma miejsca overclocking), można rozważyć reklamację danego podzespołu. Nie wszystkie CPU oraz GPU są fabrycznie idealne – w takich okolicznościach warto skorzystać z możliwości, które dają w tym wypadku przepisy konsumenckie.