Do nagrody nominowano 20 książek wydanych w 2018 roku. Oceniało je Kapituła Nagrody Literackiej GDYNIA 2019. W jej skład weszli prof. dr. hab. Agata Bielik-Robson, Eliza Kącka, prof. dr. hab. Adam Lipszyc, prof. dr. hab. Jerzy Jarniewicz, Zbigniew Kruszyński, prof. dr. hab. Tomasz Swoboda, prof. dr. hab. Aleksander Nawarecki, Natalia Gromow. Nagrody wręczono 30 sierpnia 2019 podczas gali w Muzeum Emigracji w Gdyni.

 

PROZA

W kategorii proza nagrodę otrzymała Zyta Rudzka za książkę „Krótka wymiana ognia”. Pisarka i dramatopisarka jest autorką takich powieście jak „Białe klisze”, „Mykwa”, „Ślicznotka doktora Josefa czy sztuk teatralnych, jak: „Cukier Stanik” i „Zimny bufet”, wyróżnionych Gdyńską Nagrodą Dramaturgiczną i Gold Remi na Worldfest Independent Film Festival w Houston. O nowej powieści Zyty Rudzkiej Wojciech Szot pisał na „Empik Pasje”, że to jedna z najlepszych powieści, jakie czytał w ostatnich latach. I uzasadniał: „To było ryzyko artystyczne, ale było warto, bo wyszła powieść gęsta, soczysta, niebanalna, odważna, erotyczna, drażniąca, feministyczna na własną modłę. Czyta się to wybornie, szybko, wściekle pożera słowa i wchodzi w te plastyczne, krótkie, urywane, mocne zdania. Próbuje się zrozumieć bohaterkę, jej przeszłość i teraźniejszość, jej wybory, jej chłopów, jej matkę. Ale to nie jest łatwe i po pierwszej lekturze nie zdziwcie się jak pozostaniecie z samymi pytaniami, bez odpowiedzi”.

„Krótka wymiana ognia”

 

POEZJA

Za najlepszy tom poetycki uznano „Sny uckermärkerów” Małgorzaty Lebdy – nauczycielki akademickiej i autorki czterech tomów poetyckich: jej „Matecznik” został nagrodzony tytułem Krakowskiej Książki Miesiąca, Nagrodą – Stypendium im. Stanisława Barańczaka w ramach Poznańskiej Nagrody Literackiej 2017 oraz Nagrodą im. K. I. Gałczyńskiego „Orfeusz” za najlepszy tom poetycki 2016 roku.
Jak pisał Mariusz Grzebalski od „Snów uckermӓrkerów” nie można uwolnić się nawet już długo po lekturze. „Za pomocą zmysłowych przybliżeń – smaku, dotyku, wzroku – wydarzają się wyjątkowo konkretne historie umieszczone w detalicznie opisanej wiejskiej czasoprzestrzeni. To połączenie metaforyczności – zwłaszcza tych najkrótszych tekstów, kiedy metaforą staje się niekiedy cały wiersz – i realizmu oraz zmysłowości”.

 

ESEISTYKA

„Wyroby. Pomysłowość wokół nas” Olgi Drendy to tytuł nagrodzony w kategorii eseistyka. Dziennikarka, eseistka i tłumaczka opublikowała dwa lata wcześniej książkę „Duchologia. Rzeczy i ludzie czasu transformacji”. Za „Wyroby. Pomysłowość wokół nas” otrzymała także nominację do Paszportów „Polityki”. Czym się w niej zajmuje? Tym, co dla wielu stanowi synonim braku gustu oraz tandety, a co rozsiane jest po krajobrazie Polski: przydomowe grzybki, łabędzie z opon, rycerze i dinozaury z nakrętek i śrubek, religijna galanteria. Jak piszą organizatorzy przedmioty te są dla Olgi Drendy fascynującym materiał do badań nad polską innowacyjnością.

„Wyroby. Pomysłowość wokół nas”

 

PRZEKŁAD NA JĘZYK POLSKI

Za najlepszy przekład uznano tłumaczenie Bogusławy Sochańskiej książki „Alfabet” autorstwa Inger Christensen. Bogusława Sochańska jest tłumaczką literatury duńskiej oraz autorką tekstów krytycznoliterackich i esejów poświęconych duńskiej literaturze i kulturze. To w jej tłumaczeniu czytamy twórczość Hansa Christiana Andersena. Wprowadziła do kultury polskiej prozę i poezję Janiny Katz, tłumaczyła ponadto m.in. prozę Stiga Dalagera i Knuda Romera, dramaty Astrid Saalbach i Susanne Brøgger, wiersze Pieta Heina, Marianne Larsen, Petera Laugesena, Henrika Nordbrandta. Jest laureatką wielu nagród, zarówno polskich jak i duńskich, dla najlepszych przekładów.
Jak piszą organizatorzy nagrody „Alfabet” to „książka poetycka, w której obok ograniczenia formalnego w postaci tytułowego alfabetu (każdy wiersz skupiony jest wokół innej litery) i fascynacji matematyką znajdziemy pełną emocji opowieść o początkach ludzkości. Inger Christensen (1935–2009) należy do panteonu duńskiej literatury. (…) Jak donoszono w Danii tuż po jej śmierci, krytycy w różnych krajach wyrażali żal, że poetka nie doczekała się nagrody Nobla”.

 

Organizatorem Nagrody Literackiej GDYNIA jest Miasto Gdynia.

 

Na zdjęciu okładkowym od lewej: Bogusława Sochańska, Małgorzata Lebda, Zyta Rudzka, Olga Drenda.
Autor zdjęcia okładkowego: Anna Rezulak/Nagroda Literacka GDYNIA