Sadyści z bloku 10

„Kobiety z bloku 10. Eksperymenty medyczne z Auschwitz” to wstrząsający tytuł poruszający temat łączenia fanatyzmu rasowego z medycyną. II wojna światowa, a także wiele lat po niej, to okres licznych, przeważnie makabrycznych eksperymentów na ludziach. Pseudonaukowcy pragnący m.in. sprawdzić granice wytrzymałości ludzkiego organizmu bądź znaleźć metodę sterylizacji ludzi „gorszej rasy” krzywdzili, trwale okaleczali lub wręcz mordowali w imię większej idei. Tak było od 1943 roku w Auschwitz, w bloku nr 10, gdzie powstało królestwo profesora Clauberga i innych medyków-katów, chcących przetestować własne teorie na około ośmiuset kobietach. Część z nich zdecydowała się opowiedzieć o okropieństwach, jakie im wyrządzano. W książce poznajemy oprawców, ale również ofiary – ich historie oraz późniejsze zmagania z tym, co przeżyły. Niezwykła opowieść o miejscu, gdzie zapomniano o jednym z elementów lekarskiego credo – etyce.

 

Apteka grozy

Szeroko zakrojone w czasie II wojny światowej eksperymenty medyczne obejmowały również lekarstwa, które podawano m.in. więźniom obozów koncentracyjnych. Historie z Dachau oraz Auschwitz łączy postać rumuńskiego farmaceuty Victora Capesiusa, któremu poświęcona jest książka „Farmaceuta z Auschwitz. Historia zwyczajnego zbrodniarza”. Capesius w latach trzydziestych dwudziestego wieku rozpoczął pracę w rumuńskim oddziale niemieckiego koncernu chemicznego. W 1943 roku pełnił służbę w szpitalu SS w Warszawie. Następnie został aptekarzem w Dachau, by ostatecznie trafić do Auschwitz, gdzie współpracował m.in. z Josefem Mengele. Do zadań Capesiusa należało wydawanie leków. Odmawiając, nierzadko wydawał na chorego wyrok śmierci. Pracował również przy rozdzielaniu cyklonu B, służącego do zagazowywania więźniów. W ten sposób dorobił się fortuny grabiąc zwłoki ofiar. Dzięki malwersacjom i matactwom po wojnie początkowo uniknął wyroku i otworzył aptekę. Po drugim procesie oświęcimskim został skazany na zaledwie 9 lat. Po wyjściu na wolność dożył spokojnej starości, do końca wypierając się swoich zbrodni. „Farmaceuta z Auschwitz” to nie tylko historia jednego zbrodniarza. Patricia Posner obrazuje także ogromną skalę całego przemysłu chemicznego oraz współpracy nazistów z największymi producentami medykamentów. Ponadto to świetnie napisana książka, utrzymująca napięcie do ostatniej strony.

 

O czym się nie mówi

Wojna to czas przemocy. Brutalna siła decydowała o tym, kto przeżyje. Przemocą naznaczone były wszystkie sfery ludzkiego życia, w tym seksualność. „Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w trakcie II wojny światowej” autorstwa Joanny Ostrowskiej podnosi temat, o którym nawet w kontekście wnikliwych rozważań dotyczących wojny, milczy się. Tymczasem zmuszanie do seksu, często w wyjątkowo brutalny sposób, było w latach 1939-1945 okrutną codziennością. Niektóre kobiety musiały znosić gwałty, nierzadko masowe. Inne zostawały niewolnicami, których obowiązkiem było spełnienie każdej zachcianki swojego oprawcy. Czasami oddawanie się nazistom w domu towarzyskim było jedyną możliwością przeżycia. Nierząd dotyczył także mężczyzn, zmuszanych do stosunków homoseksualnych. Wszystkie te tematy przez lata były przemilczane przez obie strony. „Przemilczane” to książka odkrywająca zarówno praktyki agresorów, jak i np. postępowań z kobietami, którym publicznie golono głowy, gdy odkryto, że spółkowały z nieprzyjacielem.

 

Śladem żydowskich gmin

Książkę „Przez ruiny i zgliszcza” Mordechaja Canina nazwano dokumentem straszliwego upadku człowieka w dwudziestym wieku. Autor urodzony w Sokołowie Podlaskim przemierza ponad setkę żydowskich gmin w Polsce. Niemal wszystkie są doszczętnie zniszczone. Zapiski zebrane w całość i wydane nad Wisłą dopiero w grudniu ubiegłego roku pochodzą z lat 1945-1947. Kraj wciąż nie może podnieść się po II wojnie światowej, a żeby znaleźć ślady Żydów, trzeba się wyjątkowo natrudzić. Canin spotyka na swojej drodze krajobraz, który jak sam uznał, „nie jest na siły Żyda”. Zniszczone miejsca zamieszkiwane dawniej przez jego współwyznawców plądrowane są przez łowców skarbów, szukających kosztowności. W pobliżu dawnych obozów zagłady krzątają się wątpliwej natury osoby, liczące na znalezienie ludzkich prochów. Straszna diagnoza ludzkości Canina odpowiada w pewnym sensie na pytanie, dlaczego społeczeństwo nawet dzisiaj tak niechętnie podejmuje dialog na temat wydarzeń z okresu wojennego.

 

Ocalenie kosztem miłości

Historia Edith Hahn rozpoczęła się podobnie jak wiele podobnych losów młodych Żydówek po wybuchu II wojny światowej. Najpierw zostaje zamknięta wraz z matką w wiedeńskim getcie, by następnie trafić do obozu pracy. Z czasem młodej kobiecie udaje się przedostać do podziemia, gdzie rozpoczęła walkę o przetrwanie. Dzięki pomocy przyjaciółki, porzuca ukochanego by móc wyjechać do Monachium – tam poznaje członka nazistowskiej partii, który się w niej zakochuje. Mimo że w pamięci wciąż ma dawną miłość, zgadza się zostać żoną nazisty. Nigdy jednak nie zapomniała o korzeniach i dobrych ludziach, spotkanych na swej drodze. Książka „Żona nazisty. Jak pewna Żydówka przeżyła Zagładę” to wyjątkowa autobiografia i książka o przetrwaniu naznaczonym trudnym dylematem moralnym.