Najpopularniejsze rasy kotów

Historia kotów w pigułce

Za przodka kota domowego uznaje się kota nubijskiego, sklasyfikowanego jako podgatunek europejskiego żbika. Przyjmuje się, że koty zostały udomowione ok. 9500 lat temu. Co prawda większość źródeł podaje lata 4000-3700 p.n.e., jednak znaleziony na Cyprze grób mężczyzny z kotem sprzed ok. 7500 roku p.n.e. lat sugeruje, że jednak miało to miejsce wcześniej. Koty były powszechnie hodowane w starożytnym Egipcie, gdzie miały swój boski status, utożsamiane z bóstwami. Mniej łaskawe była dla nich średniowieczna Europa i Japonia, gdzie uchodziły za wcielenie demonów i kojarzone były z czarownicami. Z czasem jednak okazało się, że koty mogą pomagać w gospodarstwie, łapać myszy, a także być po prostu ozdobą domu.

Dzisiaj mamy około stu ras kotów. Organizacji, które je rejestrują, jest kilka i każda może mieć nieco inne standardy dla danej rasy, nie wszystkie rasy też są uznawane przez poszczególne organizacje. W Polsce najczęściej spotykane są rasy uznane przez FIFE (Fédération Internationale Féline) oraz Polski Związek Felinologiczny. Szacuje się, że koty rasowe to zaledwie 3% wszystkich kotów. I chociaż wiele razy usłyszymy „najpiękniejsze są zwykłe dachowce”, to niektóre kocie rasy również cieszą się dużą popularnością, ze względu na niezwykłe umaszczenie czy usposobienie. Warto jednak pamiętać, że cechy danej rasy dotyczą rasy jako ogółu, a niekoniecznie konkretnych osobników. Do każdego zwierzęcia należy podchodzić indywidualnie, a charakterystykę rasy traktować bardziej jako wskazówki.

 

 

Koty rasy Maine coon

Jedna z najpopularniejszych ras kotów na świecie. Pochodzi z Ameryki Północnej, a dokładniej ze stanu Maine. Wokół jej pochodzenia narosło wiele legend, jedna z nich mówi o tym, że początkowo miał być krzyżówką z szopem-praczem, ze względu na swoje zamiłowanie do wody i puszysty ogon. Jednak genetycy wykluczyli tę możliwość. Bardzo prawdopodobna jest teoria mówiąca, że są wynikiem połączenia kota domowego z długowłosymi kotami z Europy lub Azji, które przybyły do Ameryki na statkach handlowych. Badania genetyczne wykazują, że koty rasy maine coon są spokrewnione z kotami norweskimi leśnymi.

Swoją popularność koty te mogą zawdzięczać usposobieniu, które często określa się jako bardziej psie niż kocie. Są one bardzo towarzyskie, potrzebują uwagi ze strony właściciela i chętnie za nim podążają, aby uczestniczyć w czynnościach domowych. Maine coon jest zrównoważony, cierpliwy i wyrozumiały, więc może sprawdzić się w roli przyjaciela dla nieco starszych dzieci. Łatwo też adaptuje się do nowych warunków, bowiem dobrze się czuje wszędzie, tam gdzie jest jego opiekun, raczej zaakceptuje też inne zwierzęta w domu, choć może próbować je sobie podporządkować. Jest chętny do nauki - można nauczyć go sztuczek czy chodzenia na smyczy i należy zapewnić odpowiednią dawkę wspólnej zabawy i uwagi ze strony opiekuna. Jest aktywny i lubi przygody, więc dobrze by się czuł, mogąc wychodzić na dwór, jednak doceni też zabezpieczony balkon z miejscami do obserwacji i ciekawym drapakiem. Ze względu na swoje gabaryty i siłę, drapaki i zabawki powinny być solidne. Jego sierść wymaga czesania raz na kilka dni, w okresie linienia nieco częściej. Należy też uważać na jego serce i stawy – generalnie nie jest to chorowita rasa, ale zdarzają się wady wrodzone w tych obszarach. Warto pamiętać, że ponieważ to duża rasa kotów (samiec może ważyć do 10 kg), maine coon będzie potrzebował sporo pożywienia.

 

 

Kot rasy Ragdoll

Rasa kota, która uchodzi za niemal idealną. Ragdolle są przyjazne, łagodne i bardzo ufne. Towarzyskie i chętne do przebywania z człowiekiem, lubią pieszczoty i wspólne spędzanie czasu. Dobrze się też czują w towarzystwie drugiego kota. Nazwa ragdoll oznacza z angielskiego „szmaciana lalka” i odnosi się do ciekawej cechy tych kotów, które wzięte na ręce opiekuna potrafią wiotczeć, zupełnie jak szmaciane laleczki.

Początki rasy były dosyć burzliwe. Została ona zapoczątkowana w latach 60. XX wieku przez Ann Baker w Stanach Zjednoczonych jako krzyżówka kotów birmańskich, perskich oraz burmańskich. Pani Baker stworzyła samodzielną organizację i opatentowała rasę, jednocześnie prowadząc dla niej szeroką kampanię reklamową. Dorobiła do rasy wiele historii, np. że kotka, która zapoczątkowała rasę, uległa w ciąży wypadkowi, ale żyła dalej nie chcąc pozwolić na obumarcie jej nienarodzonych jeszcze kociąt. Z tego też powodu kocięta rasy ragdoll są niezwykle silne i odporne na ból. Historie nie miały wiele wspólnego z rzeczywistością, były jedynie elementem kampanii i miały przynieść popularność właścicielce oraz jej kotom. Reklama rzeczywiście wzbudziła ciekawość hodowców i kocięta uzyskiwały wysokie ceny. Jednak po tym, jak Ann Baker zaczęła tworzyć coraz bardziej fantastyczne opowieści na temat powstania rasy (zamieszanie sił CIA czy domieszka ludzkich genów) hodowcy zaczęli od niej odchodzić. Z czasem organizacja Ann Baker straciła na znaczeniu, a inni hodowcy stworzyli własną rasę, która wywodzi się od ragdolla. Jednak nie chcąc płacić za możliwość używania nazwy, wymyślili własną – raggamuffin. Koty te są bardzo podobne do ragdolli, jednak występują w większej liczbie odmian barwnych. Obecnie nazwa ragdoll jest już używana bez problemów, gdyż prawa do nazwy wygasły.

 

 

Ragdolle to duże rasy kotów, waga samców dochodzi do 10 kg. Mają bujne futro z małą ilością podszerstka, co ułatwia pielęgnację. Jest to rasa polecana dla niedoświadczonych opiekunów. Dobrze odnajdzie się w domu z psem, jest radosny i ciekawski. Należy pamiętać o zapewnieniu mu możliwości eksploracji i poświęcenia czasu na zabawę czy stymulację umysłową, chociaż koty te nie przejawiają tendencji do wywracania domu do góry nogami. Może być spokojnie kotem do mieszkania, choć z pewnością ucieszy go możliwość obserwacji świata na zabezpieczonym balkonie. Warto dbać o jego zdrowie i profilaktyczne badania – rasa jest dosyć młoda, a co za tym idzie - jest duże pokrewieństwo w grupie zwierząt, co zwiększa podatność na choroby. Koty tej rasy miewają problemy z sercem oraz układem moczowym. Mają też tendencję do tycia, zatem trzeba pilnować ich diety.

 

 

Kot syjamski

Pochodzący z Azji kot syjamski długo był znany jedynie na tamtych terenach. W Syjamie (dzisiejszej Tajlandii) był otoczony czcią, odgrywał rolę strażników świątynnych oraz gościł w możnych dworach. Według jednej z legend wierzono też, że jest „naczyniem” na ludzką duszę dla zmarłych odchodzących z tego świata. Ze względu na swój status raczej nie wywożono tych kotów za granicę, aż do końca XIX wieku, kiedy para osobników została podarowana przez władcę Syjamu brytyjskiemu konsulowi. W ten sposób trafiły na Wyspy Brytyjskie, gdzie zdania na ich temat były podzielone. W roku 1879 koty syjamskie trafiły do USA, gdzie rozpoczęto ich planową hodowlę i spopularyzowano rasę.

Program hodowlany na przestrzeni lat doprowadził do wyodrębnienia nieco innego wyglądu kotów, w stosunku do ich pierwotnych przedstawicieli. Syjamy starego typu (old style) były bardziej krępe i masywniejsze, są aktualnie nazywane kotami syjamskimi tradycyjnymi lub tajskimi. Obecne koty syjamskie (modern style) są znacznie smuklejsze, mają długie kończyny i szczupłą sprężystą sylwetkę.

 

 

Ich wygląd jest bardzo charakterystyczny – krótka, gładka sierść, o barwie zasadniczej białej lub kremowej i kolorystyczne ciemne znaczenia na pyszczku, uszach, łapach i ogonie. Tego typu umaszczenia zwane jest colourpoint (czyli znaczenia kolorystyczne we wskazanych obszarach są w dużym kontraście do barwy zasadniczej). Uwagę przykuwają też intensywnie niebieskie oczy o migdałowym kształcie.

Jest to rasa dosyć wymagająca pod względem osobowości. Koty syjamskie mają żywiołowy temperament i są „gadatliwe”. Ich miauczenie przybiera różne intonacje i jest często narzędziem do uzyskiwania tego czego zwierzę w danej chwili chce. Syjamy źle znoszą samotność i bardzo przywiązują się do swojego człowieka. Chcą z nim spędzać dużo czasu i potrafią się tego głośno domagać. Chociaż na własnych warunkach, ale obdarzają opiekuna gorącym uczuciem i bywają czasem o niego zazdrosne.

Są to koty inteligentne i aktywne, więc chętnie będą się uczyć nowych rzeczy. Należy im zapewnić miejsce, gdzie będą mogły się wybawić i wyszaleć – zabawki, atrakcyjny drapak, półki czy hamaki prawdopodobnie okażą się niezbędne. Można także zapewnić mu towarzystwo drugiego syjama, koty te bowiem chętnie się ze sobą zaprzyjaźniają i będą się mogły wzajemnie sobą zajmować. Nuda sprawi, że będzie nieszczęśliwy.

Pielęgnacja ich futra jest łatwa, raz na jakiś czas wystarczy przeczesać je szczotką, aby pozbyć się luźnych włosów. Ze względu na brak lub znikomy podszerstek koty te lubią ciepło, a w chłodzie i wilgoci czują się niekomfortowo. Legowisko zawieszone na kaloryferze będzie prawdopodobnie strzałem w dziesiątkę.

 

 

Kot brytyjski (british shorthair/longhair)

Koty przybyły na Wyspy Brytyjskie wraz z legionami rzymskimi. Wówczas wędrowały z żołnierzami i chroniły ich zapasy przed szkodnikami. Doceniono ich łowieckie talenty i po przybyciu koty na dobre zadomowiły się na Wyspach. W wiktoriańskiej Anglii rasa kota brytyjskiego była rozwijana. W czasie I Wojny Światowej dodano gen długiego włosa poprzez krzyżówkę kota brytyjskiego z perskim. Obecnie mamy koty brytyjskie krótkowłose i długowłose. Standard rasy dla nich jest w zasadzie taki sam, poza długością futra.

Koty brytyjskie z wyglądu przypominają nieco pluszowe misie. Mają okrągłą głowę, krótkie uszy, skrócony pyszczek. Są masywne i puszyste, ze względu na grubą warstwę podszerstka. Ich sierść jest bardzo miła w dotyku, co tylko wzmacnia wrażenie pluszaka. Rasa ta ma bardzo wiele wariantów kolorystycznych, zarówno pręgowanych, jak i jednolitych; bardzo lubianą jest barwa srebrna.

Są to spokojne rasy kotów o zrównoważonym charakterze. Lubią pieszczoty, ale nie są nachalne i nie przepadają za noszeniem na rękach. Są ciche, rzadko wokalizują i wolą zacisze domowe od szaleństw na zewnątrz, z tego względu sprawdzą się jako koty do nawet mniejszego mieszkania. Są raczej niekonfliktowe, więc mogą też zamieszkać z innymi zwierzętami. Jeśli chodzi o zdrowie kotów, to należy pilnować ich diety, gdyż łatwo tyją oraz zwracać uwagę na oczy, które mogą mieć tendencję do łzawienia.

 

 

Kot bengalski

Koty bengalskie to krzyżówka kotów domowych oraz dzikich kotów bengalskich ALC (asian leopard cat). W puli genów są także koty abisyńskie i egipskie mau. Prace nad rasą zaczęły się w latach 60. XX wieku, rozwijało ją wiele osób zafascynowanych kotami bengalskimi. Rasa została uznana przez FIFE w roku 1999.

W pracy nad rasą trudność sprawiało między innymi wyeliminowanie agresywnych zachowań i innych niepożądanych dzikich cech po ALC. Obecnie są to koty wyglądające faktycznie dziko i egzotycznie, jednak są w pełni kotami domowymi, które mogą mieszkać przy ludziach. Są jednak dość wymagające – żywiołowe, aktywne i bardzo ciekawskie, z tego względu trzeba mieć je na oku i uważać na możliwe zagrożenia. Niczym dziwnym jest, że będą zaglądać w każdy kąt, również do zmywarki czy garnka z zupą, który akurat stoi na gazie. Koty bengalskie są uczuciowe i przywiązują się do właściciela, chociaż proces budowania relacji i zdobywania zaufania może trwać długo. Nie są zbyt ufne w stosunku do obcych, są terytorialne i źle znoszą zmiany w swoim otoczeniu. Jeśli chcemy aby zamieszkały z innym kotem lub psem, lepiej przyzwyczajać je do tego od małego, później ten proces może być trudniejszy i bardziej długotrwały. Będą chętnie przebywały blisko swojego człowieka, ale nie są typowym przytulasem – wolą przebywanie obok.

Kot bengalski lubi się bawić i chętnie się uczy. Z uwagi na to i na jego chęć eksploracji otoczenia warto przyzwyczajać małego kociaka do szelek i uczyć chodzenia na smyczy – wyjście na spacer z pewnością będzie dla niego atrakcją w przyszłości. Sierść bengala jest niekłopotliwa w pielęgnacji, cieszą się też ogólnie dobrym zdrowiem, mogą mieć za to problemy kuwetowe. Ciekawostką jest, że koty te lubią wodę, chlapanie, „kopanie” w wodzie sprawia im radość, pijają też wodę prosto z kranu.

 

 

Kot syberyjski (siberian cat)

Syberyjczyki to rasa kotów w pełni naturalna, powstała bez ingerencji człowieka. Istnieje od bardzo dawno, zatem trudno już teraz ustalić jak dokładnie powstała. Przypuszcza się, że jest połączeniem kotów domowych przywożonych w rejony Syberii przez osadników z rdzennymi kotami z tamtych terenów.

Wymagające warunki atmosferyczne Syberii sprawiły, że koty syberyjskie wykształciły tak bujne futro. Długi włosy, obfity podszerstek i kołnierz okalający szyję i głowę sprawiają, że nie straszny mu śnieg, deszcz czy silny wiatr, zwłaszcza że jego włos okrywowy jest wodoodporny. Latem gubi podszerstek i jego okrywa jest lżejsza. O dziwo pielęgnacja takiej sierści nie jest szczególnie uciążliwa – wymaga wyczesania raz na kilka dni. Należy jednak wiedzieć, że koty tej rasy raczej nie lubią czesania, więc trzeba je przyzwyczajać do szczotki od małego. Koty syberyjskie zachowały na pewno część swojej dzikości. Są świetnymi myśliwymi, lubią skakać i się wspinać. Są odważne i ciekawskie. Młode koty potrzebują sporo uwagi od swojego opiekuna, potrafią też rozmaicie wokalizować. Syberyjczyki są masywne i stosunkowo ciężkie, ale rosną dosyć długo. Dopiero wieku 3 lat osiągają dojrzałość fizyczną, natomiast na dojrzałość płciową zwierzę może potrzebować nawet 5 lat. Koty syberyjskie lubią towarzystwo ludzi i potrafią okazać im uczucia, są jednak dość niezależne, więc raczej będą chodzić za opiekunem i trzymać się blisko, ale niekoniecznie przesiadywać na kolanach. Ze względu na swoją odporność na warunki atmosferyczne oraz potrzebę ruchu i aktywności najlepszym miejscem dla niego byłby dom z ogrodem, w którym miałby do dyspozycji zabezpieczony wybieg. Trwają badania nad tymi kotami pod kątem powodowania uczulenia i wykazały one, że w ich ślinie znajduje się mniej uczulającego ludzi białka, niż u innych kotów.

 

 

Kot szkocki zwisłouchy (scottish fold)

Rasa tych kotów pochodzi ze Szkocji. W latach 60. znaleziono przypadkiem kotkę z zabawnie oklapniętymi uszami. Jedna z kotek z jej miotu została skrzyżowana z kotem brytyjskim. Potomek skrzyżowanej kotki, który również miał zwisłe uszy, został połączony z inną kotką brytyjską - tego połączenia narodziło się 5 kociąt, wszystkie z oklapniętymi uszkami. W 1966 roku zarejestrowano hodowlę kota szkockiego i rozpoczęto program hodowlany. Okazało się, że gen odpowiadający za oklapnięte uszy jest dominujący i niestety ze skrzyżowania dwóch osobników o zwisłych uszach rodzą się kocięta z problemami z kośćmi, co powodowało dolegliwości zdrowotne i bóle łap. W hodowli tych kotów obowiązuje ścisła zasada, aby szkockie zwisłouche łączyć jedynie z kotami ze stojącymi uszami (brytyjczyki lub koty amerykańskie krótkowłose). Ta zasada pozwala uniknąć problemów z kośćcem i koty dożywają starości. W takich miotach rodzą się także koty ze stojącymi uszami, a to, jakie osobnik odziedziczył uszy, okazuje się 3-4 tygodniu życia zwierzęcia (do tego czasu wszystkie kociaki mają uszy stojące). Okrągła głowa wraz z oklapniętymi uszami nadaje mu zabawny wygląd zdziwionego pluszaka. Występuje w wielu odmianach barwnych.

Szkocki zwisłouchy to typowy domator, który odnajdzie się także w niewielkim mieszkaniu. Jest spokojny, pogodny, bywa nieśmiały i raczej nie wszczyna kłótni. Może mieszkać z innymi zwierzętami. Przywiązuje się do opiekuna i ceni pieszczoty, ale nie jest nachalny. Polecany jest także do domu z dziećmi, gdyż jest łagodny i cichy. Koty te są inteligentne, docenią interaktywne zabawki i zapewne nauczą się otwierać szafki. Pielęgnacja kota jest łatwa, przeczesanie futra raz w tygodniu powinno wystarczyć. Trzeba jednak regularnie kontrolować stan uszu. Pamiętajmy, aby w przypadku tej rasy zwracać uwagę, z jakiej hodowli pochodzi, ze względu na wspomniane wcześniej obostrzenia w rozmnażaniu.

 

 

Czy istnieją koty, które nie uczulają?

Zapewne wiele miłośników kotów zadaje sobie to pytanie. Alergia na koty występuje znacznie częściej niż na psy, szacunki wskazują, że dotyka ona ok. 10% ludzi. Niestety nie istnieje w pełni hypoalergiczny kot i nie warto wierzyć w takie zapewnienia. Uczulenie u człowieka powoduje białko Fel d1, które znajduje się w kociej ślinie. Za pomocą śliny jest przenoszone na kocią sierść i skórę, a stąd na skórę opiekuna i do powietrza w otoczeniu.

Można jedynie mówić o kotach mniej uczulających niż inne, jako że u niektórych tego białka jest mniej, a u innych więcej. Za rasy kotów dla alergików uważa się:

• Devon rex
• Cornish rex
• Kot jawajski
• Kot balijski
• Kot syberyjski
• Sfinks (kot bezwłosy)
• Kot syjamski
• Kot orientalny krótkowłosy

Istnieje też kot Ashera – jedyna rasa, która jest chroniona patentem. To krzyżówka afrykańskiego serwala z kotem bengalskim z domieszką kota domowego. Została stworzona przez jedną z firm jako oferta dla alergików – firma zapewnia, że kot jest w 95% hypoalergiczny. Czy tak faktycznie jest, należałoby sprawdzić samemu, aczkolwiek w przypadku Ashery cena skutecznie może zniechęcić (mogą kosztować nawet do 125 tysięcy dolarów). Zawsze należy brać pod uwagę konkretny przypadek alergii i danego kociego osobnika, bowiem reakcje alergiczne mogą być bardzo różne i nie u wszystkich mieć ten sam przebieg.

 

 

Ciekawostka na koniec – w 2019 roku opracowano swego rodzaju szczepionkę HypoCat, podawaną kotom, które neutralizuje alergizujące białko z kociej śliny. Być może jest to rozwiązanie dla wszystkich, którzy bardzo chcieliby dzielić swój dach z kocim towarzyszem, ale nie mogą ze względu na alergię.

Więcej ciekawych tekstów znajdziesz w pasji Mam zwierzęta.  

Zdjęcia w tekście: Shutterstock