Mobilność systemów operacyjnych jest jednym z fenomenów ostatnich dekad rozwoju technologicznego. Jeszcze w latach 90. Instalacja systemu operacyjnego wiązała się z koniecznością skorzystania np. z kilkunastu dyskietek (przykładowo, proces instalowania jednej z wersji Windowsa 95 polegał na wkładaniu i wyjmowaniu w odpowiedniej kolejności dokładnie trzynastu dyskietek). Dziś czasy te odeszły w niepamięć, a dyskietki czy płyty zastąpił prosty, mały i poręczny pendrive, który jest w stanie pomieścić w sobie cały system operacyjny.
Czym jest bootowalny pendrive?
W swojej istocie jest to w odpowiedni sposób przygotowana pamięć Flash (pendrive), na której znajduje się tzw. obraz systemu. Stanowi integralny i kompletny system operacyjny ładowany przez komputer z pominięciem tego, który zainstalowany jest na stacjonarnym dysku twardym.
Uruchamianie dowolnego OS z wykorzystaniem tej metody jest bardziej wydajne pod względem szybkości transferu plików niż tradycyjne płyty CD/DVD — standardy USB 3.0 oraz USB 3.1 znacznie przewyższają prędkość transferu napędu optycznego. W przypadku komputerów przenośnych, które nierzadko pozbawione są napędu DVD, jest to jedyna metoda zewnętrznego bootowania systemu.
Jak zrobić bootowalny pendrive?
Choć sprawa mogłaby wydawać się skomplikowana, cały ten proces został zautomatyzowany przy pomocy odpowiedniego software’u. Mimo to, kilka kroków trzeba wykonać samodzielnie. Od czego zacząć?
Formatowanie pendrive’a
Pierwszym krokiem w całym procesie jest sformatowanie nośnika, na którym ma się znaleźć Windows na pendrive (lub też inny system operacyjny). Aby to zrobić, należy przenieść wszystkie dane z nośnika w inne miejsce, a następnie sformatować go z wykorzystaniem aplikacji systemowej lub zewnętrznej. Usunie to wszystkie dane i przygotuje go do umieszczenia systemu operacyjnego.
Należy pamiętać, że aby nośnik był w stanie pomieścić Windowsa, powinien mieć ok. 8 GB wolnej pamięci. Dla Linuksa rozmiar ten jest mniejszy i wynosi 4 GB. Trzeba też wyłączyć wszelkie mechanizmy szyfrowania, takie jak TrueCrypt albo BitLocker.
Pendrive bootowalny. Jak umieścić na nim system operacyjny?
Aby zainstalować system operacyjny na bootowalnym nośniku, należy wyposażyć się w dwie rzeczy: obraz dysku systemu (najbardziej rozpowszechnionym jego formatem jest .ISO), a także odpowiedni program, który wykona tę czynność. Obraz dysku zawierający system operacyjny można najczęściej pobrać ze strony producenta — jednym z przykładów jest Windows 10 Technical Preview lub różnorodne odmiany Linuksa.
Programy umożliwiające umieszczenie systemu w pamięci Flash to m.in.:
- Rufus,
- MultiBoot USB,
- UNetbootin.
Każdy z tych programów oferuje minimalnie inną funkcjonalność. Rufus jest szeroko rozpowszechniony i kompatybilny z większością plików ISO. MultiBoot USB pozwala na stworzenie wielu obrazów systemów w ramach jednego nośnika. Zaś UNetbootin oferuje tę funkcjonalność w systemie MacOS. Aby zakończyć ten etap tworzenia bootowalnego pendrive’a, należy uruchomić odpowiedni program, wybrać w nim odpowiedni nośnik oraz obraz ISO, a następnie poczekać na ukończenie instalacji.
Alternatywna metoda instalacji OS w pamięci Flash
Istnieje możliwość pominięcia konieczności skorzystania z programów zewnętrznych oraz przeprowadzenia tej czynności w ramach wbudowanego na Windowsie programu DiskPart. Aby zastosować tę metodę, konieczne będzie posiadanie wszystkich plików Windowsa lub innego systemu na dysku twardym. Należy tego dokonać poprzez wiersz polecenia, wpisując następujące komendy i zatwierdzając każdą z nich przyciskiem Enter (sformatowany pendrive musi być w tym czasie podpięty do komputera):
- diskpart (otwiera to omawiany program),
- list disk (uwidacznia zestawienie wszystkich jednostek pamięci masowej podpiętych do komputera. Pendrive bootowalny będzie opatrzony nazwą DISK 0 albo DISK 1 czy inną, w zależności od liczby podpiętych do komputera nośników. Ten docelowy można rozpoznać po jego objętości),
- select disk [odpowiedni numer], np. „select disk 1”,
- create partition primary (ważny krok, dzięki któremu komputer będzie rozpoznawał bootowalny pendrive),
- active,
- assign.
Dzięki tym krokom tworzy się bootowalny, lecz pusty pendrive. Po ich wykonaniu można skopiować na niego wszystkie pliki Windowsa bądź innego OS.
Konfigurowanie BIOS lub UEFI pod bootowalny pendrive
Jeśli tworzenie nośnika Flash z systemem zostało ukończone, ostatnim krokiem będzie wybranie odpowiednich ustawień w BIOS-ie lub UEFI. Są to zestawy procedur, których zadaniem jest wzajemna komunikacja pomiędzy OS a hardware, czyli sprzętem.
Parametrem mającym decydujący wpływ na bootowanie z pendrive jest tzw. kolejność bootowania, czyli priorytet, z jakim BIOS/UEFI rozpatruje wszystkie podłączone do komputera nośniki pod kątem uruchamiania systemu. Choć niektóre wersje tego oprogramowania mają możliwość automatycznego rozpoznawania nośników (w celu sprawdzenia tej funkcji należy wcisnąć klawisz F12 podczas uruchamiania komputera pod krótki podpięta jest pamięć Flash z systemem), w niektórych przypadkach trzeba będzie zmienić ustawienia ręcznie.
Aby tego dokonać, podczas uruchamiania komputera należy wielokrotnie wciskać klawisz Del lub funkcyjny F2. Na ekranie pojawi się menu konfiguracji BIOSa lub UEFI, w którym trzeba wybrać sekcję „Advanced BIOS features”, a następnie „Hard Disk Boot Priority”, gdzie z kolei ustawia się kolejność rozpoznawania poszczególnych urządzeń pod kątem uruchamiania systemu. Bootowalny pendrive powinien znaleźć się na pierwszym miejscu.
Podsumowanie — jak zrobić bootowalny pendrive?
Poprawne wykonanie opisanych powyżej czynności pozwoli na skonfigurowanie sprawnego nośnika Flash, który zostanie uruchomiony przez komputer stacjonarny lub przenośny. Jest to świetne rozwiązanie dla tymczasowego stanowiska pracy lub w celu próby odzyskiwania danych. Wpływ na szybkość tego procesu mają także parametry techniczne pendrive’a — im lepsza jego specyfikacja, tym szybciej komputer będzie odczytywał z niego dane.
Warto zaopatrzyć się w jednostkę o standardzie USB 3.0, zapewniającą wysokie wskaźniki zapisu i odczytu informacji.
Sprawdź inne porady z działu Elektronika.
Zdjęcie okładkowe - źródło: Shutterstock
Komentarze (0)