Skąd się wzięła informacja o szkodliwości teflonu?
Podobnie jak wiele fake newsów, które szybko się rozpowszechniają, tak i ten mit w pewnym momencie zaczął „żyć własnym życiem”. Informacje o szkodliwości teflonu zostały nieco przekształcone i mocno wyolbrzymione. Co właściwie zapoczątkowało falę błędnych przekonań? Prawdopodobnie była to rekomendacja ekspertów z ONZ, którzy zażądali wprowadzenia pewnego związku chemicznego na listę substancji zakazanych. Związkiem tym był kwas perfluorooktanowy (w skrócie: PFOA). Jest on wykorzystywany na szeroką skalę w przemyśle, w tym m.in. do wytwarzania patelni z powłokami teflonowymi.
Kwas perflurooktanowy jest szkodliwy, teflon – niekoniecznie
Kwas rzeczywiście wykazuje toksyczne działanie na organizm ludzki. Może powodować m.in. takie schorzenia jak uszkodzenia wątroby, podwyższenie cholesterolu we krwi, choroby tarczycy, nadciśnienie, a nawet nowotwory. Wpływa także toksycznie na rozwój płodu. Jest również szkodliwy dla środowiska naturalnego. Jednogłośna opinia 150 światowych specjalistów ds. chemii rzeczywiście mogła zaniepokoić wielu konsumentów. Trzeba jednak wyjaśnić, że kwas perflurooktanowy, który niewątpliwie rzeczywiście jest toksyczny, nie jest tożsamy z teflonem, który znajduje się w powłokach patelni czy garnków.
Patelnia teflonowa – czy jest zdrowa?
Kwas PFOA używany jest, oprócz produkcji patelni i garnków, także do wyrobu opakowań na żywność kupowaną na wynos, a nawet nici dentystycznych. Na szczęście nie jest to jednoznaczne z tym, że używanie takich produktów może skutkować zatruciem toksycznymi substancjami. Eksperci-chemicy zwrócili bowiem uwagę na fakt, że – o ile kwas jest szkodliwy – o tyle używany w przemyśle polimer tego kwasu jest już dla zdrowia obojętny. Dodatkowo jego obecność w powłokach naczyń to minimalne ilości. Teflon nie wchodzi także w żadne niebezpieczne reakcje chemiczne z przygotowywaną żywnością. Sama patelnia czy garnek z powłoką z teflonu, używane do gotowania lub smażenia, nie są więc niebezpieczne.
Kiedy teflon może uwolnić szkodliwy kwas?
Bezpieczeństwo teflonowych patelni potwierdzone jest przez europejskich ekspertów. Instytucje UE, takie jak Komisja Europejska czy Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, dopuszczają teflon do stosowania w krajach Unii. Niezmiernie ważne jest jednak, aby wiedzieć, jak należy postępować z patelnią teflonową, aby nie dopuścić do uwolnienia się toksycznej substancji. Zdecydowanie bezpieczniej jest nie rozgrzewać jej do temperatury powyżej 250-260 stopni Celsjusza. Przegrzanie powłoki teflonowej niesie ze sobą niebezpieczeństwo rozkładu i wydzielania kwasu PFOA. Szczególnie należy uważać na przegrzewanie pustej patelni czy garnka, bez obecności tłuszczu. W trakcie zwykłego smażenia raczej nie ma takiego ryzyka – temperatury rzadko przekraczają 220 stopni.
Jak dbać o patelnie teflonowe? Czego nie wolno robić?
Poza uważaniem na to, by nie przegrzać patelni, dla własnego bezpieczeństwa i zdrowia należy przestrzegać jeszcze kilku zaleceń. Zapewne większość osób słyszała o tym, aby podczas używania naczyń z powłoką teflonową nie korzystać z akcesoriów wykonanych z metalu. Rzeczywiście, nie wolno mieszać składników metalową łopatką, nabierakiem lub, jak to robi wiele osób odruchowo, przy pomocy łyżki. Zdzierają one bowiem powłokę. Należy więc używać do tego celu przyborów drewnianych lub wykonanych z tworzywa sztucznego, np. plastiku.
Porysowana patelnia teflonowa – czy jest bezpieczna?
Jeżeli powłoka teflonowa ulegnie uszkodzeniu, nie powinno się już korzystać z patelni. Nie chodzi jednak o popularny mit, że teflon będzie wtedy wykazywał działanie kancerogennie. Nie powinno się smażyć na porysowanej patelni dlatego, że gdy zostaje zdarta powłoka teflonu, podgrzewana na patelni żywność może wchodzić w różnego rodzaju reakcje chemiczne z materiałem, który znajduje się pod warstwą teflonową. Jest ryzyko, że takie procesy mogą skutkować wytworzeniem toksycznych substancji – dlatego lepiej tego uniknąć i odpowiednio dbać o stan swojej patelni. Jeśli jest już za późno i zauważysz zdarty teflon na patelni, lepiej będzie ją wyrzucić.
W jaki sposób bezpiecznie czyścić patelnię teflonową?
Aby wyczyścić patelnię teflonową powłoką, zdecydowanie nie wolno używać ostrych gąbek, szczotek czy ściereczek. Kontakt ze zdzierającą powierzchnią naraża bowiem warstwę teflonu na zdarcie – podobnie jak kontakt z metalowymi sztućcami lub łopatkami. Najlepiej byłoby całkowicie unikać wszelkich akcesoriów do czyszczenia, jednak, ponieważ w większości przypadków to niemożliwe, wybieraj gąbki, najlepiej jak najbardziej miękkie.
Schnięcie patelni teflonowej – nie pocieraj jej mocno ręcznikiem!
Do osuszania stosuj miękki ręcznik kuchenny lub papierowy – w przypadku tego drugiego, koniecznie pamiętaj, by używać właściwej, delikatniejszej strony. Nie pocieraj mocno patelni – pozwól jej wyschnąć naturalnie, a w razie potrzeby nadmiar wody usuń poprzez delikatne dotykanie ręcznikiem, tak by w niego wsiąkł. Jeśli do dna lub brzegów patelni przywarły resztki żywności, usuwaj je delikatnie i ostrożnie przy pomocy łyżki wykonanej z drewna.
Smażenie na patelni teflonowej jest szybkie i łatwe, ponieważ produkty nie przywierają do powłoki. Co więcej, do gotowania wystarczy niewielka ilość tłuszczu, a nawet jego całkowity brak. Dodatkowo jest prosta w utrzymaniu czystości i wytrzymała. Aby jednak służyła bezproblemowo, należy odpowiednio o nią dbać i używać wyłącznie drewnianych lub plastikowych akcesoriów. Pamiętaj także, że patelnie teflonowe są bezpieczne dla zdrowia, dlatego bez obaw możesz się na nie zdecydować.
Zdjęcie okładkowe: shutterstock.com.
Komentarze (0)