Patelnia wok – na czym polega gotowane w woku? Jaki wok wybrać?

Co to jest wok? Nietypowe azjatyckie naczynie do gotowania 

W azjatyckich barach szybkiej obsługi niezwykle popularnych np. w centrach handlowych, na ladach wystawowych niektóre dania prezentowane są bezpośrednio w naczyniach, w których zostały przygotowane. Do najbardziej charakterystycznych zaliczyć można bardzo głębokie patelnie o wyjątkowo szerokiej średnicy (zwykle od 30 do 40 cm). Wizualnie przypominają stalową misę, przy czym – zależnie od typu – mogą być wyposażone w jedną lub w dwie rączki (jak garnek). To właśnie patelnia wok, czyli naczynie do gotowania, które można nazwać absolutną podstawą niezbędną do przygotowywania dań pochodzących z wielu różnych krajów azjatyckich.

 

 

Gotowanie w woku – kiedy przydaje się ta głęboka patelnia? 

Wielu kucharzy marzy o posiadaniu woka we własnej kuchni. W szczególności dotyczy to tych, którzy uwielbiają i przygotowują na co dzień dania inspirowane Azją. Przygotowywanie klasycznego ryżu z kurczakiem curry i warzywami czy najprostszego makaronu ryżowego z sosem sojowym, mleczkiem kokosowym i tofu to na standardowej patelni nie lada wyzwanie. Im więcej składników, tym szybciej kończy się na niej miejsce. Całość trudno jest zakryć przykrywką, o dokładnym wymieszaniu makaronu z dodatkami nie wspominając. A przecież to właśnie odpowiednie podsmażenie wszystkich składników razem i dokładne połączenie ich z sosem sojowym czy pastą miso nadaje im tego wyjątkowego, azjatyckiego aromatu i smaku. Dobrym rozwiązaniem w tej sytuacji jest właśnie wok.

Kształt bardzo szerokiej misy pozwala nie tylko na swobodne mieszanie składników, ale także – czy raczej przede wszystkim – smażenie potrawy „w ruchu”. To metoda wyjątkowo charakterystyczna dla kuchni chińskiej. Zapewnia ona odpowiednią, równomierną obróbkę cieplną. Gotowanie w woku jest więc nie tylko wyjątkowo wygodne, ale w przypadku niektórych potraw może być wręcz niezbędne.

 

 

Jaki wok kupić? Rodzaje woków 

Tradycyjna wersja tego naczynia to woki żeliwne, które przeznaczone były do montażu w dedykowanym otworze chińskiej kuchni węglowej. Dziś traktowany jest jak patelnia, a więc po prostu stawiany na kuchence. W tym celu na rynku dostępnych jest kilka rodzajów tego naczynia, a każdy z nich różni się przeznaczeniem – czy to sprzętowym (odpowiedni dla innego typu kuchni), czy do różnych metod gotowania. Wyróżniamy więc patelnie wok typu:

• Wok HEI – o klasycznym, lekko owalnym kształcie rozszerzającym się ku górze. Zapewnia on naczyniu odpowiednią cyrkulację ciepła, a tym samym umożliwia nagrzanie się do temperatury nawet kilkuset stopni Celsjusza. Wyposażony jest w jedną długą rączkę. Na rynku dostępne mogą być woki HEI wykonane z różnych materiałów, przez co będą nadawać się na innego typu kuchenki (o przeznaczeniu informuje producent).
• Wok mandaryński – miłośnikom kuchni azjatyckiej znany właśnie ze wspomnianych barów szybkiej obsługi. Jest mniejszy i głębszy od modelu klasycznego, dzięki czemu okazuje się wyjątkowo wygodny do zastosowania w warunkach domowych. Co więcej, wersja mandaryńska jest także stosunkowo lekka, zwykle wykonana zostaje bowiem ze stali węglowej. Obsługiwany jest przy pomocy długiego uchwytu.
• Wok kantoński – wyróżniający się dwiema rączkami nadającymi naczyniu cechy garnka. Wykonany jest zwykle ze stali węglowej lub żelaza i wykorzystywany nad paleniskiem; to więc najbardziej tradycyjny rodzaj woka.
• Wok pekiński – z jedną rączką podobną do ucha garnka i jedną dłuższą, typową dla patelni. W znacznej mierze ułatwiają one podrzucanie oraz mieszanie składników. Wykonany jest zwykle z wysokojakościowej stali węglowej, która nadaje mu odpowiedniej lekkości. Jego rozmiary są zbliżone do mandaryńskiego, dzięki czemu równie dobrze nadaje się do wykorzystania w warunkach domowych.

 

 

• Wok aluminiowy – bardzo lekki, wykonany z myślą o gotowaniu w domu. Często pokryty jest nieprzywierającą powłoką teflonową. Jego zaletą jest bardzo komfortowa praca, a więc łatwość podrzucania składników. Należy jednak pamiętać, że aluminium nie trzyma ciepła tak dobrze jak stal czy żelazo.

 

 

Jaki wok kupić? Dobór do rodzaju kuchenki 

Każdy z powyższych typów tego naczynia, czy to ze względu na rozmiar, czy specyficzny kształt lub materiał, może nadawać się do zastosowania na innego rodzaju kuchence. Aby maksymalnie ułatwić ci wybór, przygotowaliśmy ich podział ze względu na typ kuchni:

• Wok na indukcję – tutaj wybór jest o tyle problematyczny, że działanie kuchenki indukcyjnej opiera się na kontakcie palnika z naczyniem. W momencie, w którym wok miałby być podniesiony celem przemieszania zawartości, kontakt ten zostaje przerwany, a palnik gaśnie. Producenci tych naczyń wyszli jednak naprzeciw potrzebom użytkowników indukcji i zaprezentowali wersje poszczególnych modeli z płaskim dnem o szerokości palnika; takim, który zapewnia jego stały kontakt z kuchenką. Co więcej, woki na indukcję są przystosowane nie do mieszania w powietrzu, a jak na tradycyjnej patelni: np. drewnianą łyżką. Tak przygotowane mogą zostać:
  • modele aluminiowe, np. 28-cm wok marki Berlinger Haus, BH-6053 Emerald,
  • żeliwne w stylu kantońskim, np. 30-cm model marki Orion
  • stalowe w stylu HEI, np. 30-cm patelnia marki Tescoma.

 

 

• Wok na kuchnię gazową – w tym przypadku to osłonka palnika może stanowić przeszkodę. Nieodpowiednio (dla potrzeb woka) rozprowadza bowiem płomień. Z rozwiązaniem przychodzą jednak dedykowane nakładki – pierścienie do woka. Zapewniają odpowiednią stabilność naczyniu, dzięki czemu poziom zaokrąglenia dna nie ma znaczenia i idealnie koncentrują ciepło. Pierścieniem wystarczy zastąpić osłonkę palnika. Wówczas użytkownik może wykorzystać każdy typ tej patelni: HEI, mandaryński, kantoński, pekiński i aluminiowy.
• Wok na kuchnię elektryczną – w tym przypadku ponownie należy skupić się na modelach z płaskim dnem (by zapewnić odpowiednią stabilność). Jeszcze bardziej istotny jest jednak materiał wykonania patelni; sposób przekazywania ciepła przez kuchenkę elektryczną sprawia, że dania znacznie lepiej się w nim duszą i gotują, niż smażą. Jeśli użytkownikowi zależy na możliwości klasycznego chińskiego smażenia potraw, to powinien postawić na model żeliwny, utrzymujący odpowiedni poziom ciepła.

 

 

Jaki wok kupić? Podsumowanie 

Wybór odpowiedniego naczynia uzależniony jest więc przede wszystkim od rodzaju posiadanej kuchenki. Na szczęście producenci informują o tym, do jakich kuchni będzie nadawała się dana patelnia, dlatego zwykle wystarczy np. odpowiednie odfiltrowanie wyników w sklepie internetowym. Druga rzecz, na którą warto zwrócić uwagę, to oczywiście średnica i głębokość naczynia. Powinny odpowiadać nie tylko oczekiwaniom użytkownika, ale także jego możliwościom późniejszego przechowywania woka – np. w szafce. Warto też wziąć pod uwagę to, dla ilu osób zazwyczaj przygotowujemy potrawy. Przejrzyj kilka modeli i wybierz idealny dla siebie!

Więcej inspiracji znajdziesz w dziale Gotuję na Empik Pasje!

Zdjęcie okładkowe – źródło: Shutterstock / Natalia Lisovskaya