Kiedy dziecko zaczyna mówić?

Każde dziecko rozwija tę umiejętność w różnym tempie i zaczyna wypowiadać pierwsze słowa, będąc w innym wieku. Jakie są normy w tym zakresie – kiedy dziecko zaczyna mówić i jak ćwiczyć z dzieckiem poprawną wymowę oraz poszerzać jego słownictwo? Tego dowiesz się z naszego artykułu!

Kiedy dziecko zaczyna mówić? Rozwój mowy już w łonie matki

Pewnie nie wszyscy wiedzą, że rozwój mowy u dziecka rozpoczyna się już w trakcie życia płodowego, zatem na długo przed tym, kiedy rzeczywiście dziecko wyartykułuje swoje pierwsze słowa, uczy się języka. Na dalszym etapie, a więc już w pierwszych dniach i miesiącach swojego życia po narodzinach, maluch czujnie nasłuchuje dźwięków wydawanych przez wszystkich domowników, a szczególnie przez mamę. Kiedy jest starszy, obserwuje inne osoby w swoim otoczeniu i próbuje naśladować ich ruchy ustami.

Zanim dziecko będzie mówiło, musi wykształcić określone umiejętności na poziomie podniebienia, warg, języka, a także wyrzynających się zębów. Wszystko to prowadzi najpierw do artykułowania pierwszych dźwięków, a dopiero potem pojawia się moment, w którym dzieci mówią pierwsze słowo. Te, z czasem zaczną łączyć się w proste zdania.

Pierwsze słowa dziecka: etapy rozwoju mowy

Logopedzi dzielą rozwój mowy u dzieci na kilka etapów:

• okres melodii,
• okres wyrazu,
• okres zdania,
• okres swoistej mowy dziecięcej.

Od urodzenia do 1 roku życia trwa okres melodii u dziecka. Wydaje ono wówczas krzyki i płacze, wykorzystując do tego celu struny głosowe. W ten sposób komunikuje się z otoczeniem i przy okazji ćwiczy narząd oddechowy. W okolicy 2-3 miesiąca życia dziecko zaczyna głużyć, czyli wydawać dźwięki o zróżnicowanych, choć przypadkowych miejscach artykulacji. To wstęp do gaworzenia, czyli powtarzania szeregu sylab, np. ma-ma, ba-ba, na-na, ta-ta itd. Nie mają one jednak dla dziecka konkretnego znaczenia. Fazą okresu melodii około 10 miesiąca życia jest echolalia, kiedy dziecko powtarza własne lub zasłyszane słowa metodą prób i błędów.

Okres wyrazu przypada na drugi rok życia dziecka, kiedy intensywnie poznaje ono świat i zaczyna nazywać interesujące je przedmioty. Maluszek może nazywać je po swojemu, zamieniać głoski, ale też pojawiają się pierwsze słowa dziecka.

Okres zdania z kolei ma miejsce pomiędzy drugim a trzecim rokiem życia, gdy dziecko zaczyna budować proste zdania złożone z dwóch lub trzech wyrazów.

W jakim wieku dziecko zaczyna mówić?

Zazwyczaj pierwsze słowa dziecka są wypowiadane pomiędzy rokiem a 18 miesiącem życia. Czasami ten proces może być jednak rozciągnięty w czasie. Warto też pamiętać o różnicach w rozwoju osobniczym poszczególnych dzieci - niektóre swoje pierwsze słowa wypowiadają dopiero przed trzecimi urodzinami. Dlatego zdarza się, że niektóre dwulatki mogą już płynnie mówić, a ich zasób słów jest spory, podczas gdy dzieci trzyletnie dopiero zaczynają powtarzać słowa dźwiękonaśladowcze. Zdarza się jednak, że taka dysproporcja  jest efektem opóźnionego rozwoju mowy lub innych zaburzeń w tym zakresie i trzeba to zweryfikować w gabinecie logopedy. Aby dziecko mogło mówić, najpierw musi zrozumieć poznawczy wymiar języka mówionego, a przy tym wiedzieć, jak ułożyć język i wykorzystać aparat mowy, aby wydobyć z siebie dźwięki.

Nie ma jednej definitywnej odpowiedzi na pytanie kiedy, w jakim wieku dzieci zaczynają mówić. Wszystko zależy od indywidualnych cech malucha, rozwoju jego zdolności komunikacyjnych, od środowiska, w którym wyrasta i tego, jaki ma temperament.

Jak wspomóc rozwój mowy u dziecka?

Rodzice i krewni dziecka powinni mówić jak najczęściej do dziecka, oswajając go z językiem – nawet gdy jest jeszcze zbyt małe, żeby odpowiedzieć. Mówienie do dziecka pozwala nawiązać z nim więź, zachęca do komunikacji i wpływa korzystnie na późniejszą naukę wypowiadania kolejnych słów. Później można wspomagać się logopedycznymi materiałami pomocniczymi. Są to m.in. książeczki, gry i zabawy logopedyczne. Warto jednak pamiętać, że na to, jakie będą pierwsze słowa dziecka i jak szybko zacznie mówić, oprócz uwarunkowań genetycznych w dużej mierze mogą wpłynąć sami rodzice.

Więcej podobnych artykułów znajdziesz w dziale Dziecko i mama.

Zdjęcie okładkowe: Shutterstock.