Dlaczego płyn hamulcowy się zużywa?
W momencie dystrybucji płyn hamulcowy jest cieczą „suchą”. Oznacza to, że w swoim składzie nie ma wody, dzięki czemu może osiągać wysokie temperatury pracy sięgające kilkuset stopni. Ma to fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa podczas jazdy, ponieważ częste używanie pedału hamulca wystawia płyn na zmianę ciśnienia, co liniowo wpływa na jego podgrzewanie. Póki nie zacznie wrzeć, zachowuje swoje cechy i spełnia dobrze swoje zadanie w układzie hamulcowym. Posiada on jednak zdolności higroskopijne, które wpływają na pochłanianie wody z układu hamulcowego. Konsekwencją jest spadek temperatury wrzenia płynu hamulcowego i zmniejszenie skuteczności hamowania. A na to nie można sobie pozwolić, dlatego należy ściśle trzymać się zaleceń producentów i dokonywać cyklicznej wymiany. Podpowiadamy, jaki płyn hamulcowy wybrać.
Rodzaje płynów hamulcowych i ich właściwości
Klasyfikacja stosowanych w układzie hamulcowym płynów opiera się na ustaleniach amerykańskiego ministerstwa transportu (ang. Department of Transportation) w skrócie DOT. Z powodu braku własnej normy kraje europejskie przyjęły stosowaną w USA klasyfikację i w ten sposób uzyskano jednolite nazewnictwo bez względu na producenta substancji. To, jaki płyn hamulcowy należy stosować w pojeździe, określane jest ściśle na etapie projektowania pojazdu, a konkretny gatunek płynu można odczytać z nakrętki w zbiorniczku wyrównawczym. Kategoria DOT nie precyzuje dokładnego składu chemicznego preparatu. Skupia się na właściwościach i granicy wrzenia przy zerowym udziale wody w składzie płynu i przy jej wartości na poziomie 3,7%.
Obecnie stosuje się 4 klasy płynów hamulcowych:
- DOT 3 – podstawowy i wykorzystywany jeszcze w poprzednim wieku płyn hamulcowy. Jak zdecydowana większość tego typu substancji bazuje na eterze glikolu posiadającym właściwości higroskopijne. Cechuje się temperaturą wrzenia na poziomie 205 stopni w przypadku czystego płynu, natomiast w momencie jego zawilgocenia jest to temperatura 140 stopni.
- DOT 4 – udoskonalona wersja produktu DOT 3. Dzięki zastosowaniu dodatków zmniejszających higroskopijność posiada podniesiony poziom wrzenia. Płyn pozbawiony wody gotuje się w temperaturze 230 stopni Celsjusza, natomiast zawierający wodę w 155. To najczęściej wykorzystywany rodzaj w obecnie eksploatowanych pojazdach.
- DOT 5 – to substancja bazująca na odmiennych składnikach, dlatego nie należy jej mieszać z pozostałymi płynami. DOT 5 nie posiada w swoim składzie eteru glikolu. Zamiast niego wykorzystywany jest silikon, który nie ma zdolności pochłaniania wilgoci. Ma to swoje zalety, ale także wady, ponieważ znajdująca się wewnątrz układu woda pod wpływem niskich temperatur może zamarzać. Powoduje również powstawanie korozji. Płyn hamulcowy DOT 5 wrze w temperaturze 260 stopni, jeżeli jest „suchy”, natomiast „mokry” w granicach 180 stopni.
- DOT 5.1 – co istotne, nie jest ulepszoną wersja DOT 5, lecz bazuje na podobnych składnikach, jak DOT 3 i 4. Wykorzystano w nim jeszcze skuteczniejsze substancje pomocnicze zmniejszające higroskopijność. Dzięki temu osiąga takie same właściwości wrzenia, jakimi dysponuje DOT 5, nie mając jego wad.
A jaki płyn hamulcowy wybrać do motocykla? Mają one te same oznaczenia, lecz pamiętaj, by dobrać płyn zgodnie z zaleceniem producenta, a także uwzględnić obecność systemu ABS.
Sposób wymiany płynu hamulcowego
Zadanie to nie jest specjalnie skomplikowane, wymaga jednak obecności drugiej osoby do pomocy. Poniższy opis pokazuje, jak wymienić płyn hamulcowy w pojazdach wyposażonych w układ ABS krok po kroku.
- W pierwszej kolejności przygotuj odpowiedni płyn, który nie może być niższej kategorii niż obecnie posiadany. Pamiętaj, że DOT 5 nie miesza się z innymi!
- W kolejnym etapie wykorzystaj podnośnik, aby zdemontować koła. Konieczne będzie także odkręcenie odpowietrzników, ponieważ uzupełnianie płynu wiąże się z usunięciem pęcherzyków powietrza z układu.
- Pamiętaj, że proces należy zacząć od najdalej wysuniętego koła od pompy hamulcowej.
- Załóż wężyk gumowy na odkręcony odpowietrznik i skieruj go do zbiorniczka na wyeksploatowany płyn.
- Druga osoba powinna w tym momencie naciskać na pedał hamulca, aż w wężyku zaimplementowanym na odpowietrznik rozpoznasz nowy płyn pozbawiony pęcherzyków powietrza.
- W tym momencie należy zakręcić odpowietrznik i przejść do następnego koła sukcesywnie sprawdzając, czy płyn hamulcowy jest w zbiorniczku wyrównawczym na odpowiednim poziomie.
Okresy wymiany płynu hamulcowego
Ze względu na higroskopijność i proces zużycia płyn do układu hamulcowego podlega regularnym zmianom. Jak często wymieniać płyn hamulcowy w aucie? Przede wszystkim zapoznaj się z zaleceniami producenta substancji. Nie powinno się jednak przekraczać granicy 2 lat pomiędzy wymianami. Innym parametrem jest liczba pokonanych kilometrów, która waha się między 40 a 50 tysięcy. Po takim dystansie płyn hamulcowy traci swoje właściwości i może wpływać na pogorszenie skuteczności hamulców.
Można to zaobserwować poprzez zwiększenie „miękkości” pedału hamulca. W skrajnych sytuacjach po zagotowaniu się płynu w układzie powstają pęcherzyki powietrza uniemożliwiające zahamowanie przy użyciu pedału hamulcowego. Inną opcją jest wykorzystanie specjalnego testera pokazującego stężenie wody w płynie. Jeżeli jest w granicach 1,5%, warto zmienić płyn na nowy. Jeżeli poziom przekracza 3%, należy udać się bezwzględnie do warsztatu.
Przeprowadzenie wymiany płynu hamulcowego wymaga pewnej wprawy, lecz można poradzić sobie z nią samodzielnie. Pamiętaj jednak o powyższych wskazówkach dotyczących dobierania konkretnego rodzaju, kolejności odpowietrzania kół i monitorowania poziomu stężenia wody. Dzięki temu zadbasz o bezpieczeństwo podczas jazdy!
Więcej poradników znajdziesz na Empik Pasje w dziale Motoryzacja.
Komentarze (0)