Podstawy hamowania samochodem: co pierwsze - hamulec czy sprzęgło?
Wciskanie pedałów w odpowiedniej kolejności podczas hamowania samochodem dla doświadczonych kierowców jest czynnością tak mechaniczną, że zapytani często nie potrafią wyjaśnić szczegółów manewru. Odpowiadają, że oprócz hamulca należy wcisnąć także sprzęgło – jaka jest jednak właściwa kolejność?
Kiedy chcemy by auto zwolniło, zawsze wciskamy najpierw hamulec. Jeżeli zależy nam wyłącznie na nieznacznym obniżeniu prędkości jazdy, wciśnięcie dodatkowo pedału sprzęgła może nie być w ogóle konieczne. Jeżeli jednak zahamujemy na tyle mocno, że obroty silnika samochodu spadną do wartości wskazującej na konieczność zredukowania biegu (możemy to wyczuć za sprawą zmienionej pracy silnika, a w skrajnych wypadkach jego wibracji), natychmiast powinniśmy wcisnąć także sprzęgło. Następnie oczywiście wrzucamy niższy bieg. Jeżeli zatrzymamy samochód całkowicie, po wciśnięciu sprzęgła możemy wybrać bieg jałowy (tzw. luz) i odpuścić pedał sprzęgła, trzymając stopę nadal na hamulcu. Zanim wysiądziemy z auta powinniśmy zaciągnąć hamulec ręczny, by wykluczyć możliwość przemieszczenia się auta. Właściwy moment na użycie sprzęgła należy wyczuć, co – jak wiele innych podobnych czynności - jest kwestią nabywanego doświadczenia. Na początku warto uświadomić sobie, że sprzęgło wciskamy po to, by samochód nie zgasł w trakcie jazdy, co jest szczególnie irytującym zdarzeniem dla początkujących kursantów.
Na czym polega hamowanie silnikiem?
Hamowanie silnikiem to niemal mityczna czynność, o której lubią opowiadać doświadczeni kierowcy tym początkującym. Dzięki hamowaniu silnikiem można oszczędzić nieco paliwa, a także ograniczyć zużywanie się elementów układu hamulcowego, takich jak klocki i tarcze hamulcowe. Najważniejszą zaletą tej metody hamowania jest jednak wyższa kontrola nad poruszającym się samochodem.
Jak hamuje się silnikiem? Proces ten polega w skrócie na zdjęciu stopy z pedału gazu i systematycznej redukcji przełożeń skrzyni biegów, adekwatnej do wytracanej prędkości. Jeżeli przykładowo poruszamy się na piątym biegu i zauważamy, że w sporej odległości przed nami kolor świateł na skrzyżowaniu zmienił się na czerwony, możemy rozpocząć hamowanie silnikiem, aby płynnie wytracić prędkość nim całkowicie zatrzymamy auto. Wówczas odpuszczamy pedał gazu, by po chwili wcisnąć sprzęgło i zmienić bieg na czwarty. Reakcją silnika będzie wzrost wartości obrotów, ale i – za sprawą wygenerowanego oporu – obniżenie prędkości jazdy. Następnie możemy zredukować bieg na trzeci itd. Co ważne, nie musimy wybierać biegów po kolei. Nic złego nie stanie się jeżeli np., z „piątki” zredukujemy na „trójkę” – hamowanie będzie wtedy silniejsze. Ważne jest jednak zwracanie uwagi na wartości obrotów – tak, by nie wygenerować zbyt wysokiej prędkości obrotowej. Dla osób początkujących, które dopiero dowiadują się co to jest hamowanie silnikiem, pomocne może okazać się spoglądanie na obrotomierz. W przypadku większości silników, redukcję biegu (po uprzednim odpuszczeniu pedału gazu) możemy rozpocząć, kiedy obroty spadną poniżej 1,5 tys. na minutę.
Hamowanie silnikiem jest bezpieczniejsze niż hamowanie na luzie, czyli wybór biegu jałowego podczas jazdy. Stopniowo redukując przełożenia mamy większą kontrolę nad autem i w razie potrzeby możemy szybko zmniejszyć, ale i zwiększyć prędkość jazdy.
Jak przeprowadzić hamowanie awaryjne?
Jeżeli sytuacja wymaga nagłego zatrzymania samochodu w celu uniknięcia zderzenia, należy natychmiast z całych sił wcisnąć pedał hamulca, a także pedał sprzęgła. O ile silne wciśnięcie hamulca wydaje się oczywiste, asysta sprzęgła może przynieść dodatkowe wsparcie. Kiedy wciskamy je podczas nagłego hamowania, rozłączamy silnik, który pracując na wysokich obrotach, nadal pchałby nasze auto do przodu, mimo odjęcia nogi z gazu. Nie odpuszczamy hamulca nawet, jeśli musimy skręcić kołami, by ominąć przeszkodę.
Awaryjne hamowanie na śliskiej drodze może wyglądać nieco inaczej. Współczesne pojazdy wyposażone są zazwyczaj w system ABS, który zapobiega blokowaniu się kół i poślizgom. Jeżeli posiadamy sprawny ABS, powinniśmy hamować awaryjnie, wciskając pedał hamulca z maksymalną siłą, pozwalając systemowi działać. Jeżeli ABSu nie mamy, należy zastosować tzw. hamowanie pulsacyjne, czyli rytmiczne wciskanie i odpuszczanie pedału hamulca. Pamiętajmy, że zabieg ten wykonuje się, gdy koła tracą przyczepność do jezdni. Na jezdni suchej, nie warto stosować hamowania pulsacyjnego.
Skuteczne hamowanie to nie tylko umiejętności!
Znajomość podstaw techniki hamowania samochodem jest niezwykle istotna i w wielu przypadkach może uratować zdrowie i życie. Niemniejszą wagę należy jednak przykładać także do utrzymania samochodu w dobrym stanie technicznym. Kontrola układu hamulcowego powinna być wykonywana co najmniej raz do roku lub co 10-15 tys. km. W razie konieczności, należy dokonać wymiany elementów układu – tarcz, klocków hamulcowych, a także – co często niesłusznie bywa pomijane - płynu hamulcowego.
Równie istotny jest właściwy stan opon samochodu, który ma bezpośredni wpływ na drogę i czas hamowania. Powinny one być dostosowane do pojazdu i pory roku: letnie - wiosną i latem, zimowe – jesienią i zimą. Alternatywą dla osób wykonujących niewielkie przebiegi są opony całoroczne, zwane także wielosezonowymi. Przy okazji przeglądu technicznego auta, warto zwrócić uwagę na stan opon – głębokość ich bieżnika, wiek czy ewentualne ślady uszkodzeń. Jeżeli ogumienie kwalifikuje się do wymiany, nie powinniśmy zwlekać z tą decyzją. Opony w złym stanie technicznym lub niedostosowane do warunków pogodowych potrafią wydłużyć drogę hamowania pojazdu nawet o kilkadziesiąt procent.
Więcej artykułów znajdziesz na Empik Pasje w dziale Motoryzacja.
Zdjęcie okładkowe: źródło: shutterstock.com
Komentarze (0)