22 lipca 2022

PB 95 czy 98? Jaką benzynę wybrać?

W czasach galopujących wzrostów cen paliw, wielu kierowców zadaje sobie pytanie dotyczące wyboru odpowiedniego rodzaju benzyny. Na stacjach dostępne są najczęściej dwa podstawowe typy tego paliwa, różniące się tzw. liczbą oktanową. Czy warto dopłacać za wyższą liczbę oktanów w benzynie PB 98, a może lepiej wybrać tańszą wersję PB 95? Która jest lepsza dla silnika?

Autor: Witold Łukaszewski

Oznaczenie rodzajów benzyny – PB 95 i 98

Paliwo dostępne na polskich stacjach benzynowych jest oznaczane w prosty i czytelny sposób. Symbol ON oznacza olej napędowy, czyli popularnego „diesla”, symbol LPG to „gaz”, czyli mieszanina propanu i butanu, przeznaczona do samochodów wyposażonych w instalację gazową. Przekreślony symbol PB oznacza zaś benzynę bezołowiową. W jej przypadku w sąsiedztwie oznaczenia pojawia się tzw. liczba oktanowa – 95 lub 98. Początkujący kierowcy często zastanawiają się, którą z tych wersji benzyny powinni zatankować do swojego samochodu? Odpowiedź na to pytanie jest zależna od kilku kwestii, jednak zanim je wymienimy, wyjaśnijmy czym tak naprawdę różnią się te dwa typy benzyny.

PB 98 i 95 – różnice

W przypadku liczby oktanowej benzyny nie zawsze sprawdza się zasada „im więcej tym lepiej”. To, że dany typ paliwa posiada wyższą liczbę oktanową nie oznacza, że zapewni on wyższą wydajność czy magiczne zwiększenie mocy silnika. Liczba oktanowa definiuje stopień odporności benzyny na niekontrolowany samozapłon, który może doprowadzić do spalania stukowego – bardzo niepożądanego zjawiska, mogącego wywołać poważną awarię silnika.

Spalanie stukowe to zjawisko, które może wystąpić w większości silników o zapłonie iskrowym. Jest wywołane nagłym, tzw. detonacyjnym, nierównomiernym samozapłonem paliwa. Efektem jest nagły wzrost ciśnienia w komorze spalania, które powoduje przeciążenie fizyczne tłoków, zaworów i elementów układu korbowego. W skrajnych wypadkach może dojść do odkształcenia tych podzespołów i rozszczelnienia silnika. Spalaniu stukowemu towarzyszy przeważnie metaliczny dźwięk, dochodzący spod maski.

Wracając do interesującej nas kwestii - im wyższa liczba oktanowa benzyny, tym większa jest jej odporność na gwałtowny samozapłon. Nie oznacza to jednak, że wybierając na stacji benzynę o niższej liczbie oktanowej, narażamy silnik naszego samochodu na poważną awarię.

Ceny benzyny 95 i 98 rosną – którą zatem stosować?

Biorąc pod uwagę to, ile aktualnie kosztuje litr benzyny, nie dziwi fakt, że coraz większe grono kierowców zastanawia się nad tym, którą wersję tego paliwa tankować na stacji? Kiedy ceny benzyny były niższe, wiele osób decydowało się na wersję 98 z prostego powodu – intuicyjnie zakładając, że z racji wyższego wskaźnika, zapewni ona lepsze osiągi silnika niż 95. W rzeczywistości paliwo w wersji 98 posiada specjalne dodatki uszlachetniające (antykorozyjne, antypienne) oraz smarne, mające odpowiadać za dodatkowe, pozytywne dla silnika właściwości – np. ochronę silnika przy intensywnej eksploatacji czy tzw. czystsze spalanie.

Przy wyborze odpowiedniego rodzaju benzyny, warto sprawdzić rekomendację producenta samochodu. Można znaleźć ją w instrukcji obsługi pojazdu, ale najczęściej jest ona umieszczona także pod klapką wlewu paliwa. Obecnie zdecydowana większość producentów rekomenduje stosowanie benzyny PB 95 lub minimum 95 (czyli dopuszczając stosowanie obu typów). Liczba modeli samochodów, których producenci rekomendują stosowanie paliwa o liczbie oktanowej 98 jest niewielka. Najczęściej są to auta sportowe z wysilonymi jednostkami napędowymi. W tym przypadku priorytetem są wysokie osiągi pojazdu, które w przypadku niższej liczby oktanów mogłyby zostać w pewnym stopniu ograniczone.

Silniki współczesnych aut są w dużym stopniu zabezpieczone przed spalaniem stukowym, przez co nie powinno ono wystąpić w przypadku korzystania z typu paliwa rekomendowanego przez producenta auta.

Stosowanie benzyny 98 – czy to coś da?

Jeżeli nie jesteśmy właścicielami standardowego maksymalnie kilku lub kilkunastoletniego samochodu, prawdopodobnie jego producent rekomenduje jazdę na paliwie 95, jednocześnie nie zabraniając stosowania wersji 98. Czy w tej sytuacji, wybierając nieco bogatszą w oktany benzynę możemy liczyć na jakieś korzyści? W przypadku zdecydowanej większości samochodów nie zaobserwujemy poprawy dynamiki jazdy czy obniżenia spalania po zatankowaniu PB 98. Co prawda niektóre badania laboratoryjne potwierdzają, że niektóre droższe paliwa, dostępne na stacjach przyczyniają się do obniżenia spalania o kilka procent oraz do nieznacznej poprawy osiągów. Mówimy to jednak o poprawie niemożliwej do zaobserwowania przez kierowcę pojazdu. W przypadku poziomu spalania, jego redukcja nie rekompensuje wyższej ceny paliwa.

Jak już wspomnieliśmy, producenci paliw często oferują benzynę PB 98 w specjalnej wersji premium z dodatkami uszlachetniającymi. Długotrwałe stosowanie takiego paliwa może rzeczywiście mieć wpływ na niektóre parametry silnika, a także na jego żywotność. Specjaliści zalecają jednak, by zacząć korzystać z tego typu paliwa na wczesnym etapie eksploatacji silnika. W starszych, wysłużonych pojazdach, w silniku może znajdować się nagar, a w baku paliwa różnego typu osady. Posiadające właściwości czyszczące paliwo premium może odrywać cząsteczki złogów, transportując je do wrażliwych na zanieczyszczenia wtryskiwaczy. Efektem może być kosztowna awaria. Problem ten może jednak wystąpić tylko w skrajnych przypadkach, przy dłuższym stosowaniu paliwa premium. Jeżeli zatankujemy taki typ benzyny jednorazowo lub od czasu do czasu nie doświadczymy ani skutków ubocznych ani tych pozytywnych.

Przekłamana liczba oktanowa, czyli dawne czasy

Wielu doświadczonych kierowców pamięta czasy, kiedy jakość paliwa na stacjach benzynowych w Polsce pozostawiała wiele do życzenia. Niejednokrotnie zdarzało się, że liczba oktanowa paliwa deklarowana przez właściciela stacji niewiele miała wspólnego z rzeczywistymi właściwościami płynu, wydawanego przez dystrybutor. Starsze konstrukcje silników, popularne na polskich drogach w czasach PRL-u, dobrze znosiły paliwo niskiej jakości, jednak konstrukcje zachodnie, przystosowane do benzyny co najmniej 95-oktanowej, często niedomagały po wizycie na polskiej stacji. Duża część kierowców tankowała więc benzynę 98, licząc na to, że nawet jeśli jej liczba oktanowa w rzeczywistości nie jest spójna z deklarowaną, będzie przynajmniej zbliżona do rekomendowanej przez producenta auta wartości 95.

W dzisiejszych czasach powyżej opisana zasada jest już mitem. Jakość paliwa na stacjach jest obecnie nieporównywalnie lepsza, co potwierdzają kontrole, regularnie przeprowadzane przez UOKiK. Tankowanie benzyny 98 tylko z powodu braku zaufania wobec jego dostawcy, mija się zatem z celem.