Choć pedagogika Montessori wywodzi się z badań nad dziećmi upośledzonymi umysłowo, z którymi Maria Montessori pracowała w Klinice Psychiatrii na Uniwersytecie Rzymskim, bardzo szybko znalazła ona zastosowanie w pracy z dziećmi zdrowymi i jest stosowana zarówno w przedszkolach, jak i szkołach po dziś dzień.
Wolność wyboru, ale w zgodzie z zasadami
Jedną z wielu myśli Marii Montessori, oddających ideę stworzonej przez nią pedagogiki, jest to, że: Dziecko uczy się dzięki własnej aktywności, czerpiąc z kultury swojego własnego otoczenia. Odbywa się to jednak w ramach pewnych określonych zasad.
• Zasada swobody wyboru rodzaju pracy – to dziecko decyduje, nad czym w danym momencie będzie pracować;
• Zasada swobody wyboru czasu pracy – to dziecko decyduje o tempie i czasie pracy;
• Zasada swobody wyboru miejsca pracy – to dziecko decyduje o miejscu pracy, uwzględniając takie czynniki jak światło, atmosfera itp.
• Zasada swobody wyboru formy pracy – to dziecko decyduje, w jaki sposób chce zdobywać wiedzę;
• Zasada porządku – dzięki odkładaniu pomocy na to samo, ustalone miejsce, w miejscu pracy dziecka panuje porządek, zgodnie z sentencją Porządek w otoczeniu, to porządek w sercu;
• Zasada stopniowania i izolowania trudności – dziecko uczy się od rzeczy najłatwiejszych do najtrudniejszych;
• Zasada transferu – zdobywane przez dziecko umiejętności muszą być użyteczne w życiu codziennym;
• Zasada własnego działania i powtarzania – dziecko ma prawo do powtarzania materiału, na którym pracuje;
• Zasada ograniczenia – dziecko ma do dyspozycji każdy materiał Montessori w jednym egzemplarzu i używa go zgodnie z przeznaczeniem;
• Zasada samokontroli – dziecko jest w stanie ocenić, czy dobrze wykonało dane zadanie.
Co ciekawe, wszystkie te zasady mają jedną wspólną cechę – nie ograniczają wolności dziecka, a wprost przeciwnie – dają mu swobodę wyboru; możliwość dostosowania działań do własnych możliwości i chęci.
Każda niepotrzebna pomoc jest przeszkodą dla rozwoju
To kolejna sentencja doskonale opisująca założenia pedagogiki Montessori. Dotyczy ona zarówno życia codziennego, w którym rodzice i opiekunowie mają skłonność do wyręczania dzieci w najprostszych czynnościach, takich jak ubieranie się czy jedzenie, jak i pobytu w placówkach edukacyjnych, gdzie często odbiera się najmłodszym możliwość decydowania o sobie i swoich działaniach. A wystarczyłoby pamiętać proste zdanie: Pomóż mi samemu to zrobić; zaufać, towarzyszyć i obserwować.
Nie tylko w przedszkolu
Rodzice, którzy chcą wprowadzać samodzielnie elementy pedagogiki Montessori w domu, mają współcześnie ułatwioną sprawę. Nie tylko wiedza na ten temat jest ogólnie dostępna, ale też materiał Montessori i pomoce uzupełniające, takie jak na przykład książki i karty z „Biblioteczki Montessori” czy seria „Montessori. Odkrywam i poznaję”.
Dobre wzorce
Zastanawiając się nad wychowaniem i edukacją dzieci, warto przyjrzeć się różnym nurtom i trendom. Można zdecydować się na konkretny z nich, albo, kierując się zdrowym rozsądkiem, wybrać najbardziej przekonujące nas elementy z kilku systemów. Najważniejsze, by nie zapominać, że: Każde dziecko jest inne i powinno się ono rozwijać według stworzonych indywidualnych planów rozwojowych.
Ewa Świerżewska
Komentarze (0)