Jan Brzechwa

Jan Brzechwa: wiersze, bajki, książki

Kto podpowiadał, Jak rozmawiać trzeba z psem, wysłał Kaczkę dziwaczkę do praczki kupować pocztowe znaczki, wyjawił Szelmostwa lisa Witalisa, stworzył Akademię Pana Kleksa i wiele utworów, które weszły do kanonu literatury dziecięcej i od pokoleń nieodłącznie kojarzone są z dzieciństwem i latami wczesnoszkolnymi. Na stronie Empiku znajdziesz zbiory wierszy Jana Brzechwy, m.in. z ilustracjami Bohdana Butenko czy przyjaciela poety, Jana Marcina Szancera oraz serię powieści Akademia Pana Kleksa w wersji z ilustracjami lub opracowaniem lektury szkolnej.

Jan Brzechwa – wiersze i bajki dla dzieci

Jan Brzechwa, który z zawodu był prawnikiem, a swoje debiutanckie utwory wiązał z działalnością kabaretową, jest najbardziej znany z literatury dziecięcej. Pierwsze tomiki wierszy dla najmłodszych ukazały się w latach 1938 i 1939. Pierwszy był zbiór Tańcowała igła z nitką, który zawierał takie wiersze jak:

• Nie pieprz Pietrze,
• Tańcowała igła z nitką,
• Stonoga,
• Katar,
• Indyk,
• Żuraw i czapla,
• Śledź,
• Globus,
• Żuk,
• Kłótnia rzek,
• Rak,
• Żółwie i krokodyle,
• Pomidor,
• Na straganie,
• Krasnoludki,
• Jeż,
• Tydzień,
• W ZOO,
• Rzepa i miód,
• Sum,
• Sroka.

Następnie wydana została Kaczka dziwaczka wraz z innymi wierszami. Tom zawierał również utwory:

• Żaba,
• Kokoszka smakoszka,
• Konik polny i boża krówka,
• Dwie krawcowe,
• Koziołeczek,
• Sójka,
• Stryjek,
• Mops,
• Dwie gaduły,
• Znaki przestankowe,
• Pytalski,
• Chrzan,
• Wrona i ser.

W 1958 roku aż 134 utwory zostały zgromadzone w tomie „Sto bajek” podzielonym na 8 kategorii tematycznych: Co w trawie piszczy, Nurka do wody, Lata ptaszek, Gorzkie prawdy, Androny, Po nosie, Wyssane z palca, Prosimy do zwierzyńca. Inne znane utwory Jana Brzechwy to: Przygody pchły szachrajki, Szelmostwa lisa Witalisa i Ptasie plotki. W swoich utworach często wykorzystuje personifikowane postacie zwierzęce. Pojawiają się treści bajkowe, ale też prawdy moralne i przestrogi. W udzielonym Polskiemu Radiu wywiadzie poeta przyznawał, że pragnie, aby jego utwory chętnie czytały zarówno dzieci, jak i dorośli.

Więcej o życiu i twórczości Brzechwy przeczytasz tutaj: biografia Jana Brzechwy.

Akademia Pana Kleksa Jana Brzechwy

W 1946 roku Jan Brzechwa wydał swoją pierwszą powieść Akademia Pana Kleksa, którą współcześnie dołączyła do kanonu lektur szkolnych. W 1961 i 1965 roku powstały kontynuacje: Podróże Pana Kleksa i Tryumf Pana Kleksa. Głównym bohaterem powieści jest nauczyciel w magicznej szkole Pan Kleks oraz jego uczeń, dwunastoletni Adaś Niezgódka. Towarzyszy im zaczarowany szpak Mateusz. W pierwszej części Adaś pisze pamiętnik i tym samym staje się narratorem, który opowiada o tym, co dzieje się w szkole oraz opisuje przygody, jakie przeżywa wraz z innymi uczniami i swoim nauczycielem.

Powieści doczekały się ekranizacji z lat 80. XX wieku (w reżyserii Krzysztofa Gradowskiego i z muzyką Andrzeja Korzyńskiego) oraz współczesnej wersji filmowej. Stały się również inspiracją dla musicalu.