Aldous Huxley

Korzenie kariery literackiej Aldousa Huxleya  

Aldous Huxley urodził się w Godalming (Wielka Brytania) w 1894 roku, jako jeden z synów Leonarda Huxleya – pisarza, wydawcy i nauczyciela. Rodzina Huxley’ów wydała wielu wybitnych uczonych, także Aldous Huxley odebrał staranne wykształcenie w najlepszych angielskich szkołach. Chciał zostać lekarzem, jednak ciężka choroba oczu uniemożliwiła mu karierę naukową. Postanowił poświęcić się literaturze; po nauce w Eton College studiował literaturę angielską w Oxfordzie. Jako młody twórca pisał wiersze i opowiadania do pisma literackiego „Oxford Poetry”. W czasie I wojny światowej Aldous Huxley przebywał dużo w posiadłości Garsington Manor, gdzie poznał wielu intelektualistów i pisarzy z tzw. Grupy Bloomsbury . 

Powieści Aldousa Huxleya i jego „okres europejski” 

Zaraz po I wojnie Aldous Huxley pracował dla czasopisma literackiego „The Athenaeum”. W 1921 napisał też swoją pierwszą powieść „Crome Yellow”, określaną jako satyra na współczesne społeczeństwo angielskie. W fabule można znaleźć inspiracje wydarzeniami i postaciami z Garsington Manor. Obserwacje stosunków społecznych, refleksja nad konsekwencjami rozwoju nauki i techniki, a także wyznawany pacyfizm zaowocowały kolejnymi książkami Aldousa Huxleya: „W cudacznym korowodzie” (Antic Hay, 1923), „Jak suche liście” (Those Barren Leaves, 1925), „Kontrapunkt” (Point Counter Point, 1928), „Nowy wspaniały świat” (Brave New World, 1932) i „Niewidomy w Ghazie” (Eyeless in Ghaza, 1936). W latach dwudziestych XX w. pisarz nie przebywał już w Wielkiej Brytanii, wiele podróżował, przez kilka lat mieszkał we Włoszech. 

„Nowy wspaniały świat” – futurystyczna wizja science-fiction i antyutopia społeczna 

To właśnie „Nowy wspaniały świat” stał się najbardziej znaną powieścią Aldousa Huxleya. Fantastyczna, dystopijna opowieść rozgrywająca się w dalekiej przyszłości, kiedy to postęp nauki umożliwi ogromny rozwój inżynierii społecznej, jest do dziś uważana za proroctwo i przestrogę. Książka była porównywana do „Roku 1984” George’a Orwella, sam autor po latach porównywał w swych listach własną wizję do tej orwellowskiej. W 1958 roku Aldous Huxley napisał książkę „Nowy wspaniały świat 30 lat później. Raport rozbieżności” (Brave New World Revisited) – zbiór esejów, w których analizował, jak rozwój współczesnego świata zazębia się z motywami poruszonymi w powieści.  

Hollywood, The Doors i idealna „Wyspa”  

W 1937 roku Aldous Huxley przeprowadził się z rodziną do Los Angeles, gdzie mieszkał już do końca życia. W USA pracował w Hollywood dla wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer, pisząc scenariusze. Był scenarzystą m.in. filmów „Duma i uprzedzenie” (1940) i „Jane Eyre” (1944). Nie porzucił jednak pisania, w ciągu dwudziestu pięciu lat powstawały jego kolejne powieści, opowiadania i eseje. Na twórczość Aldousa Huxleya miała wpływ także jego fascynacja środkami psychoaktywnymi, m.in. LSD i meskaliną. Swoje doświadczenia opisał w esejach „Drzwi percepcji” (The Doors of Perception, 1954) i „Niebo i piekło” (Heaven and Hell, 1956). To od tytułu „Drzwi percepcji” pochodzi nazwa zespołu rockowego i tytuł ich pierwszej płyty – „The Doors”. Te teksty oraz „Filozofia wieczysta” (Perennial philosophy, 1945) stały się inspiracją dla rodzącego się wówczas w Ameryce ruchu hipisowskiego. W czasie swego „okresu amerykańskiego” Huxley napisał szereg powieści, m.in. „Diabły z Loudun” (The Devils of Loudun, 1952) i „Geniusz i Bogini” (The Genius and the Goddess, 1955), jednak przypieczętowaniem jego twórczości była ostatnia, utopijna powieść „Wyspa” (Island, 1962), określana jako kontrapunkt dla „Nowego wspaniałego świata”, swoista odpowiedź autora na swoje wcześniejsze dzieło. Aldous Huxley zmarł 22 listopada 1963. W tym samym dniu umarł pisarz C.S. Lewis i zastrzelony został prezydent USA John F. Kennedy.