Adam Mickiewicz

Dzieciństwo i młodość

Narodziny polskiego wieszcza były wyjątkowe – Adam Bernard Mickiewicz urodził się w wigilijną noc, 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu lub Nowogródku (historycy nie są zgodni co do miejsca jego narodzin). Rodzicami Adama byli Mikołaj Mickiewicz herbu Poraj, który pracował jako adwokat sądowy i komornik, oraz Barbara z Majewskich. Adam miał dwóch braci: Aleksandra i Franciszka.

Chłopiec rozpoczął naukę w wieku 9 lat. Rodzice zapisali go do szkoły podstawowej prowadzonej w Nowogródku przez dominikanów. Ojciec Adama Mickiewicza zmarł, gdy przyszły pisarz miał zaledwie 14 lat. Jego śmierć spowodowała, że sytuacja finansowa rodziny znacznie się pogorszyła. W 1815 roku Adam Mickiewicz wyjechał do Wilna, gdzie chciał podjąć studia na Wydziale Humanistycznym Cesarskiego Uniwersytetu Wileńskiego. Jak przystało na humanistę, Mickiewicz równolegle uczęszczał na Wydział Nauk Fizycznych i Matematycznych, brał także udział w wykładach Wydziału Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych.

Podczas studiów Adam Mickiewicz musiał zarabiać na swoje utrzymanie, ponieważ rodzina nie mogła go wspomóc finansowo. Z tego powodu ostatecznie podjął naukę w uniwersyteckim Seminarium Nauczycielskim, dzięki temu w przyszłości miał gwarancję zatrudnienia w szkołach cesarskich. W 1819 roku ukończył studia i uzyskał tytuł magistra. Nawiązał wówczas znajomość z Tomaszem Zanem. Wraz z rówieśnikami założyli oni Towarzystwo Filomatów, które stanowiło jedynie przykrywkę dla konspiracyjnej działalności patriotycznej.

W latach 20. XIX wieku Mickiewicz po raz pierwszy się zakochał. Obiektem jego uczuć była Maryla Wereszczakówna z Tuhanowicz, która pochodziła z zamożnej i wpływowej szlachty litewskiej. Młody Mickiewicz nie był dla niej wystarczająco dobrym kandydatem – pochodził ze szlachty zaściankowej, czego nie zaakceptowali rodzice wybranki. Dziewczyna pod wpływem nacisków rodziców wyszła za mąż za lepiej sytuowanego konkurenta, ale rodzina pozostała w dobrych stosunkach z Mickiewiczami.

Dorosłe życie pisarza

Po uzyskaniu tytułu magistra Adam Mickiewicz w 1819 roku podjął pracę jako nauczyciel w gimnazjum w Kownie, gdzie mieszkał przez 4 lata. Uczył wówczas literatury, prawa i historii oraz rozwijał swoje zainteresowania literackie. Z czasem został zainicjowany w stopniu czeladnika do masonerii.

Działalność konspiracyjna i patriotyczna Mickiewicza nie przeszły bez echa, w końcu został on zdemaskowany. Aresztowano go w 1823 roku i umieszczono w więzieniu w klasztorze bazylianów w Wilnie, a następnie zesłano w głąb Rosji. Jako że był nauczycielem, mógł wybrać miejsce zesłania. W latach 1824–1827 mieszkał w Petersburgu, Odessie, w Moskwie i na Krymie. Miał okazję poznać literaturę rosyjską i jej wybitnych przedstawicieli, m.in. Puszkina, Chomiakowa i Żukowskiego. Na zesłaniu Adam Mickiewicz rozwinął swój talent literacki, co zaowocowało licznymi utworami.

Od 1829 roku Mickiewicz podróżował po Europie – był w Niemczech, we Włoszech i w Szwajcarii. W 1831 roku dotarł do Wielkopolski i chciał przedostać się do Królestwa Polskiego, by dołączyć do powstania, ale jego plany nie powiodły się. Wyjechał do Drezna, a stamtąd do Paryża, gdzie mieszkał przez 20 lat. Był członkiem Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich w stolicy Francji. Ożenił się w 1834 roku z Celiną Szymanowską, z którą miał dwie córki: Marię i Helenę oraz czterech synów: Władysława, Józefa, Aleksandra i Jana.

Na emigracji był aktywnym działaczem, a nawet przywódcą Wielkiej Emigracji. W latach 1839–1840 pracował jako profesor literatury łacińskiej w Lozannie w Szwajcarii. W 1840 roku przeniósł się do Katedry Języków Słowiańskich w College de France. Był twórcą Legionu we Włoszech w czasie Wiosny Ludów w 1848 roku. Po śmierci żony, w 1855 roku, w czasie wojny krymskiej wyjechał do Stambułu. Celem podróży było utworzenie kolejnego legionu, nie zdążył jednak tego dokonać. Zmarł prawdopodobnie na cholerę 26 listopada 1855 roku. Spoczął na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency. W 1890 roku jego szczątki przeniesiono do Zamku Królewskiego na Wawelu.

Twórczość literacka Adama Mickiewicza

Przez niemal całe dorosłe życie Adam Mickiewicz tworzył. Był wybitnym przedstawicielem literatury romantycznej. Debiutował w 1818 r. utworem „Zima miejska”, który ukazał się w Tygodniku Wileńskim. Do najważniejszych utworów okresu wileńsko-kowieńskiego w twórczości Adama Mickiewicza zalicza się napisana w 1820 r. „Odę do młodości” czy „Pieśń filaretów”. W 1822 roku napisał Ballady i romanse”, a w 1826 roku na wygnaniu – Sonety krymskie”.

Kolejne pokolenia Polaków szczycą się znajomością innych patriotyczno-romantycznych utworów Adama Mickiewicza: „Dziadów”, „Konrada Wallenroda” czy epopei narodowej „Pan Tadeusz”.