Haruki Murakami

Haruki Murakami urodził się w 1949 roku w Kioto, w Japonii. Dzieciństwo spędził w Kobe. Studiował teatrologię w Tokio, na Uniwersytecie Waseda, a po studiach, wraz z żoną, przez kilka lat prowadził mały jazz bar. Według własnych słów, Murakami od dziecka lubił książki, ale w młodości nie uważał się za obdarzonego wystarczającym talentem pisarskim. Jednak w 1978 roku, podczas meczu baseballowego doznał swoistego „objawienia” i postanowił spróbować napisać powieść. Wydana rok później pierwsza książka Haruki Murakamiego „Słuchaj pieśni wiatru” zdobyła literacką nagrodę magazynu Gunzo dla początkujących pisarzy i zapoczątkowała tzw. „Trylogię Szczura” którą tworzą „Słuchaj pieśni wiatru” (Hear the Wind Sing), „Flipper roku 1973” (Pinball, 1973) i „Przygoda z owcą” (A Wild Sheep Chase).

Japonia, Kafka, Orwell i świat rodem ze snu

Tematy, jaki Haruki Murakami porusza w swoich powieściach i opowiadaniach są bardzo charakterystyczne. To głębokie i skomplikowane relacje międzyludzkie, przy czym w realistyczny świat autor wplata elementy fantastyczne, oniryczne, nieziemskie. Haruki Murakami pisze o Japonii i japońskich postaciach, jednak nawiązuje także do kultury Zachodu. Imię tytułowego bohatera fantastycznej powieści „Kafka nad morzem” (Kafka on the Shore) nawiązuje do nazwiska Franza Kafki. Za tę książkę Murakami otrzymał w 2006 roku nagrodę "World Fantasy Award”.

Z kolei tajemnicza powieść „1Q84” nawiązuje swoim tytułem do „Roku 1984” George’a Orwella. Uniwersalny, międzykulturowy wydźwięk twórczości Haruki Murakamiego został doceniony - w 2006 roku pisarz otrzymał międzynarodową literacką Nagrodę Franza Kafki, a w 2016 roku – duńską Literacką Nagrodę im. Hansa Christiana Andersena. Haruki Murakami zdobył także inne nagrody – m.in.Nagrodę Jerozolimską (Jerusalem Prize for the Freedom of the Individual in Society) w 2009. Haruki Murakami potrafi też, jeśli zechce, tworzyć literaturę faktu. Po zamachu w tokijskim metrze w 1995 roku napisał zbiór esejów-reportaży pt. „Podziemie. Największy zamach w Tokio” (Underground).

Haruki Murakami - mistrz krótkich form i długich dystansów

Haruki Murakami jest autorem nie tylko długich opowieści (jego najnowsza książka to dwutomowa powieść „Śmierć Komandora” – ang. Killing Commendatore), ale także krótkich form literackich. W księgarniach ukazało się kilka zbiorów opowiadań, m.in. „Mężczyźni bez kobiet” (Men Without Women), „Pierwsza osoba liczby pojedynczej” (First Person Singular) czy „Ślepa wierzba i śpiąca kobieta” (Blind Willow, Sleeping Woman). Za ten ostatni zbiór pisarz otrzymał w 2006 roku nagrodę literacką Frank O'Connor International Short Story Award.

Haruki Murakami nie dba jednak o nagrody. Jest wprawdzie pisarzem, ale dużo czasu poświęca na bieganie, a te dwie pasje to dla Murakamiego działania, które są spełnieniem samym w sobie. Swoją filozofię pisania i biegania autor przedstawił w zbiorze esejów „O czym mówię, kiedy mówię o bieganiu. Pamiętnik” (What I Talk about When I Talk about Running. A Memoir). Możemy tam przeczytać: „Wśród powieściopisarzy nie ma, moim zdaniem zwycięzców i przegranych. Istnieją zewnętrzne oznaki literackich osiągnięć […], ale żadna z nich w istocie się nie liczy. Liczy się tylko to, czy pisarstwo spełnia standardy, jakie sobie wyznaczamy. […] Pod tym względem pisanie powieści i bieganie pełnego maratonu są bardzo do siebie podobne.”