Jak podkręcić procesor? Overclocking w praktyce!

Spis treści:

1. Czym jest overclocking?
2. Jakie są zalety i wady podkręcania procesora?
3. Jakie procesory można podkręcać?
4. Jak przygotować komputer do overclockingu?
5. Jak podkręcić procesor Intel?
6. Jak podkręcić procesory AMD?
7. Jak podkręcić procesor w laptopie?

 

Overclocking jest sposobem na podniesienie mocy procesorów głównych lub graficznych w komputerze. Taki zabieg daje często zauważalny efekt w postaci zwiększonej wydajności, ale należy go przeprowadzać z należytą ostrożnością. Nieodpowiedzialne ingerowanie w parametry układów komputera może przynieść niepożądane następstwa. Odpowiedzmy więc na pytanie, jak podkręcić procesor? Poniżej znajdziesz garść porad na temat samego procesu oraz kwestii związanych z pojęciem overclockingu. Nie wszystkie procesory pozwalają na bezpieczne podkręcanie, dlatego dobrze poznać kilka ważnych zagadnień.

Czym jest overclocking?

Proces podkręcania procesora jest nazywany overclockingiem. Można go stosować zarówno w odniesieniu do jednostek głównych, jak i do procesorów graficznych. W dużym uproszczeniu overclocking polega na zwiększeniu mnożnika taktowania zegara procesora. W efekcie układ działa szybciej i wykonuje sprawniej obliczenia.

Jeszcze kilka lat temu podkręcanie procesorów było domeną użytkowników komputerów stacjonarnych. Obecnie producenci układów tworzą jednostki, które umożliwiają przyspieszenie procesora w laptopie. Trzeba jednak mieć na uwadze, że nie każdy chip nadaje się do overclockingu. Wiele tańszych modeli procesorów ma zablokowany mnożnik taktowania. Oznacza to, że często o przyspieszaniu głównych układów należy pomyśleć już na etapie zakupu komputera. Ba, istotna jest także płyta główna, która musi pozwalać na wykonanie tego procesu.

Jakie są zalety i wady podkręcania procesora?

Niewątpliwą zaletą overclockingu jest zwiększenie mocy procesora. Układ staje się szybszy, a co za tym idzie użytkownik widzi realne zmiany w wydajności podczas pracy. Największe różnice doświadczą gracze korzystający z wymagających gier, które na szybsze parametry komputera natychmiast reagują większą ilością wyświetlanych klatek. Podkręcone parametry procesora mogą zapewnić wzrost wydajności o nawet 10-30%. Niestety każdy kij ma dwa końce, a to oznacza, że są również wady takiego rozwiązania.

Overclocking procesora oznacza zwiększony pobór mocy, a co za tym idzie zwiększoną emisję temperatury. O ile w komputerach stacjonarnych te problemy łatwo rozwiązać dostosowaniem zasilacza i układu chłodzenia to już przy podkręcaniu laptopa nie jest tak prosto. Nie każdy notebook może być zasilany mocniejszym zasilaczem, a chłodzenie można poprawić w większości modeli jedynie podstawką chłodzącą, która nie zawsze zapewnia dużo większą wydajność chłodzenia. Spora część laptopów z odblokowanym mnożnikiem taktowania jest jednak przygotowana na zwiększanie mocy procesorów.

Jakie procesory można podkręcać?

Domorośli komputerowi tunerzy mają obecnie łatwe zadanie. Podkręcanie procesorów w wielu przypadkach ogranicza się do kilku prostych kliknięć na poziomie BIOS (Basic Input/Output System) lub UEFI (Unified Extensible Firmware Interface). Oczywiście trzeba pamiętać o tym, że nie każdy układ nadaje się do zwiększania mocy. I tak procesory Intel z odblokowanym mnożnikiem posiadają oznaczenie K. Procesory AMD z możliwością łatwego podkręcania oznaczono jako FX. Te układy nadają się najbardziej do overclockingu, ale nie są jedynymi na rynku z możliwością zwiększania mocy. Przykładowo Intel oferuje modele z funkcją Turbo dającą opcję niewielkich modyfikacji parametrów. Powyższe serie spiszą się doskonale jako procesory do gier, choć mogą się okazać cennym nabytkiem także dla osób wykorzystujących pecety w pracach kreatywnych.

Wybierając procesor lub decydując się na podniesienie mocy posiadanej jednostki warto sprawdzić, czy dany model jest do tego przystosowany. Chipy z odblokowanym mnożnikiem zazwyczaj są droższe od odpowiedników danej serii z blokadą. Jednak pozostają rozwiązaniem tańszym niż fabrycznie mocniejsze układy.

Jak przygotować komputer do overclockingu?

Wybraliśmy procesor do komputera i mamy w planie podniesienie jego mocy. Jak powinniśmy przygotować naszego peceta? Kluczowym elementem w procesie będzie płyta główna z procesorem. Tanie komponenty często nie pozwalają podnieść mocy głównych układów. Wynika to z małej przepustowości płyty, słabego układu zasilania i w końcu ze zubożałego BIOSu. Osoby chcące się bawić w overclocking muszą zainwestować w płytę główną wyższej klasy. W przypadku ekstremalnych modyfikacji konieczne będą najdroższe komponenty z rozbudowanym układem zasilania i zaawansowanym oprogramowaniem UEFI. A to nie koniec inwestycji w hardware!

Podkręcony procesor zużywa więcej energii, a to oznacza potrzebę posiadania odpowiedniego zasilacza. Jeżeli układ zasilania w naszym komputerze jest już na granicy swoich możliwości to niestety nie udźwignie on podniesienia mocy żadnego z komponentów. W przypadku tańszych zasilaczy overclocking może doprowadzić do ich spalenia!

Zasilacz powinien uwzględniać wzrosty zapotrzebowania mocy i napięcia przy podkręcaniu, ale nie powinien posiadać zbyt dużego zapasu mocy. Warto postawić na solidną konstrukcję z odpowiednimi zabezpieczeniami oraz z certyfikatem 80 Plus. Ten oznacza iż co najmniej 80% energii pobranej z sieci zostanie przekazana do komponentów komputera. Przepustowość płyty głównej oraz moc zasilacza na nic się nie zdadzą, jeżeli doprowadzimy podkręcony procesor do przegrzania.

Przyspieszony procesor oprócz większego poboru energii emituje wyższe temperatury. Ich zbyt duży wzrost może prowadzić do mechanicznego uszkodzenia rdzeni. Przed overclockingiem należy się upewnić, że posiadany układ chłodzenia zapewnia odpowiednią wydajność. Oprócz wydajnego radiatora warto zadbać o system wiatraków dbających o poprawną cyrkulację powietrza w obudowie. Dobrym i coraz popularniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie chłodzenia wodnego procesora. Przed rozpoczęciem podkręcania warto zastosować pastę termoprzewodzącą, którą nakłada się między procesor i radiator. Pomaga ona w płynnym odprowadzaniu wysokiej temperatury.

Po skompletowaniu sprzętu należy się upewnić, że komputer nadaje się do podkręcania procesora. W tym celu musimy sprawdzić temperaturę procesora w spoczynku oraz temperaturę procesową pod pełnym obciążeniem. Tutaj pomocne mogą być programy pokroju HwiNFO, czy HWMonitor, które dają odczyty temperatur z wszystkich rdzeni procesora. Za pomocą aplikacji Prime95 lub LinX 0.6.5 można wykonać testy obciążeniowe peceta. Dopiero po upewnieniu się, że komputer działa stabilnie i nie dochodzi do przegrzewania się procesora można przejść do overclockingu.

Jak podkręcić procesor Intel?

Procesory Intel i3, i5, i7 oraz inne układy tej marki z odblokowanymi mnożnikami taktowania można w bardzo prosty sposób podkręcać z poziomu BIOS/UEFI. Najpierw musimy wykonać testy wydajności i temperatur procesora. Jeżeli komputer pracuje stabilnie to należy go uruchomić ponownie i wejść do ustawień BIOS/UEFI.

Zmiany mnożnika taktowania procesora wprowadza się w opcji CPU Core Ratio. Ważne, aby wybrać w niej polecenie Sync All Cores, co inicjuje podniesienie wartości mnożnika we wszystkich rdzeniach o taką samą wartość. Po zmianie parametrów zapisujemy ustawienia i uruchamiamy ponownie komputer. Teraz konieczne jest ponowne wykonanie testów obciążenia. Jeżeli komputer pracuje stabilnie możemy ponownie zwiększyć parametr mnożnika kolejno testując zwiększoną wydajność i dochodząc do optymalnych ustawień. Opcja CPU Core Voltage (CPU Vcore) pozwoli w razie potrzeby ustawić zwiększone napięcie dla obciążonego procesora. Za niskie napięcie objawia się wyskoczeniem tzw. blue screena po obciążeniu procesora.

Powyższa metoda dotyczy podkręcania procesorów Intel z odblokowanym mnożnikiem. Czynności związane z przyspieszeniem zablokowanych układów wymagają już bardziej specjalistycznej wiedzy i ingerencji w parametry większej ilości podzespołów, jak częstotliwości bazowej magistrali QPI na płycie głównej. Warto odnotować, że część producentów płyt głównych starało się ułatwić proces overclockingu i przygotowało zarówno sprzętowo swoje komponenty, jak i programowo z pomocą specjalnych kreatorów podkręcania.

Jak podkręcić procesory AMD?

Procesory AMD Ryzen oraz inne układy marki z mniej popularnych serii również można dość łatwo podkręcić. Trzeba jednak zaznaczyć, że nie wszystkie programy diagnostyczne radzą sobie dobrze z odczytem temperatur w rdzeniach układów tej firmy. Rozwiązaniem jest zastosowanie aplikacji AMD OverDrive. Proces overclockingu rozpoczynamy od wstępnej analizy obciążenia procesora.

Cały proces wygląda podobnie, jak w przypadku Intela, ale z pewnymi różnicami. Po wejściu w BIOS/UEFI powinno się wczytać ustawienia domyślne, po czym należy wyłączyć funkcję APM (Advanced Power Management). AMD zazwyczaj ustawia bardzo niski próg temperatury procesora, której przekroczenie powoduje spowolnienie komputera. Dopiero po wyłączeniu zabezpieczenia można przejść do stopniowego podkręcania procesora. Każdą zmianę mnożnika należy zwieńczyć diagnostyką stabilności i temperatury procesora.

Jak podkręcić procesor w laptopie?

Przyspieszanie procesorów z odblokowanym mnożnikiem taktowania w laptopach rozpoczynamy od przeprowadzenia testu temperatury i stabilności. Uznaje się, że temperatura dla procesora w stanie spoczynku w laptopie nie powinna przekraczać 75 stopni Celsjusza. Obciążone układy powinny osiągać maksymalnie 90 stopni. Po przekroczeniu tej granicy w podzespołach Intela uruchamia się tzw. throttling, czyli nagłe zmniejszenie taktowania procesora.

W notebookach z procesorami Intel do overclockingu można wykorzystać program Intel Extreme Tuning Utility (Intel XTU). AMD przygotowało dla użytkowników swoich procesorów aplikacje AMD OverDrive i AMD Ryzen Master Utility. Wartość mnożnika należy podkręcać o niewielkie wartości i po dokonaniu zmiany wykonywać testy obciążeniowe. W przypadku pojawienia się problemów w postaci artefaktów na ekranie lub przegrzewania się procesora należy wrócić do poprzednich działających ustawień. Pojawianie się blue screenów oznacza, że należy zwiększyć nieznacznie napięcie dla procesora. Jeżeli mimo zwiększania napięcia problem blue screena nie znika to może oznaczać, że zasilacz jest zbyt słaby dla dalszego podkręcania.

Tak się prezentuje w ogólnym zarysie temat podkręcania procesorów. Czasem jest to najlepsza opcja na zwiększenie wydajności komputera. Niekiedy jednak może być konieczne zainwestowanie w wymianę procesora. Jedno jest pewne. Przed zabraniem się za overclocking musisz bardzo dobrze sprawdzić swój komputer i ocenić jego wydajność oraz stabilność. Następnie cały proces należy dostosować do posiadanego sprzętu i przeprowadzić go z głową!

Więcej poradników znajdziesz na Empik Pasje w dziale Elektronika.

Zdjęcie okładkowe: źródło: shutterstock