Spis treści:
- Matura z języka polskiego 2026 – co trzeba wiedzieć?
- Lektury do matury – poziom podstawowy
- Lista lektur na poziomie podstawowym
- Lektury do matury poziom rozszerzony
- Najważniejsze lektury do matury 2026 – co warto pamiętać?
Czy każda z kilkudziesięciu pozycji na liście lektur jest równie ważna w kontekście matury? Historia egzaminów dojrzałości pokazuje, że są lektury ważne i ważniejsze. Przykładowo trudno wyobrazić sobie maturę, na której nie ma ani jednego pytania z „Lalki” Bolesława Prusa. Jak będzie w tym roku? Tego niestety nie wiemy, ale za to możemy pomóc w przygotowaniu i opracowaniu epok oraz lektur do matury 2026.
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Matura z języka polskiego 2026 – co trzeba wiedzieć?
Standardowo arkusz maturalny z języka polskiego na poziomie podstawowym składać się będzie z dwóch części – pytań oraz wypracowania na jeden z wskazanych tematów na przynajmniej 300 słów.
Z kolei uczniowie, którzy podejdą do egzaminu na poziomie rozszerzonym, będą mieli za zadanie napisanie tekstu na minimum 400 słów.
Najważniejsze lektury do matury 2026, znajomość ich treści oraz wiedza na temat epok literackich to największa broń każdego maturzysty. Oczywiście trudno zapamiętać na przestrzeni czterech lat nauki wszystkich szczegółów, dlatego tak dużą popularnością cieszą się wszelkiego rodzaju opracowania oraz vademeca maturalne z języka polskiego, gdzie znajdziemy w przejrzysty sposób najważniejsze motywy, charakterystyki bohaterów, kluczowe wydarzenia czy nawet najważniejsze cytaty. Przykładem takiego opracowania może być „Nowa matura z języka polskiego. Epoki. Testy historycznoliterackie. Zakres podstawowy”. Książka w czytelny i zrozumiały sposób przybliża czytelnikowi wszystko to, co może go zaskoczyć podczas egzaminu dojrzałości. Opracowanie zostało podzielone na 10 rozdziałów, każdy poświęcony innej epoce literackiej. Książka ta zawiera zestaw jakościowych pytań nawiązujących do fragmentów tekstów literackich i materiału ikonograficznego oraz pytania związane z kluczowymi dla danej epoki pojęciami.
Matura z języka polskiego to także w dużej mierze zadania, które weryfikują umiejętność czytania ze zrozumieniem. Na początku arkuszu niemal zawsze znajdziemy tekst źródłowy, na bazie którego należy odpowiedzieć na szereg pytań. Aby podnieść umiejętność analizy tekstów i oswoić się z pytaniami maturalnymi, warto sięgnąć po takie publikacje jak „Matura. Język polski. 600 zadań”. Publikacja obfituje w setki zadań dotyczących lektur maturalnych, przybliża kontekst dzieł, prądy w literaturze i sztuce, nakreśla sylwetki twórców, motywy bohaterów, a także pomaga w rozumieniu analiz dokonywanych przez badaczy literatury.
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Lektury do matury 2026 – poziom podstawowy
Jedną z pozytywnych informacji dla tegorocznych maturzystów jest fakt, że lektury do matury 2026 zostały pokaźnie okrojone na poziomie podstawowym. Dotyczy to zarówno części pisemnej, jak i ustnej. W związku z tym drugim, skurczyła się chociażby znacząco liczba pytań jawnych ze 110 do 68 (egzamin ustny z języka polskiego składa się z 10-minutowej odpowiedzi na dwa pytania: jedno z puli pytań jawnych oraz drugie – niejawne). To spore ułatwienie, a z samej listy lektur zniknęło sporo „niezbyt ciekawych” tytułów z „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej na czele. Co zatem powinni przeczytać maturzyści?
Gwarancja najniższej ceny
Lista lektur na poziomie podstawowym
- Biblia (fragmenty, w tym: Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana);
- Jan Parandowski, Mitologia (cz. I Grecja);
- Homer, Iliada (fragmenty);
- Homer, Odyseja (fragmenty):
- Sofokles, Antygona;
- Legenda o św. Aleksym (fragmenty);
- Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
- Kwiatki św. Franciszka z Asyżu (fragmenty);
- Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
- Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);
- Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty);
- Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich;
- Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
- Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty):
- William Szekspir, Makbet;
- William Szekspir, Romeo i Julia:
- Molier, Skąpiec:
- Ignacy Krasicki, wybrane satyry:
- Ignacy Krasicki, wybrane bajki;
- Adam Mickiewicz, wybrane ballady w tym Romantyczność;
- Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod;
- Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz;
- Adam Mickiewicz, Dziady część II;
- Adam Mickiewicz, Dziady część III;
- Juliusz Słowacki, Balladyna;
- Juliusz Słowacki, Kordian;
- Aleksander Fredro, Zemsta;
- Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia;
- Bolesław Prus, Lalka;
- Bolesław Prus, Z legend dawnego Egiptu;
- Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
- Henryk Sienkiewicz, Potop;
- Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
- Stanisław Wyspiański, Wesele;
- Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień);
- Stefan Żeromski, Przedwiośnie;
- Stefan Żeromski, Rozdzióbią nas kruki, wrony…;
- Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty);
- Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu;
- Tadeusz Borowski, Ludzie, którzy szli;
- Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;
- Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
- Albert Camus, Dżuma;
- George Orwell, Rok 1984;
- Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty);
- Sławomir Mrożek, Tango;
- Marek Nowakowski, wybrane opowiadanie z tomu Raport o stanie wojennym;
- Marek Nowakowski, Górą „Edek”;
- Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
- Antoni Libera, Madame;
- Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
- Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);
- Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty).
Lektury do matury poziom rozszerzony
Maturzyści, którzy wybrali maturę na poziomie rozszerzonym, powinni zapoznać się z ponadto z lekturami obowiązującymi na egzaminie. W tym roku będą to następujące lektury do matury:
- Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);
- Platon, Państwo (fragmenty);
- Arystofanes, Chmury;
- Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym;
- Wergiliusz, Eneida (fragmenty);
- św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);
- św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);
- François Villon, Wielki testament (fragmenty);
- François Rabelais, Gargantua I Pantagruel (fragmenty);
- Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);
- Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
- Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty);
- William Szekspir, Hamlet;
- wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej, w tym wybrane wiersze angielskich poetów jezior;
- Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;
- Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod, Fortepian Szopena, Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty);
- realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
- Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;
- Franz Kafka, Proces (fragmenty);
- Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
- Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
- Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
- Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa;
- Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie;
- Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku;
- Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania;
- wybrane eseje następujących autorów: Jerzego Stempowskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze);
- wybrane teksty z aktualnych numerów miesięczników oraz kwartalników literackich i kulturalnych.
Najważniejsze lektury do matury 2026 – co warto pamiętać?
Zapamiętanie wszystkich lektur na maturę jest niezwykle trudnym, a wręcz niemożliwym zadaniem. Dlatego w ramach powtórki przed egzaminem dojrzałości, warto wrócić do listy lektur i przypomnieć sobie kluczowe informacje oraz motywy. Pamiętajmy, że poza znajomością samych książek, wymagana jest także umiejętność odniesienia się do kontekstów. Zatem znajomość samej treści nie wystarczy, gdyż ważne jest, aby potrafić nawiązać np. do epoki, historii czy biografii autora. Można wyróżnić następujące rodzaje kontekstów:
- historycznoliteracki,
- teoretycznoliteracki,
- literacki,
- biograficzny,
- kulturowy,
- mitologiczny,
- biblijny,
- religijny,
- historyczny,
- filozoficzny,
- egzystencjalny,
- polityczny,
- społeczny.
Ich wykorzystanie ma pogłębić argumentację wypowiedzi, za co egzaminator może przyznać więcej punktów. Wiele lektur zarówno z poziomu podstawowego, jak i rozszerzonego jest bogata w różnego typu motywy i konteksty. Wystarczy wspomnieć chociażby ulubiony tytuł twórców arkuszy czyli „Lalkę” Bolesława Prusa, „Antygonę” Sofoklesa czy „Zbrodnię i karę” Fiodora Dostojewskiego.
Chcesz przeczytać zaległe lektury do matury, ale nie masz czasu?
Posłuchaj audiobooków najważniejszych lektur:
Bardzo ważne jest, aby oprócz umiejętności przywołania treści lektury, potrafić także wskazać np. elementy charakterystyczne dla danej epoki literackiej. Dzięki temu łatwiej będzie poruszać się wśród konkretnych tytułów. Dlatego oprócz samych lektur warto także odświeżyć sobie wiedzę na temat cech bohatera romantycznego, definicji pracy u podstaw czy dekadentyzmu.
Do zobaczenia! Po więcej szkolnych poradników zaglądajcie do działu Back to school.
*Mnie w gimnazjum jak nic innego
Komentarze (0)