Jak radzić sobie z katarem u dziecka? Aspiratory kataru

Uwaga: Każda infekcja u małego dziecka, szczególnie przebiegająca z gorączką, wymaga konsultacji lekarskiej!

Katar u noworodków, niemowląt i małych dzieci – czym się różni od kataru u dorosłych? 

Katar u dorosłego człowieka bywa dokuczliwy, lecz zwykle jest niegroźny. Noworodek, niemowlę lub malutkie dziecko ma nos bardzo mały, a jego przewody nosowe bardzo łatwo mogą się zatkać. Takie maleństwo nie umie się samodzielnie „wysmarkać”, więc jest zupełnie bezradne w przypadku zatkanego nosa. Niemowlęta oddychają głównie przez nos, a przy jedzeniu mogą oddychać wyłącznie przez nos – katar ma więc negatywny wpływ na odżywianie dziecka, ponieważ musi ono często przerywać ssanie, aby złapać oddech, nie może więc porządnie się najeść. Utrudniony oddech uniemożliwia też spokojny sen. Zalegająca w nosie i spływająca po gardle wydzielina może też powodować pogorszenie infekcji i przeniesienie jej na dolne drogi oddechowe. Warto więc regularnie oczyszczać nos dziecka aspiratorem kataru.

Na rynku jest szeroki wybór gruszek, aspiratorów „ustnych” i podłączanych do odkurzacza oraz aspiratorów elektrycznych. Który aspirator jest najlepszy? To zależy od kilku czynników: rodzaju kataru (gęsty lub wodnisty), doświadczenia rodziców i indywidualnych preferencji. Każdy ma swoje wady i zalety, o których powiemy dalej. Na początek - kilka podstawowych zasad.

W skrócie – jak oczyszczać nos dziecka w czasie kataru? 

• Zawsze przed odciąganiem kataru u dziecka użyj roztworu soli fizjologicznej, aby rozrzedzić wydzielinę – wpuść 2-3 krople do każdej dziurki nosa. Ułatwi to oczyszczenie nosa dziecka, niezależnie od wybranej metody. Można użyć także izotonicznej wody morskiej.
• Oczyść nos dziecka za pomocą gruszki lub wybranego aspiratora. Stosuj się do instrukcji obsługi dołączonej przez producenta.
• Na koniec pamiętaj o nawilżeniu noska – wpuść do każdego nozdrza dziecka po kropli soli fizjologicznej lub izotonicznej wody morskiej. 
• Po każdym użyciu umyj i zdezynfekuj gruszkę lub aspirator według instrukcji producenta, schowaj dopiero, kiedy dokładnie wyschną. Wyrzuć elementy jednorazowego użytku i zastąp je nowymi.
• Zawsze sprawdzaj przed użyciem, czy na plastikowych elementach nie pojawiły się pęknięcia lub ślady zużycia. Nie używaj tych elementów, bo mogą pęknąć podczas stosowania (szczególnie te podłączane do odkurzacza) i skaleczyć dziecko. 

 

 

Gruszki do nosa – klasyczne rozwiązanie 

Gruszki do nosa to najprostsze przyrządy do usuwania wydzieliny. Do ich zalet należy niska cena (kilka-kilkanaście złotych za sztukę), małe wymiary, łatwa i cicha obsługa. Wady to: mała siła ssąca, często – wąska końcówka, którą łatwo wsunąć zbyt głęboko do nosa dziecka i to, że bardzo trudno je dokładnie myć i dezynfekować. W przypadku gruszki jednoczęściowej jest to niemal niemożliwe. Nowoczesne gruszki do nosa są jednak udoskonalone: mają szerokie końcówki, które zapobiegają przypadkowemu, zbyt głębokiemu włożeniu ich do nosa dziecka i są dwuczęściowe. Końcówkę można zdjąć i umyć, podobnie jak zbiorniczek. Najlepsza pod względem higieny jest gruszka przezroczysta, ponieważ można zobaczyć, czy po użyciu została dokładnie domyta. 

Gruszki do nosa sprawdzą się w przypadku rzadkiego, wodnistego kataru (wtedy nie trzeba dużej siły ssącej), oraz poza domem, ze względu na mały rozmiar. Są niedrogie, można więc kupić kilka i mieć po jednej w domu, torbie lub w samochodzie. 

Jak używać gruszki do nosa?

Przed każdym oczyszczaniem nosa warto rozrzedzić wydzielinę, zwłaszcza w przypadku gęstego kataru. Następnie trzeba ścisnąć gruszkę i trzymając ściśniętą, wsunąć delikatnie końcówkę do nosa dziecka, nie przytykając jej do ścianki nozdrza. W przeciwnym razie gruszka „przyssie” się do nosa dziecka i nie odciągnie wydzieliny, a może podrażnić śluzówkę. Kiedy już końcówka jest w nosie, trzeba przycisnąć lekko drugie nozdrze palcem i zwolnić ucisk gruszki – nastąpi wtedy zassanie. Potem można zawartość gruszki „wydmuchać” w chusteczkę i powtórzyć czynność w drugim nozdrzu, nawet kilkakrotnie, jeśli jest taka potrzeba. Po skończonym oczyszczaniu należy znów nawilżyć nos dziecka kroplą soli fizjologicznej. 
Ważne: Zawsze ściskaj gruszkę przed wsunięciem jej do nosa dziecka! Dzięki temu nie „wdmuchasz” do nosa zarazków, które mogą się tam znajdować na skutek niedokładnej dezynfekcji. 
 

 

Aspiratory kataru do obsługiwane ustnie 

Aspiratory kataru to przyrządy do odsysania (aspiracji) wydzieliny z nosa dziecka. Składają się z końcówki wsuwanej do nosa (zwykle z filtrem lub innym zabezpieczeniem przed przedostawaniem się wydzieliny dalej), przewodu-wężyka i ustnika, którym opiekun wciąga powietrze, wytwarzając siłę ssącą. Takie aspiratory mają kilka zalet: po pierwsze, są zazwyczaj tanie, kosztują od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych. Po drugie, ciche w obsłudze i małych rozmiarów. Po trzecie, delikatne – siła ssania jest regulowana wdechem opiekuna. Czasem jednak siła płuc może okazać się za słaba, aby szybko oczyścić nos w przypadku gęstej, zalegającej wydzieliny. Do ich wad należy sposób obsługi – wiele osób brzydzi się ustnej obsługi aspiratora kataru. Pomimo zabezpieczeń może się zdarzyć się, że pewna ilość wydzieliny dostanie się do ust rodzica, choć jest to prawdopodobnie kwestia wprawy. 
 

 

Na co zwrócić uwagę przy wyborze aspiratora ustnego?  

Najlepiej, aby miał szeroką, bezpieczną końcówkę do nosa. Powinien być także łatwy do rozebrania na części i umycia, ponieważ po każdym użyciu należy aspirator wymyć i odkazić. Niektóre modele mają wymienne jednorazowe filtry, które trzeba dokupywać (np. Sopelek, Frida, Aspinosek) do innych można używać kawałków waty (np. Unimer baby). Niektóre modele działają bez filtrów (np. BabyOno, Katarek, Mediblink), a ich zabezpieczeniem jest odpowiednia budowa. Zwróć też uwagę na końcówki – czy są jednorazowe (wtedy trzeba kupić zapas), czy nadają się do mycia i wyparzania. Zastanów się, które rozwiązanie odpowiada Ci najbardziej, pod względem wygody, higieny i wydatków. Niektórzy rodzice radzą także, aby zaopatrzyć się w zapasowe wężyki, aby móc je wymieniać w razie dostania się do nich wydzieliny.

 

 

Aspiratory podłączane do odkurzacza 

Aspiratory działają podobnie do „ustnych”, jednak zamiast ustnika jest do nich specjalna końcówka, którą można podłączyć do rury odkurzacza. Te końcówki mają adaptery, które redukują siłę ssącą odkurzacza, aby była bezpieczna dla dziecka, a jednocześnie dość mocna, aby poradzić sobie nawet z gęstym katarem. Najpopularniejsze marki aspiratorów do odkurzacza to Katarek Complete, Sopelek 3, Nosko, Stuffy. Często producenci oferują modele uniwersalne – obsługiwane ustnie lub za pomocą odkurzacza, zależnie od użytej końcówki (to np. Katarek Travel 2w1, Mediblink). Aspiratory podłączane do odkurzacza mają wiele zalet. Pozwalają na błyskawiczne oczyszczenie nosa, nawet z gęstego kataru, są higieniczne. Nie są bardzo drogie – kosztują zwykle kilkadziesiąt złotych. Do ich wad należy hałas, jaki towarzyszy pracy odkurzacza – niektóre dzieci mogą tego nie lubić. Poza tym, nieumiejętnie używane mogą prowadzić do podrażnienia i wysuszenia błony śluzowej nosa – tu szczególnie ważne jest pamiętanie o nawilżeniu nosa na zakończenie. 
 

 

Jak bezpiecznie używać aspirator podłączany do odkurzacza? 

Aspiratory te są bezpieczne, jednak podczas ich stosowania należy zachować ostrożność, aby nie podrażnić delikatnego nosa dziecka. Najpierw należy zapoznać się z instrukcją obsługi i upewnić się, że nasz odkurzacz ma moc odpowiednią dla wybranego aspiratora – do odciągania kataru należy ustawić minimalną siłę ssania. Kiedy już aspirator jest zmontowany, a wydzielina w nosie dziecka rozrzedzona solą fizjologiczną, należy włączyć odkurzacz i delikatnie przystawić końcówkę aspiratora do każdej dziurki nosa dziecka na kilka sekund. Należy uważać, aby nie wkładać końcówki głęboko, tylko trzymać ją zaraz przy wlocie nozdrza, tak aby nie „przyssać” jej do ścianek jamy nosowej. Usta dziecka powinny być otwarte, aby wyrównać ciśnienie w przewodzie słuchowym. W razie wątpliwości co do wykonania tej czynności, warto poszukać w sieci filmów instruktażowych lub zapytać bardziej doświadczonych rodziców. 

Elektryczne aspiratory kataru 

Rozwiązaniem łączącym zalety aspiratorów „ustnych” i obsługiwanych odkurzaczem są niewielkie, elektroniczne aspiratory kataru. Są to kompaktowe urządzenia, najczęściej na baterie, które mają wbudowane silniczki wytwarzające niewielkie podciśnienie. Są też wyposażone w zdejmowane końcówki oraz zbiorniczki na odciągniętą wydzielinę. Po założeniu odpowiedniej końcówki, włączone urządzenie wsuwa się delikatnie do jednej, a potem drugiej dziurki nosa dziecka, aby odciągnąć wydzielinę. Wiele modeli ma żywe kolory i kształty ptaków lub zwierzątek, aby zaciekawić dziecko. Niektóre wygrywają także melodyjki, które pomagają uspokoić i rozweselić małego pacjenta przy czyszczeniu nosa. Po każdym użyciu należy zdjąć, umyć i zdezynfekować końcówkę oraz zbiorniczek, zgodnie z instrukcją producenta. 
 

 

Aspiratory elektryczne są higieniczne i bezpieczne. Dzięki niewielkim rozmiarom, można nosić je w torbie. Dość ciche – z pewnością cichsze, niż odkurzacz. Stosunkowo niewielka siła ssania może być wadą (przy gęstym katarze) lub zaletą, bo zapewnia delikatne działanie. Ich cena jest różna, waha się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.  

Więcej przydatnych informacji znajdziesz w dziale Poradniki na Empik Pasje. 

 

Zdjęcie okładkowe: Shutterstock