8 ciekawostek o puzzlach, o których nie mieliście pojęcia!

Puzzle przeżywają renesans i trudno się dziwić. Układanie ich poprawia samopoczucie, pozwala się zrelaksować i uwalnia stres. A z okazji Międzynarodowego Dnia Puzzli mamy dla Was osiem ciekawostek na ich temat.

Autorka: Olga Wadowska

O historii słów kilka

Chociaż wynalezienie puzzli przypisywało sobie wiele narodów i wielu twórców, ostatecznie za ich ojca uznaje się brytyjskiego grawera i kartografa, Johna Spilsbury’ego. W 1767 roku wykonał on pierwszą układankę, odbijając mapę świata na drewnie, następnie zaś wycinając po kolei kontury poszczególnych państw. Jego wynalazek szybko znalazł zainteresowanie i uznanie, jednak służył przede wszystkim jako pomoc dydaktyczna do nauki geografii. Lady Charlotte Finch, królewska guwernantka, wykorzystywała je podczas lekcji z licznymi (miał ich aż piętnaścioro) dziećmi króla Jerzego III.

Złota Era Puzzli

Bardziej współczesne puzzle, czyli wycinane z kartonu, zaczęły pojawiać się już pod koniec XVIII wieku, jednak upowszechniały się powoli - głównie ze względu na brak możliwości ich masowej produkcji. Sprawę ułatwiło dopiero wynalezienie sztancy (czyli formy do wytłaczania lub wycinania wcześniej wykonanych wzorów), co miało miejsce na początku XX wieku i było startem dla ekspansji puzzli niemalże na całym świecie. Ukuto nawet nazwę „Złota Era Puzzli”, która przypadła na lata 30. XX wieku w Stanach Zjednoczonych.

Czasy Wielkiej Depresji a puzzle

Upowszechnienie się puzzli oraz ich ogromna popularność w USA w czasach tzw. Wielkiej Depresji, kiedy nawet 30% Amerykanów pozostawała bez pracy, nie jest przypadkiem. Układanki, na których znajdowały się wówczas przede wszystkim widoki, pejzaże czy znane turystyczne atrakcje, stanowiły bowiem tani i bardzo skuteczny sposób na oderwanie się od brutalnej rzeczywistości i pozwalały się zrelaksować. Dodatkowo, już wtedy ich produkcja była stosunkowo tania i masowa - do tego stopnia, że w latach 1932-33 produkowano ponad 10 milionów pudełek puzzli… tygodniowo!

Reklama dźwignią handlu

Co ciekawe jednak, aż 7 ze wspomnianych 10 milionów zestawów produkowanych tygodniowo w latach 30. w Stanach Zjednoczonych stanowiły tzw. puzzle reklamowe. Popularność tego gadżetu sprawiła, iż wiele firm upatrywało w nim sposobu na rozpropagowanie swojego biznesu. Produkowano w tym celu kilka rodzajów puzzli: obrazki typowo reklamowe (wykorzystywano kreacje reklamowe z gazet i afiszy), obrazki z samym logiem firmy lub popularne widoczki i pejzaże, opatrzone nazwą lub logiem. Wtedy również upowszechniły się puzzle dwustronne, które z jednej strony zadrukować można było reklamą, a z drugiej obrazkiem niekomercyjnym.

Rekordy w układaniu puzzli

Pierwsza próba ułożenia puzzli o imponującej ilości elementów datowana jest na październik 1930 roku, kiedy to w ramach wystawy British Empire Trade Fair w Buenos Aires podjęto się ukończenia układanki liczącej aż 35 tysięcy elementów - nie ma jednak żadnych dowodów na powodzenie tego przedsięwzięcia. Współcześnie rekord wpisany do „Księgi Rekordów Guinnesa” należy do studentów Uniwersytetu Ekonomicznego w wietnamskim Ho Chi Minh City. We wrześniu 2011 roku 1600 żaków ułożyło wspólnie puzzle składające się z dokładnie 551 232 kawałków.

Wspomagają leczenie demencji i Alzheimera…

Jak wykazują liczne badania, układanie puzzli jest nie tylko przyjemne i relaksujące, ale ma wymierne korzyści dla ludzkiego zdrowia. Naukowcy z Uniwersytetu w Ulm wykazali, iż regularne oddawanie się temu hobby poprawia nasze umiejętności kognitywne, a także przeciwdziała spadkowi umiejętności poznawczych wraz z wiekiem. Dlatego też puzzle wręcz zalecane są osobom starszym, zmagającym się z demencją czy chorobą Alzheimera. Poprawiają także koordynację wzrokowo-ruchową oraz funkcje poznawcze, jak również pamięć krótkotrwałą i umiejętność rozwiązywania problemów.

… oraz pobudzają produktywność i kreatywność

Układanie puzzli wymaga od nas używania obydwu półkul mózgu jednocześnie. Lewa półkula, która odpowiedzialna jest za logiczne działanie, robi to w sposób linearny; prawa odpowiada z kolei za działania intuicyjne i kreatywne. Jak dowodzą naukowcy z Sanesco Health, laboratorium specjalizującego się w lekach z udziałem neuroprzekaźników, kiedy zasiadamy do układanki, angażujemy zarówno lewą, jak i prawą półkulę. Regularne zażywanie relaksu przy puzzlach poprawia więc naszą wyobraźnię, a także podnosi kreatywność oraz produktywność; służyć może także jako sposób na uwalnianie stresu oraz narzędzie do medytacji.

Rozrywka celebrytów i monarchów

Wśród fanów układania puzzli znajdują się gwiazdy ekranu i sportu, biznesmeni i wynalazcy, politycy i działacze. Do najsłynniejszych należą aktorzy Hugh Jackman, Patrick Stewart i Nick Offerman, prezenterka i komiczka Ellen Degeneres, gitarzysta Rolling Stonesów Ronnie Wood, celebrytka Kylie Jenner, twórca Microsoftu Bill Gates oraz… królowa Elżbieta II. Władczyni Wielkiej Brytanii jest członkinią British Jigsaw Puzzle Library, z której wypożycza puzzle na czas pobytu w posiadłości Sandringham w hrabstwie Norfolk. Jak twierdzi, woli te bez obrazka na okładce, aby nie psuć sobie zabawy podczas układania.