Tego samego dnia trafiły na księgarskie półki dwie polemizujące ze sobą książki, dotykające kontrowersyjnego tematu stosunków polsko-żydowskich w pierwszych latach po II Wojnie Światowej. Pierwsza z nich to wydana przez IPN monografia: „Po Zagładzie. Stosunki polsko-żydowskie 1944-1947”, autorstwa profesora historii i dziekana w The Institute of World Politics w Waszyngtonie - Marka Chodakiewicza. Drugą jest słynny jeszcze przed polskim wydaniem „Strach” Jana T.Grossa.

O książkach:

Monografia Marka Jana Chodakiewicza stanowi ważne uzupełnienie wiedzy o stosunkach polsko-żydowskich po drugiej wojnie światowej. W nowatorski, zniuansowany sposób przedstawia te skomplikowane kwestie, poruszone także w najnowszej publikacji Jana T. Grossa „Strach”.
Książka Chodakiewicza była pierwszym głosem w naukowej dyskusji w Ameryce o powojennych stosunkach polsko-żydowskich. Autor, korzystając z rozmaitych, mało znanych źródeł, zbadał i opisał przypadki wrogości i konfliktów między Polakami a Żydami. Jego zasługą jest to, że umiał dokonać rzetelnej analizy tego trudnego okresu, odrzucając anachroniczne stereotypy. Pokazał, że w złożonej i tragicznej sytuacji Polski po wojnie, determinowanej tak istotnymi czynnikami, jak obecność sowieckich wojsk okupacyjnych, samowola instalowanego przez Moskwę rządu, samoobrona podziemia niepodległościowego, masowe przesiedlenia ludności czy plaga przestępczości, sam konflikt między Polakami a Żydami był w istocie zjawiskiem wtórnym.

W książce „Strach” Jan Tomasz Gross znów dotyka bolesnej tematyki antysemityzmu. Odkrycia, których dokonał, pisząc o sprawie zamordowanych przez polskich sąsiadów Żydów z Jedwabnego, wstrząsnęły opinią publiczną i zmusiły nas do rewizji głęboko zakorzenionej wizji własnej historii.
W „Strachu...” autor analizuje doświadczenia wracających do domów polskich Żydów i konfrontuje je z najnowszymi polskimi i światowymi badaniami naukowymi. Efektem jest socjologiczno-historyczny esej, który omawia kwestię antysemityzmu w Polsce tuż po zakończeniu wojny, i który swoją kulminację znajduje w reinterpretacji największego w powojennej Europie pogromu Żydów w Kielcach.

Obie publikacje są w sprzedaży od 11 stycznia.


Znak/IPN/I.J.