Manetki do roweru – budowa i zasada działania 

Spoiwem łączącym manetkę z przekładnią jest linka i to za jej pomocą następuje sterowanie aktualnie wykorzystywanym biegiem. W zasadzie stosuje się dwa rodzaje manetek, biorąc pod uwagę sposób ich uruchamiania:

  • cynglowe
  • obrotowe

W pierwszym przypadku ruch linki wywoływany jest przez pociągnięcie klamki kciukiem. W zależności od posiadanego modelu może on być wyposażony w dźwignię odpowiedzialną za wbijanie wyższych i niższych biegów. Inne mają oddzielne dźwignie do redukowania i wrzucania wyższych przełożeń. Opisywane manetki do przerzutek są precyzyjne w swoim działaniu, mankamentem może być jedynie trwałość poszczególnych elementów.

W przypadku manetek obrotowych sterowanie odbywa się poprzez przekręcenie rączki, która jest zainstalowana w kierownicy. Aby zmienić przełożenie, należy przekręcić rączkę w odpowiednim kierunku. Jej pozycja powoduje naciąg lub zwolnienie linki. Dużą zaletą tego typu rozwiązania jest brak konieczności odrywania ręki od kierownicy w momencie zmiany biegu. Cechują się też nieco większą wytrzymałością od rozwiązań cynglowych, szczególnie podczas upadków. Trudnością może być konieczność włożenia większej siły w zmianę przełożenia.

 

Rowery szosowe - pełna oferta

 

Klamkomanetka – nie tylko w rowerach szosowych 

Innym typem manetki do roweru, która wpisuje się zasadą swojego działania w model dźwigniowy jest klamkomanetka. Taki rodzaj sprzętu zapewnia zintegrowanie hamulca z manetką do zmiany przełożeń. Pociągnięcie klamki w kierunku rowerzysty powoduje wytracanie prędkości przez uruchomienie hamulca, natomiast odepchnięcie jej od siebie pozwala wrzucać bieg. Powrót do poprzedniego ustawienia przekładni jest możliwy za pomocą dodatkowego cyngla. Skuteczność tego rozwiązania powoduje, że znajduje swoje zastosowanie w wielu typach rowerów – chociaż najczęściej możemy je spotkać w klasycznych rowerach szosowych.

 

Shimano, Dźwignia przerzutki, SL-TZ500 lewa, czarny

 

Manetki rowerowe – jakie do konkretnego jednośladu? 

Tak jak nie ma jednego uniwersalnego modelu roweru, tak i osprzęt do niego różni się pod względem preferencji rowerzysty i sposobu jazdy. Manetki do przerzutek nie są w tym momencie wyjątkiem, a na przestrzeni lat wykorzystywano różne ich typy do sterowania przekładniami. Niektóre z nich odeszły już w zapomnienie, inne natomiast nadal są rozwijane i ewoluują zgodnie z potrzebami rowerzystów. Oto kilka ciekawych rozwiązań stosowanych dotychczas.

Tradycyjne manetki na ramę rowerową 

Obecnie znajdują zastosowanie głównie w rowerach retro. Nie trzeba przy tym posiłkować się produktami z rynku wtórnego, jednak w gotowych zestawach raczej trudno je spotkać. Weszły do użycia przeszło 70 lat temu, jednak ze względu na konieczność odrywania rąk od kierownicy podczas zmiany przełożeń, uznano je za niebezpieczne. Ich stosowanie ma również wadę w postaci sporego opóźnienia podczas wrzucania konkretnego biegu. Tego typu manetki znajda swoje miejsce szczególnie w rowerach stylizowanych na retro kolarzówki.

Manetki dźwigniowe do instalacji na kierownicę 

To w zasadzie ewolucja wyżej wymienionych rozwiązań. Zmienia się jedynie umiejscowienie przerzutek, kąt nachylenia i przestawiania dźwigni. Ich niezaprzeczalną zaletą jest brak konieczności odrywania rak od kierownicy, ponieważ zamiana konkretnego przełożenia odbywa się za pomocą kciuków. Trzeba w to jednak włożyć nieco siły ze względu na sposób działania mechanizmu. Manetki do roweru bazujące na opisywanym rozwiązaniu znajdują swoje zastosowanie głównie w rowerach budżetowych.

 

Shimano Manetka rowerowa TX-30 3 rzędowa, lewa, czarna

 

Manetki instalowane na końcach kierownicy 

Szczególnie przydatne w rowerach służących do jazdy na czas i modelach turystycznych. Aby je zainstalować, należy zdjąć zabezpieczenia na końcach kierownicy i włożyć je w jej środek. Ruch dźwigni odbywa się identycznie, jak w przypadku modeli montowanych na ramie jednośladu. Szczególnie w przypadku rowerów do jazdy na czas miejscem implementacji jest lemondka. Mówiąc skrótowo, jest to pręt ustawiony poprzecznie do kierownicy służący do przybrania bardziej aerodynamicznej pozycji i zmiany umiejscowienia dłoni.

Popularne cynglowe manetki rowerowe 

W tym przypadku umiejscowienie samego mechanizmu jest podobne, jak w przypadku manetek na kierownicę. Różnica widoczna jest liczbie dźwigni, ponieważ w takich systemie jedna odpowiada za naciąganie linki, a druga za jej odpuszczanie. W ten sposób następuje płynna regulacja przekładni, a w przypadku niektórych modeli może ona odbywać się nawet za pomocą jednego palca. Takie manetki rowerowe są obecnie powszechnie stosowane niemal w każdym rodzaju jednośladu. Sam proces zmiany biegu jest bardzo płynny i intuicyjny, nie wymaga też wykorzystywania zbyt wielkiej siły.

 

Shimano, Dźwignia przerzutki prawa, STEF 51, 8-rzędowa, srebrna, rozmiar uniwersalny

 

Nowoczesne i intuicyjne klamkomanetki rowerowe 

Nazywane również szosowymi. Zaraz obok typu cynglowego prezentowanego powyżej zdecydowanie najchętniej wykorzystywane w przeróżnych rowerach. Ich zasada działania polega na zintegrowaniu dźwigni od hamulca z tą od wbijania wyższego przełożenia. Gdy rowerzysta pociąga za dźwignię, w rowerze zostają uruchomione hamulce. W momencie jej odepchnięcia od siebie dochodzi do zmiany biegu. Powrót do poprzedniego ustawienia zostaje wykonany przy użyciu dodatkowej łopatki umieszczonej pod główną dźwignią.

Obrotowe manetki rowerowe 

Rozwiązanie szczególnie popularne w rowerach miejskich i turystycznych, a także dziecięcych. Są bardzo odporne na uderzenia szczególnie dlatego, że nie posiadają wystających elementów poza kierownicę. Zmiana przełożenia w tym typie przerzutek odbywa się przy pomocy obrotowej manetki na kierownicy. W zależności od kierunku ruchu następuje wrzucenie niższego lub wyższego biegu.

 

Italbike, Dźwignie przerzutki, Grip-Shift SFT-N372PG, komplet, rozmiar uniwersalny

 

Jakie manetki rowerowe wybrać dla siebie? 

Dobór konkretnego sposobu sterowania przekładnią musi być dostosowany do typu roweru. Manetki do przerzutek, które instalowane są w jednośladzie przystosowanym do szybkiej jazdy na czas, nie mogą wystawać poza obrys roweru, a zmiana przełożeń musi być intuicyjna i pozbawiona konieczności odrywania rąk od kierownicy. W rowerze stylizowanym na retro sprawdzą się wszelkie rozwiązania sprzed dziesiątek lat, w tym np. manetki na ramę. Dla osób, które nie mają zbyt wielkiego budżetu odpowiednim wyborem będą najprostsze mechanizmy cynglowe. Dopasuj manetki do swoich potrzeb i ciesz się komfortową jazdą!

Więcej rowerowych poradników znajdziesz na Empik Pasje!

 

Zdjęcie okładkowe - źródło: Shutterstock