26 maja 2021

Jak zadbać o zmęczone oczy?

Praca przy komputerze, patrzenie w ekran smartfona, długie czytanie i nieodpowiednie oświetlenie mogą prowadzić do zmęczenia oczu. Doświadczają go także osoby, które często i długo wytężają wzrok, niedosypiają lub pomimo wady wzroku nie noszą dobrze dobranych okularów ani soczewek kontaktowych. Zmęczenie oczu objawia się dyskomfortem, pieczeniem i uczuciem „piasku pod powiekami”, zamglonym i nieostrym widzeniem.. W tym artykule podpowiemy, jak zadbać o zmęczone oczy domowymi sposobami i po jakie produkty do pielęgnacji sięgnąć.

Autorka: Dr n. farm. Maria Kasprzak

Najczęstsze przyczyny zmęczenia oczu

Zmęczenie oczu (astenopia) wiąże się najczęściej z wyczerpaniem mięśni odpowiedzialnych za akomodację oka, czyli dostosowanie ostrości widzenia. Jeśli długo wytężamy wzrok, np., czytamy książkę z drobnym drukiem, prowadzimy samochód , przebywamy w źle oświetlonym pomieszczeniu lub wpatrujemy się długo w monitor komputera lub smartfonu, to mięśnie oczu mogą osłabnąć, co bywa określane jako „zespół (syndrom) widzenia komputerowego” (z ang. Computer Vision Syndrome, CVS). Skutkuje to gorszą akomodacją i pogorszeniem ostrości widzenia. Podobny skutek może mieć nieskorygowana lub źle skorygowana wada wzroku - jeśli wciąż niedowidzimy, to musimy codziennie nadmiernie wytężać wzrok i mrużyć oczy. Długotrwałe wysilanie wzroku wiąże się też ze zbyt rzadkim mruganiem powiekami, co powoduje niedostateczne nawilżenie rogówki i pogłębienie objawów – pieczenia, swędzenia i „piasku pod powiekami”. Przesuszenie i podrażnienie oczu może też być powodowane przez długie przebywanie w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach, ekspozycję na dym tytoniowy, kurz i pył, itp. Zmęczenie oczu potęguje też niedostateczna ilość snu.

Czy moje oczy są przemęczone? Objawy zmęczenia oczu

Niemal każdy przynajmniej raz doświadczył przykrych objawów związanych ze zmęczonymi oczami. Dla wielu osób to niestety codzienność. Jakie są najczęstsze objawy zmęczenia oczu?

Niewyraźne lub zamglone widzenie, nadwrażliwość na światło - świadczą o zmęczeniu mięśni odpowiedzialnych za akomodację oka.
Uczucie pieczenia, swędzenia i dyskomfortu przy mruganiu, określanego czasem jako „piasek pod powiekami” - to skutek przesuszenia i podrażnienia rogówki i spojówek.
Obrzęk powiek i „worki” pod oczami, to objaw zatrzymania płynów w tkankach wskutek zmęczenia i podrażnienia powiek.
Podkrążone oczy po nieprzespanej nocy lub wskutek niedosypiania. Uwaga! Wygląd podkrążonych oczu u niektórych osób jest spowodowany tym, że mają one wyjątkowo cienką skórę pod oczami, przez którą „prześwitują” naczynia krwionośne. Czasem jednak podkrążone oczy, obrzęk powiek i worki pod oczami mogą świadczyć o stanach chorobowych, np. chorobach tarczycy lub wątroby.

Jak zapobiegać zmęczeniu wzroku?

Aby nie dopuścić do przemęczenia oczu podczas pracy przy komputerze, należy często robić przerwy. W krajach anglosaskich poleca się metodę „20-20-20”, to znaczy, że po 20 minutach pracy przy komputerze należy oderwać wzrok od ekranu i przez co najmniej 20 sekund spoglądać na przedmioty znajdujące się w odległości 20 stóp (około 6 metrów). Dzięki „trzem dwudziestkom” łatwo zapamiętać tę metodę, jednak najważniejsze jest to, żeby w ogóle pamiętać o robieniu krótkich przerw i odpoczynków w pracy. Co jakiś czas można na minutę zamknąć oczy, wstać i popatrzeć przez okno, pospacerować. Warto także pamiętać - poza przerwami w pracy - o innych zasadach, które pozwolą odciążyć oczy.

Zadbaj o odpowiednie oświetlenie, aby nie było ani zbyt jaskrawe, ani nie za słabe. Dostosuj jasność ekranu do oświetlenia w pomieszczeniu. Nie czytaj z monitora w ciemnym pokoju – taki kontrast męczy wzrok.
Dopasuj wielkość czcionki na ekranie do swoich potrzeb – zapamiętaj odpowiednie skróty klawiszowe – w przeglądarkach internetowych „ctrl +” pozwala powiększyć, a „ctrl -” – zmniejszyć wielkość strony.
Jeśli źle widzisz, idź do okulisty, aby dobrał ci okulary lub soczewki kontaktowe. Jeśli już nosisz okulary, badaj regularnie wzrok, aby przekonać się, czy nie trzeba dostosować mocy szkieł. Dzięki temu oszczędzisz sobie ciągłego wysilania wzroku.
Wysypiaj się. W czasie snu oczy odpoczywają, podobnie jak cały organizm. Jeśli masz kłopoty ze snem, zapoznaj się z zasadami higieny snu – mogą pomóc Ci w uregulowaniu cyklu dobowego.
Zadbaj o odpowiednie nawilżenie oczu. Staraj się pamiętać o częstym mruganiu, możesz też używać nawilżających kropli do oczu.

Domowe sposoby na zmęczone oczy

Jeśli twoje oczy często bywają zmęczone, podkrążone lub masz worki pod oczami, możesz pomóc sobie sprawdzonymi, domowymi metodami.

Okłady z herbaty lub rumianku mają działanie łagodzące i lekko ściągające. Zrób mocny napar z czarnej herbaty (bez dodatków i aromatów) lub z koszyczka rumianku, a kiedy ostygnie, zamocz w nim kawałki waty, gazy lub płatki kosmetyczne. Takie kompresy połóż na zamknięte oczy i pozostaw na 10-15 minut. Możesz też użyć naparu z ziela świetlika.
Plasterki ogórka to także sprawdzone okłady na powieki. Pomagają nawilżyć skórę, złagodzić podrażnienia i zmniejszyć worki pod oczami.
Jeśli masz zapuchnięte powieki, możesz schłodzić okłady z herbaty lub plasterki ogórka w lodówce, lub zastosować specjalne, żelowe maski chłodzące na oczy. Niska temperatura powoduje zwężenie naczyń krwionośnych i pomaga zmniejszyć obrzęki. Nie stosuj lodu, aby nie odmrozić sobie powiek!
Dodatkową korzyścią z okładów jest to, że stosując je trzeba leżeć przez jakiś czas z zamkniętymi oczami. Daje to oczom dodatkowy czas na odpoczynek i nawilżenie rogówki.

Pielęgnacja zmęczonych oczu – produkty z drogerii i apteki

Po jakie preparaty pielęgnacyjne warto sięgnąć przy zmęczonych oczach? Można skupić się na dwóch aspektach pielęgnacji – łagodzeniu podrażnień samych oczu oraz pielęgnacji powiek. Aby nawilżyć oczy, można zastosować krople nawilżające, tzw. „sztuczne łzy” z dodatkiem hialuronianiu sodu, ektoiny, trehalozy lub innych substancji nawilżających. Jeśli twoje oczy są szczególnie wrażliwe, możesz wybrać krople z pantenolem (prowitaminą B5) i łagodzącymi wyciągami z ziół – świetlika, chabra bławatka, nagietka lekarskiego, oczaru. Wyciągi z bławatka, świetlika, herbaty i innych ziół wchodzą także w skład wielu żeli lub kremów pod oczy. Żele, kremy lub sera pod oczy dla zmęczonych powiek zawierają też często substancje wzmacniające skórę i rozjaśniające przebarwienia, np. kolagen, kwas hialuronowy, witaminy (A, C, E i inne), odżywcze olejki i inne składniki – każda marka oferuje swój sposób na odświeżenie i wygładzenie zmęczonych powiek. Aby pozbyć się worków pod oczami i zniwelować obrzęki, warto sięgnąć po żel lub serum z kofeiną. Kofeina poprawia mikrokrążenie w skórze, dzięki czemu pomaga odprowadzić nadmiar płynu i zmniejszyć obrzmienie. Wygodną formą pielęgnacji są płatki pod oczy – można je stosować rano, po przebudzeniu, aby wygładzić skórę i zmniejszyć worki pod oczami. Płatki pod oczy mają zwykle postać małych, hydrożelowych plastrów, nasączonych składnikami nawilżającymi i odżywiającymi delikatną skórę pod oczami.

Dieta dla zdrowych oczu – nie tylko marchewka

Aby wspomóc zmęczone oczy, należy pamiętać o dostarczeniu im niezbędnych składników odżywczych. Dla dobrego wzroku niezbędna jest witamina A, wchodząca w skład rodopsyny (światłoczułego białka występującego w siatkówce oka) a także karotenoidy (np. luteina i zeaksantyna), które mają działanie przeciwutleniające i są niezbędne do funkcjonowania siatkówki tzw. plamki żółtej oka. Witaminę A znajdziemy np. w maśle, jajach i wątróbce, a beta-karoten (prowitaminę A) oraz ważne dla oczu antyoksydanty - w pomarańczowych, żółtych i zielonych warzywach, np. marchwi, dyni, szpinaku, a także w jagodach i borówkach. Można też przyjmować suplementy diety, zawierające wyciąg z kwiatów aksamitki wzniesionej bogaty w luteinę i zeaksantynę lub inne wyciągi roślinne zawierające karoteny.

Podsumowując – warto regularnie pielęgnować oczy i powieki, szczególnie kiedy są zmęczone. Można w tym celu skorzystać z całej gamy domowych sposobów i specjalistycznych preparatów. Zadbane oczy odwdzięczą się sokolim wzrokiem i promiennym spojrzeniem. Oczy to zwierciadło duszy – pozwól im w pełni odbijać twoje wewnętrzne piękno!