Obok gigantycznych koncertów i festiwali wakacyjnych, na które zjeżdżają się dziesiątki, a nawet setki tysięcy widzów, w Polsce tętni podskórnie inna odmiana życia kulturalnego - bardziej kameralne, ambitne przedsięwzięcia dla publiczności, która szuka wrażeń bardziej wysublimowanych pod każdym względem. Tak jak kolejne letnie przeglądy filmowe prowadzą do swojej kulminacji, czyli festiwalu w Gdyni, tak wakacyjne imprezy muzyczno-artystyczne powiodą melomanów do Krakowa na 7. Festiwal Sacrum Profanum.


Jednostka w czasach globalizacji

Zachowanie własnej odrębności w świecie, w którym wyprawa na drugi jego koniec liczona jest nie w miesiącach, a w godzinach, gdy można praktycznie w czasie rzeczywistym dyskutować z osobą mieszkającą w każdym zakątku naszej planety, gdy miliony ludzi odsłaniają swoją prywatność na blogach i wideoczatach, gdy mnóstwo osób upodabnia się do swoich idoli, a media dyktują mody i trendy, ucieczka w niszę wydaje się czymś naturalnym. To odruch, który pozwala spokojnie budować swoją tożsamość.

Paradoksalnie globalizacja, od której uciekają ludzie marzący o wyindywidualizowaniu się z rozentuzjazmowanego popem tłumu, zapewnia im odkrywanie ścieżek, które jeszcze kilkanaście lat temu pozostałyby ukryte. Dzięki internetowi można odnaleźć muzykę, która cieszy i zachwyca, można sprowadzić płyty wydawane w minimalnych nakładach, obejrzeć niezależne filmy. I znaleźć informacje o imprezach i spotkaniach, na które przybędą osoby o podobnej wrażliwości.


Magiczne miejsca

Już miejsca takich wydarzeń muszą być szczególne. Nie będą to wielkie przestrzenie lotnisk i torów wyścigowych, nie sale widowiskowe (w każdym razie niekoniecznie), lecz ruiny zamku, spalony teatr, dawna fabryka lub kopalnia, plaża, świątynia lub otwarta przestrzeń miejska. Takie miejsca, odpowiednio przygotowane pod kątem widowiska dzięki oświetleniu, artystycznym instalacjom i telebimom, na których równolegle do działań na scenie rozgrywają się prezentacje VJ-ów, gwarantują mnogość doznań możliwą do przeżycia jedynie podczas tego jednego, niepowtarzalnego i jedynego w swoim rodzaju wydarzenia.

Oczywiście także wielkie koncerty gwarantują podobne emocje, ale nie dają widzowi poczucia takiej wyjątkowości jak obecność w scenerii gromadzącej parę setek nieprzypadkowych osób. Dlatego koncerty muzyki elektronicznej i techno Soundtropolis odbywają się na zamku w Ogrodzieńcu, dokąd docierają wyłącznie najbardziej zainteresowani, Festiwal Tauron Nowa Muzyka odbędzie się pod koniec sierpnia w byłej kopalni węgla kamiennego w Katowicach, a gwiazda festiwalu Sacrum Profanum 2009 - Aphex Twin - wystąpi 18. i 19. września w hali ocynowni chemicznej w Krakowie. W tym samym miejscu zagra również legendarna The Cinematic Orchestra, której towarzyszyć będzie klasyczna Sinfonietta Cracovia.


Multiwrażeniowość

„Mają większą wiedzę, lepszy dostęp do informacji. (...) Z drugiej strony są tak atakowane przez media i informację, że łatwo się nużą i tracą koncentrację”. Te słowa Andrzeja Maleszki dotyczące współczesnych dzieci można dziś odnieść do bardzo wielu odbiorców współczesnej kultury. Codzienność to wykonywanie mnóstwa czynności na raz. Siedząc przed komputerem można jednocześnie przeglądać serwisy, prowadzić rozmowę na wybranym komunikatorze, obrabiać zdjęcia, słuchać w tle muzyki, sortować pocztę i dyskutować z klientem przez telefon, a w wolnej chwili wędrować po jednym z wirtualnych światów.

Dlatego współczesne widowiska angażują coraz więcej uwagi odbiorcy. Mieszają różne gatunki sztuki, proponując obok muzyki niezwykłe efekty świetlne, sztukę wideo, instalacje, happening i sztuczne ognie. Muszą zapewniać absolutną niepowtarzalność, której nie da się w żaden sposób oddać na ekranie telewizora. Pewną elitarność i niszowość natomiast sygnalizują dodatki „off”, „nowy”, „niezależny” przy nazwie festiwalu, przeglądu lub widowiska.


Święci i grzeszni

Kulminacją letnich imprez muzyczno-artystycznych będzie tradycyjnie międzynarodowy mix sztuki odbywający się w Krakowie pod hasłem Sacrum Profanum. Festiwal otworzy 13. września występ Chrisa Cunninghama, nazywanego przez swoich miłośników geniuszem efektów specjalnych. Reżyser, twórca teledysków i wideo-artów, prezentował swoje prace w m.in. Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Royal Academy of Arts w Londynie i Biennale di Venezia, jednak w Krakowie będzie można zobaczyć go na żywo podczas miksowania nagrań muzycznych i filmowych. Cunningham wystąpi w Polsce z nieprezentowanymi wcześniej pracami wideo i audio, które złożą się na nowy, tworzony na żywo projekt wyświetlany jednocześnie na trzech ekranach. To będzie wydarzenie tylko dla wybranych i tylko dla dorosłych: do sprzedaży trafiło 999 biletów.

Cunningham jest także twórcą niezwykłych obrazów do muzyki Aphex Twina, który również wystąpi podczas Sacrum Profanum w Krakowie. Po raz pierwszy w Polsce. Jego dwa widowiska - 18. i 19. września - zakończą festiwal wypełniony muzyką, która powinna zaspokoić gusta najbardziej wybrednych miłośników zarówno brzmień symfonicznych, jak i elektronicznych. A koncerty Aphex Twina nie bez przyczyny pozostawiono na finał Sacrum Profanum - muzyka tego twórcy to wyjątkowy konglomerat najlepszych elementów niemal wszystkich muzycznych gatunków: klasyki, elektroniki, industrialu, hip-hopu, techno, hardcore oraz drum and bass. Totalna wolność przy jednoczesnej dyscyplinie tworzenia. Bo to chyba wolność jest obok tożsamości głównym celem poszukiwań w sztuce języka własnych emocji i niewyrażalnych pragnień.


Magdalena Walusiak



7. Festiwal Sacrum Profanum 2009
13-19 września 2009
Kraków


Partnerem Festiwalu Sacrum Profanum 2009 jest empik.


Więcej informacji na stronie www.sacrumprofanum.pl