Szachy to gra przeznaczona dla dwóch osób. Istnieje jej kilka odmian, jednak tą najbardziej popularną są tzw. „szachy klasyczne”. Do rozpoczęcia gry niezbędna będzie oczywiście szachownica oraz figury (pionki w szachach zwane są też bierkami). Plansza to kwadrat składający się z 64 pól w kolorach ciemnym i jasnym (najczęściej czarnym i białym) rozłożonych naprzemiennie.
Na bokach szachownicy znajdują się także cyfry od 1 do 8 (rzędy) oraz litery od A do H (kolumny). Zgodnie z zasadami gracze powinni mieć przed sobą cyfry. Taki układ ułatwia chociażby grę korespondencyjną, kiedy to uczestnicy opisują swój ruch np. jako „Wieża na A-7”.
Kto wymyślił szachy?
Współczesne planszówki to dzieła wielu wspaniałych projektantów, którzy prześcigają się w wymyślaniu interesujących mechanik. Dobrze ich znamy, często lubimy za konkretne pozycje na naszych półkach. A kto wynalazł szachy? Historia powstania nie jest do końca jasna. Twórców tej słynnej gry nie sposób jest wskazać precyzyjnie.
Według szacunków badaczy pierwsze czarno-białe plansze powstały około V-VI wieku naszej ery. Prawdopodobnie na terenie obecnych Indii. Słowo „szach” w języku perskim oznaczało „króla”. Inne domniemania wskazują na Chiny. Być może kolejne badania nad dziejami świata sprawią, że historia szachów zostanie wyjaśniona.
Figury – szachy
Podobnie jak w przypadku pól, także i figury są w białe i czarne. Rozpoczyna gracz, który używać będzie tych pierwszych. Aby zdecydować, kto otrzyma jaki kolor bierek zwykle przeprowadza się losowanie, choć oczywiście można się w tej kwestii także dogadać z przeciwnikiem. W sumie na planszy na start ustawiane zostają 32 figury, po 16 dla każdego gracza. Użytkownicy otrzymują 8 pionów, 2 wieże, 2 skoczki, 2 gońce, hetmana oraz króla.
-
Jak biją pionki w szachach?
Każda figura może wykonać określone ruchy, a co za tym idzie inaczej zbijać pionki rywala. Żeby móc zgłębić zasady szachów, trzeba dobrze poznać możliwości poszczególnych figur szachowych:
- Pion (zwany także pionkiem) może poruszać się o jedno pole oraz bić po skosie i to wyłącznie figurę znajdującą się bezpośrednio obok niego. Jeśli jest to pierwszy ruch danego pionka w partii, wówczas wyjątkowo może przesunąć się o dwa pola. W przeciwieństwie do innych figur może on przesuwać się oraz zbijać wyłącznie do przodu. Warto także dodać, że jeśli pion dotrze do końca szachownicy, wówczas musimy wymienić go na dowolną figurę swojego koloru zbitą wcześniej z planszy.
- Wieża – może poruszać się wyłącznie w linii prostej, w tył przód oraz na boki. Nie ma ograniczenia co do liczby pól o które się przesunie. Zbijać może figury znajdujące się na jej drodze.
- Skoczek (znany także jako koń lub konik) – porusza się o dwa pola do przodu lub tyłu i jedno w bok lub też jedno w tył/przód i dwa w bok wybrany przez gracza. Nie można zatrzymać tej figury przed wykonaniem pełnego ruchu. Jego skoki przypominają literę „L”. Zbijać będzie figurę, która znajduje się na polu, na którym się zatrzyma. Pozostałe przeskoczy nie zdejmując ich z planszy.
- Goniec (lub laufer) – porusza się wyłącznie po skosie i przesuwa o dowolną liczbę pól. Zbijania także dokonuje na skos
- Hetman (nazywany także damą lub królową) – może poruszać się w przód, tył i na boki. W linii prostej, a także na ukos. Figura ta uznawana jest zwykle za najsilniejszą na planszy, gdyż ma najbardziej nieograniczony zakres ruchów
- Król – może poruszać się w dowolnym kierunku, jednak wyłącznie o jedno pole. Wyjątkiem jest tu tzw. „roszada”, kiedy to przesuwamy go o dwa pola w bok, w kierunku wieży, a następnie przesuwamy wieżę tuż za króla, zastawiając go. Musi to być jednak zarówno w tej partii ruch króla jak i wieży, a pomiędzy nimi nie może znajdować się żadna inna bierka.
Szachy – ustawienie figur
Początkowe ustawienie bierek jest przy każdej partii identyczne. Do dyspozycji mamy dwie pierwsze linie – w przypadku białych będą to rzędy 1 i 2, a czarnych 7 i 8. Wieże powinny zostać umieszczone w rogach, obok nich skoczki oraz gońce. Po środku skrajnej linii natomiast umiejscawiamy królewską parę. Żeby lepiej zapamiętać startowe ułożenie szachów, można skorzystać z tej ściągawki:
Ruchy w szachach
Co do ruchów naszych „podkomendnych” to należy pamiętać, że nie można przeskakiwać nad figurami swoimi ani przeciwnika (wyjątkiem jest tu wspomniany skoczek). Zbijać możemy wyłącznie pierwszą znajdującą się na naszej drodze bierkę rywala, a następnie nasza figura musi zając jej miejsce i na tym zakończyć swój ruch.
Nie dozwolone jest zbijanie lub zdejmowanie własnych figur, choćby nawet miało nam to pomóc w zwycięstwie. W swojej turze poruszyć się możemy wyłącznie jedną bierką, a wyjątek stanowi tu omówiona już „roszada”.
Jak grać w szachy?
Znamy już zasady ruchów w szachach, ale nadal nie wyjaśniliśmy, o co właściwie w tym chodzi. Otóż zadaniem każdego z graczy jest zbicie króla przeciwnika. Pamiętajcie, to nie warcaby, nie musicie zbijać wszystkich figur, choć oczywiście wyeliminowanie kolejnych bierek rywala powinno zwiększyć waszą szansę na wygraną, choć jest opcja pokonania drugiej osoby w zaledwie dwóch ruchach czy bez eliminowania jakiejkolwiek figury.
-
Król – szachy
Wróćmy jednak do króla. Aby się go pozbyć należy ustawić swoje figury w taki sposób, aby król rywala znalazł się na pozycji zagrożonej. Wówczas należy powiedzieć „szach”. Pamiętajcie, że nie możemy zatajać faktu szachowania. Nie jesteśmy cichymi zabójcami.
Oponent oczywiście powinien sam zauważyć, co dzieje się na planszy, jednak mimo wszystko jesteśmy zobowiązani go o tym powiadomić. W momencie, kiedy w kolejnym posunięciu król zostałby zbity, musimy bronić go za wszelką cenę. Trzeba zrobić wszystko, aby jakoś uniknąć zagrożenia. Opcje są trzy:
- przemieścić króla na bezpieczne pole,
- zasłonić go inną figurą (narażając ją na zbicie, ale cóż, król jest ważniejszy),
- samemu zbić bierkę, która zagraża naszemu monarsze.
Jeśli uda nam się ustawić bierki w taki sposób, że król jest nie tylko szachowany, ale także nie ma dla niego żadnej opcji ratunku, wówczas mówimy „szach mat” i gra kończy się naszym zwycięstwem! Co ciekawe zwykle król nie jest zbijany z planszy.
-
Remis w szachach
Nie każda rozgrywka zakończy się jednak wygraną któregoś z graczy. W szachach występują również remisy. Jedną z takich sytuacji jest tzw. „pat”. Oznacza to, ze jeden z graczy nie może już wykonać żadnego dozwolonego ruchu, a jednocześnie jego król znajdują się na bezpiecznym polu.
Najczęściej dzieje się tak w sytuacji, gdy którejś osobie zostaje na szachownicy wyłącznie król, a jego rywal nie zrobił szacha jednak zastawił wszystkie pozostałe pole, na które król mógłby się poruszyć. Inną opcją jest z kolei moment, gdy obu graczom pozostały już wyłącznie króle. Przyjmuje się także, że remis ogłasza się w momencie, gdy po wykonaniu 50 ruchów nie nastąpiło zbicie jakiejkolwiek bierki.
-
Taktyka – szachy
Jak sami widzicie zasady szachów wcale nie są tak bardzo skomplikowane, jak mogłoby się wydawać. Bardzo szybko można nauczyć się ruchów i siadać do gry. Dużo bardziej wymagające jest natomiast obranie odpowiedniej strategii, kontrola planszy, bronienie swoich figur i próba przewidywania ruchów rywala.
Warto postudiować podręczniki z opisanymi najsłynniejszymi partiami czy najciekawszymi ruchami. Możecie także poćwiczyć na komputerze czy w telefonie. W obecnych czasach znajdziecie bowiem mnóstwo gier poświęconych właśnie szachom. Życzymy więc Wam powodzenia i trzymamy kciuki!
Więcej porad dotyczących planszówek znajdziecie w dziale Gram.
Zdjęcie okładkowe: Shutterstock
Komentarze (3)
Komentarze
"Warto także dodać, że jeśli pion dotrze do końca szachownicy, wówczas musimy wymienić go na dowolną figurę swojego koloru zbitą WCZEŚNIEJ z planszy." Otóż nie - szachista może dobrać drugą królową (a nawet trzecią i czwartą..), trzecią wieżę, siódmego skoczka... nie może wymienić jedynie piona na pion lub króla, co jest raczej logiczne. Figury na zaprezentowanej szachownicy są źle ułożone - król zawsze stoi na polu E w kolorze przeciwnym do swojego.. dalej nawet nie czytam. Szkoda.
Ja pier*ole, czy pisało to ktoś kto ma pojęcie o szachach? Błąd na błędzie i same brednie...
pole a1 jest CZARNE