Z artykułu dowiesz się:
- Podstawowa budowa roweru
- Konstrukcja ramy rowerowej
- Układ kierowniczy w rowerze
- Budowa koła rowerowego
- Budowa układu napędowego roweru
- Budowa układu hamulcowego w rowerze
- Dodatkowe wyposażenie roweru
Podstawowa budowa roweru
Piękno roweru tkwi w jego prostocie. To nieskomplikowana maszyna, której podstawowy element konstrukcyjny stanowi rama. To od niej zależy charakter jednośladu, sposób prowadzenia oraz pozycja na siodełku. Niemniej, pozostałe podzespoły, układy czy systemy mają równie istotne znaczenie. Wystarczy chociażby wspomnieć o układzie kierowniczym, bez którego jazda na rowerze byłaby niemożliwa, czy układzie hamulcowym, pozwalającym szybko i skutecznie zatrzymać rower. Jeśli dodamy do tego układ jezdny, na który składają się koła wraz oponami, układ napędowy, odpowiedzialny za efektywność pedałowania czy stosowany w niektórych rowerach system amortyzacji, wówczas okazuje się, że lista podstawowych układów jednośladu wcale nie jest taka długa. I chociażby z tego względu, chcąc być świadomym rowerzystą, dobrze posiadać wiedzę z zakresu podstawowej budowy roweru.
Konstrukcja ramy rowerowej
Rama
Najważniejszym elementem konstrukcyjnym każdego roweru jest rama. Jej kształt i budowa bezpośrednio definiują typ oraz rodzaj roweru, jak również wpływają na sposób jego prowadzenia. To właśnie od geometrii ramy zależy nasza pozycja na siodełku, responsywność roweru oraz fakt jak zachowuje się on na szybkich zjazdach, stromych podjazdach czy trudnych technicznie singlach. Warto wiedzieć, że od budowy ramy, a także znajdujących się w niej otworów montażowych niejednokrotnie zależy, jaki rodzaj osprzętu i akcesoriów może być na niej zamontowany. Najpopularniejsze aktualnie dostępne na rynku ramy najczęściej wykonane są ze stali, aluminium i karbonu, niemniej można również znaleźć rowery zbudowane na bazie ram tytanowych czy drewnianych.
Siodełko rowerowe i sztyca
Siodełko rowerowe, jak sama nazwa wskazuje, jest elementem roweru, na którym się siedzi. Wbrew pozorom stanowi ono niezwykle istotny element wyposażenia, ponieważ bezpośrednio wpływa na komfort podczas jazdy. Poszczególne modele siodełek różnią się od siebie nie tylko rodzajem materiału czy sposobem wykończenia, ale przede wszystkim kształtem, długością oraz szerokością. Te trzy parametry mają w tym wypadku kluczowe znaczenie. Warto wiedzieć, że prawidłowy wybór siodełka to sprawa bardzo indywidualna, która uzależniona jest od anatomii użytkownika. Siodełko rowerowe połączone jest z ramą za pomocą wspornika nazywanego sztycą podsiodłową. Poza faktem, że pozwala ona ustawić siodło na prawidłowej wysokości, dodatkowo, w zależności od rodzaju, może tłumić lub wręcz amortyzować drgania przenoszone na siodełko.
Układ kierowniczy w rowerze
- kierownica – element konstrukcyjny roweru służący do kierowania jednośladem. To do niej przymocowany jest osprzęt w postaci klamek, manetek, klamkomanetek, dźwigni hamulca czy blokad amortyzatorów. Może być prosta albo gięta (np. typu baranek; bycze rogi), a jej kształt oraz szerokość bezpośrednio wpływają na komfort, efektywność oraz precyzję prowadzenia roweru. Z tego względu, poszczególne typy jednośladów wyposażane są w różnego rodzaju kierownice. Kierownica rowerowa za pośrednictwem mostka i sterów połączona jest z rurą sterową widelca, w którym osadzone jest koło.
- widelec – część układu kierowniczego roweru, w którym osadzone jest przednie koło. Poprzez rurę sterową połączony jest z mostkiem i kierownicą jednośladu. Widelec odpowiada za bezpieczne i precyzyjne utrzymanie właściwego toru jazdy. Do konstrukcji widelca montowane są elementy przedniego układu hamulcowego, o ile rower jest w niego wyposażony. Widelce rowerowe dzielą się na dwa typy: sztywne oraz amortyzowane, które w zależności od rodzaju i materiału, z jakiego zostały wykonane (stal, aluminium, włókno węglowe), tłumią oraz amortyzują drgania przenoszone przez koło na kierownicę i ramę roweru.
Budowa koła rowerowego
-
koła – jeden z głównych elementów konstrukcyjnych roweru o wiadomym zastosowaniu. Koło składa się z piasty, szprych oraz obręczy. Na rynku dostępne są również koła zintegrowane, które produkowane są w całości. Osadzane są w ramie roweru za pośrednictwem osi, której najpopularniejszymi standardami są Quick Relase (szybkozamykacz) lub Thru-Axle (sztywna oś). Od rodzaju obręczy natomiast oraz typu zamontowanego w rowerze osprzętu koła mogą być przygotowane pod hamulce szczękowe, tarczowe lub rolkowe. Najpopularniejszymi standardami dotyczącymi wielkości kół są rozmiary 26”, 27,5”, 28” i 29”.
- opona – element wyposażenia jednośladu, montowany na obręczy koła, mający bezpośredni wpływ na przyczepność, szybkość oraz komfort prowadzenia roweru. Główne parametry opony to jej średnica, szerokość, rzeźba bieżnika, gęstość oplotu i mieszanka gumy, z jakiej została wykonana. Opony dzielą się na te wykonane w systemie dętkowym oraz w systemie bezdętkowym, czyli tzw. tubeless. Wśród opon zaprojektowanych z myślą o klasycznym systemie dętkowym, dodatkowo wyróżniamy opony zwijane i drutowane, natomiast opony w systemie tubeless dzielimy na opony dostosowane do technologii hookless oraz te pod klasyczne obręcze z rantem.
- dętka – montowana pomiędzy obręczą a oponą odpowiada za utrzymanie właściwego ciśnienia powietrza w kole. Jej średnica oraz szerokość powinny być dostosowane do opony, we wnętrzu której będzie montowana, natomiast rodzaj wentyla musi być kompatybilny z obręczą, na której zostanie osadzona. Dętka wykorzystywana jest aktualnie w większości typów i rodzajów rowerów, niemniej coraz częściej wypierana jest przez system bezdętkowy.
Budowa układu napędowego roweru
-
korba – jeden z głównych elementów układu napędowego roweru, do którego za pośrednictwem połączeń gwintowanych przykręcone są pedały. Wyposażona w jedną, dwie lub trzy tarcze zębatek za pośrednictwem łańcucha przenosi ruch obrotowy bezpośrednio na zębatki tylnego koła, tym samym wprawiając je w ruch. Korba poprzez oś suportu osadzona jest w mufie roweru. Ramiona korby natomiast w zależności od rodzaju i rozmiaru roweru, jak również budowy anatomicznej samego rowerzysty mogą mieć różną długość. Najczęściej spotyka się ramiona korby w rozmiarach 170, 172,5 oraz 175 mm.
-
łańcuch – element łączący zębatki korby z kasetą, wolnobiegiem lub zębatką tylnego koła. Odpowiada za bezpośrednie przeniesienie ruchu obrotowego korby na tylne koło. Jego długość oraz szerokość uzależniona jest od rodzaju i typu napędu znajdującego się w rowerze.
-
kaseta/wolnobieg – elementy układu napędowego roweru montowane na piaście tylnego koła roweru. Jest to pakiet zębatek, dzięki którym za pomocą tylnej przerzutki możliwa jest zmiana przełożeń w rowerze. Różnica pomiędzy wolnobiegiem i kasetą jest taka, że kaseta montowana jest bezpośrednio na zintegrowanym z piastą bębenku, natomiast wolnobieg to zintegrowany pakiet, wewnątrz którego znajduje się system zapadkowy.
-
przerzutka przednia – element układu napędowego roweru montowana bezpośrednio do ramy lub za pomocą obejmy. Odpowiada za możliwość zmiany przełożeń w rowerze. Sterowanie przerzutką odbywa się za pomocą manetek lub klamkomanetek montowanych na kierownicy, lub w przypadku starszych roweru, manetek przykręcanych bezpośrednio do ramy, które połączone są z przerzutkami za pomocą linek.
-
przerzutka tylna – element układu napędowego roweru odpowiadający za możliwość zmiany przełożeń. Dwoma najpopularniejszymi typami przerzutek tylnych są przerzutki zewnętrzne oraz wewnętrzne (planetarne). Przerzutka zewnętrzna montowana jest do ramy roweru za pośrednictwem haka, natomiast wewnętrza zintegrowana jest z piastą tylnego koła roweru. Różnica pomiędzy nimi są następujące:
- przerzutka zewnętrzna jest bardziej narażona na mechaniczne uszkodzenia oraz wpływ zewnętrznych czynników, a zmiana przełożeń może odbywać się wyłącznie w trakcie pedałowania. Ze względu na charakterystykę pracy uniemożliwia ona zamontowanie zewnętrznej osłony na łańcuch. Jest lżejsza, łatwiejsza w serwisowaniu oraz oferuje większy zakres przełożeń niż przerzutka wewnętrzna.
- przerzutka wewnętrzna jest odporna na działanie zewnętrznych czynników atmosferycznych, pozwala na zmianę przełożeń w trakcie postoju jak również umożliwia zastosowanie zewnętrznej osłony na łańcuch. Jest cięższa niż klasyczny rodzaj przerzutki, posiada mniejszy zakres przełożeń a jej serwisowanie zazwyczaj wymaga udanie się do wyspecjalizowanego serwisu.
1499,00 zł
(-23%)
cena regularna
2299,00 zł
cena regularna 
Budowa układu hamulcowego w rowerze
- hamulce obręczowe (np. v-brake, dual pivot, cantilever) – rodzaj hamulców, najczęściej mechanicznych, których główne elementy cierne stanowią klocki montowane na ramionach szczęk hamulcowych oraz powierzchnia boczna obręczy koła. Sterowanie i kontrolowanie siły hamowania odbywa się za pomocą zamontowanej na kierownicy klamki lub manetki, połączonej z zaciskiem za pośrednictwem linki hamulcowej. Największym atutem hamulców obręczowych jest prosta budowa oraz łatwość obsługi. Do mankamentów natomiast można zaliczyć zużywającą się obręcz oraz mniejszą skuteczność hamowania podczas jazdy w deszczu lub błocie.
- hamulce tarczowe (hydrauliczne, mechaniczne) – system składający się z montowanej bezpośrednio do piasty koła tarczy hamulcowej, zacisku przykręconego do goleni widelca oraz klamki lub manetki zainstalowanej na kierownicy. W zależności od typu hamulca, poprzez naciśnięcie dźwigni hamulcowej, znajdujące się w zacisku okładziny zaciskają się na obracającej się wraz z piastą tarczy, jednocześnie spowalniając lub blokując koło. Siła oraz modulacja całego systemu uzależniona jest od jego typu. Układy mechaniczne to standard, w którym wykorzystywane są linki i pancerze, natomiast hamulce hydrauliczne to szczelny układ wypełniony płynem hamulcowym lub olejem mineralnym. Hamulce tarczowe, w odróżnieniu od hamulców obręczowych, mają o wiele większą skuteczność podczas jazdy w deszczu i błocie.
- hamulce rolkowe – rodzaj systemu hamulcowego wykorzystywanego głównie w rowerach miejskich. Układ składa się z montowanej na kierownicy dźwigni hamulcowej, połączonej za pomocą linki z zainstalowanym na piaście koła układem rolkowym. Działanie hamulca polega na rozpieraniu rolek znajdujących się wewnątrz bębna, które napierając na jego wewnętrzne ścianki, spowalniają obrót koła. Co ważne, układ hamulcowy uniemożliwia całkowite zablokowanie koła. Dzięki swojej zamkniętej budowie jest to system całkowicie odporny na działanie zewnętrznych warunków atmosferycznych.
- Hamulec typu torpedo – jest to rodzaj tylnego hamulca montowanego w piaście koła. Hamowanie odbywa się poprzez naciśnięcie korby do tyłu, czyli w kierunku odwrotnym do pedałowania. Jest to system wykorzystywany wyłącznie w rowerach miejskich i dziecięcych, który z uwagi na relatywnie niewielką siłę hamowania, niską skuteczność oraz tendencję do przegrzewania, nie nadaje się na długie zjazdy. Sukcesywnie wypierany jest przez hamulce obręczowe, tarczowe oraz rolkowe.
1799,00 zł
cena regularna
2999,00 zł
(-30%)
cena regularna
1699,00 zł
cena regularna 
Dodatkowe wyposażenie roweru
- oświetlenie – podstawowe i obowiązkowe elementy wyposażenia jednośladu, w które zgodnie z przepisami kodeksu ruchu drogowego musi być wyposażony każdy rower. Światło przednie powinno być barwy białej lub żółtej selektywnej, świecące światłem ciągłym lub migającym. Z tyłu natomiast rower powinien mieć zainstalowaną lampkę barwy czerwonej. Niewątpliwie jest to ten rodzaj wyposażenia, z którego ze względu na własne bezpieczeństwo, warto korzystać niezależnie od pory dnia czy roku.
- dzwonek (lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraźliwym dźwięku) – wymagany prawem obowiązkowy element wyposażenia roweru. Służy do ostrzegania oraz informowania innych uczestników ruchu o naszej obecności na ścieżce lub drodze.
- błotniki – opcjonalne, ale niezwykle przydatne wyposażenie roweru. W zależności od modelu osłaniają rower oraz rowerzystę przed zachlapaniem. Błotniki muszą być dobrane z uwzględnieniem średnicy koła, szerokości opony oraz sposobu ich montażu. Należy wiedzieć, że nie każda rama rowerowa umożliwia zamontowanie standardowych, przykręcanych błotników.
- bagażnik – akcesorium stanowiące konstrukcję nośną sakw, toreb lub koszy rowerowych. W zależności od modelu może być montowany z tyłu lub z przodu roweru. Na rynku dostępne są również bagażniki przykręcane do przedniego widelca. Przed zakupem bagażnika należy się upewnić, że rama posiada odpowiednie punkty montażowe, a jego konstrukcja nie będzie kolidowała z pozostałymi elementami wyposażenia roweru.
- amortyzator – element zawieszenia rowerów, którego głównym zadaniem jest zapewnienie możliwie najlepszej przyczepności kół oraz minimalizowanie ilości drgań przenoszonych na rower. W zależności od typu roweru oraz sposobu jazdy wykorzystywany jest głównie w rowerach MTB (hardtail, full sunspension), a także w rowerach crossowych i trekkingowych. Coraz częściej przedni amortyzator montowany jest również do rowerów typu gravel.
699,00 zł
cena regularna 
Po więcej porad dotyczących sprzętu oraz technik jazdy zapraszamy do działu Rowery i akcesoria.
Zdjęcia w tekście: Shutterstock
Komentarze (0)