Władysław Reymont

Filtruj
Kategorie
Seria
Wydawnictwo
  • więcej
Dostępność
Cena
Ocena

Władysław Reymont

Władysław Reymont to jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy, autor „Ziemi Obiecanej”  i „Chłopów”, laureat literackiej Nagrody Nobla. Reymont żył na przełomie XIX i XX wieku, i choć nie odebrał formalnego wykształcenia, stworzył jedne z największych dzieł polskiej literatury. Książki Władysława Reymonta były kilkakrotnie ekranizowane i przekładane na wiele języków. Serce Reymonta spoczywa w kościele św. Krzyża w Warszawie, jednak miastem, które szczególnie go upamiętniło, jest „Ziemia Obiecana”, czyli Łódź – znajduje się tam park, plac i lotnisko im. Władysława Reymonta, i dwa pomniki pisarza. Od jego nazwiska nazwę przyjęły także Lipce Reymontowskie – wieś Lipce, w której toczyła się akcja powieści  „Chłopi”.

Władysław Stanisław Reymont urodził się w maju 1867 roku w Kobielach Wielkich koło Radomska, pod jako Władysław Rejment. Pisownię nazwiska zmienił najprawdopodobniej w 1888 roku i później podpisywał się już jako Reymont. Władysław urodził się w rodzinie organisty wiejskiego.

Jego ojciec, Józef Rejment, z racji zawodu był dość dobrze wykształcony, a matka pochodziła z podupadłej rodziny szlacheckiej i miała talent do snucia opowieści. Młody Władysław nie był pilnym uczniem, nie przykładał się do nauki.

Jako trzynastolatek rozpoczął naukę krawiectwa w Warszawie, później był wędrownym aktorem, a od 1888 roku pracował na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej – w tym na stacji Lipce (dziś Reymontowskie).

Praca literacka – od „Pielgrzymki do Częstochowy” do „Ziemi Obiecanej”

Mimo wielu zajęć Władysław Reymont od młodych lat pisał wiersze i opowiadania. Doświadczenia z wędrownego teatru zaowocowały później powieściami Reymonta „Komediantka” (1896) i „Fermenty” (1897) , a praca na kolei dostarczyła inspiracji do napisania „Marzyciela” (1908).

Jednak pierwszą większą książką Władysława Reymonta był wydany w 1895 roku reportaż z chłopskiej pielgrzymki do Częstochowy, w której pisarza uczestniczył. Od 1893 Reymont mieszkał już w Warszawie i zarabiał na utrzymanie pisaniem.

Dwa lata później wyruszył w podróż po Europie. W 1896 r. przez niemal rok przebywał w Łodzi, gdzie robił notatki do swojej wybitnej powieści o tym mieście. „Ziemia Obiecana” ukazywała się w odcinkach w warszawskim „Kurierze Codziennym”, a w 1899 roku powieść doczekała się wydania książkowego.

W 1900 roku Reymont uległ wypadkowi na kolei. Dzięki wysokiemu odszkodowaniu zyskał niezależność materialną, a dwa lata później ożenił się z Aurelią Szabłowską i wyjechał do Francji. Tam pracował nad swoją najwybitniejszą powieścią – „Chłopami”.

„Chłopi” i inne książki Władysława Reymonta

Cztery tomy „Chłopów” powstały w latach 1902-1909. Akcja rozpoczynająca się wczesną jesienią toczy się przez kolejne pory roku – każdy tom poświęcony jest jednej. Dialogi powieści są napisane językiem stylizowanym na gwarę, a fragmenty narracyjne – językiem będącym połączeniem gwary i artystycznej stylizacji, charakterystycznej dla utworów Młodej Polski.

Książka jest nie tylko arcydziełem pod względem językowym, ale i etnograficznym zapisem życia i obyczajów polskiej wsi. W 1924 roku Akademia Szwedzka doceniła „Chłopów”, honorując Władysława Reymonta Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. Oprócz „Ziemi Obiecanej” i „Chłopów” Reymont napisał jeszcze kilka książek, choć nie wszystkie wybitne.

Powieść grozy „Wampir” inspirowana jest doświadczeniami z kontaktów ze spirytystami, trzy tomy „Roku 1794” poruszają temat Insurekcji Kościuszkowskiej. „Bunt” (1922) to komentarz do realiów rewolucji, a „Legenda” to stylizowana baśń ludowa.

Władysław Reymont jako zasłużony obywatel Polski

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Reymont angażował się w organizację nowego kraju. Jeździł do polonii w Ameryce, aby uzyskać finansową pomoc dla rodzących się instytucji państwowych.

W 1920 roku zamieszkał w świeżo zakupionym przez siebie majątku w Kołaczkowie, a w latach 1921-1925 Władysław Reymont otrzymał kilka odznaczeń Orderu Odrodzenia Polski. W stulecie odzyskania niepodległości, 11 listopada 2018 roku, Reymont został odznaczony pośmiertnie Orderem Orła Białego.

Ekranizacje książek Reymonta

„Ziemia Obiecana” i „Chłopi” doczekały się kilkukrotnej adaptacji filmowej. Pierwsze filmy na ich podstawie powstały jeszcze w okresie międzywojennym, jednak obecnie polscy widzowie lepiej znają nowsze ekranizacje. „Ziemia Obiecana” – film w reżyserii Andrzeja Wajdy został nakręcony w Łodzi w 1974 roku; cztery lata później powstał serial.

Główne role zagrali: Daniel Olbrychski, Andrzej Seweryn i Wojciech Pszoniak. „Chłopi” w reżyserii Jana Rybkowskiego to film z 1973 roku, później również na jego podstawie powstał serial telewizyjny. W 1986 i 1988 roku powstały film i serial w reżyserii Jerzego Szwiertni na podstawie powieści „Komediantka”.