Zderzenie z rzeczywistością. Jak przetrwać bolesne ciosy od życia i się po nich podnieść (okładka  miękka, 11.2022)

Zastosowanie terapii ACT w radzeniu sobie z kryzysami życiowymi. Książka napisana przystępnym językiem, pełna metafor ułatwiających zrozumienie tematu. Zastanawiam się czy naprawdę to działa w kryzysach. Można by było troche bardziej rozszerzyć niektóre wątki i ćwiczenia, ale całość jest ok.

Ciosy od losu. Ciężkie chwile w życiu niestety nie omijają (i nie ominą) nikogo z nas. Trudnym zakrętem może być utrata pracy, śmierć kogoś bliskiego, rozwód, choroba, wypadek - cokolwiek, co burzy naszą równowagę i poczucie bezpieczeństwa, bez którego nie sposób normalnie funkcjonować. Jak poradzić sobie z tymi ciosami? Możemy się tego dowiedzieć z książki Russa Harris'a pt. "Zderzenie z rzeczywistością Jak przetrwać bolesne ciosy od życia i się po nich podnieść". Nic nie przygotowuje nas na chwile, w których nasz świat zostaje wywrócony do góry nogami. Zderzenie z rzeczywistością może powodować ogromne cierpienie, z którym trudno sobie poradzić. Może przybierać różne formy, jak: śmierć bliskiej osoby, przewlekła choroba, uraz, wypadek, zdrada, rozwód, utrata pracy, pożar, powódź… Jakąkolwiek formę przybiera, boli! Ciosy od życia zawsze też wiążą się z jakąś stratą, na przykład z utratą ważnej relacji, zdrowia, pracy, niezależności, poczucia bezpieczeństwa lub przynależności, zaufania. Stracie towarzyszą smutek i żal, często poczucie winy, rozgoryczenie czy gniew. Obok trudnych emocji zazwyczaj pojawiają się także objawy fizyczne takie jak zaburzenia snu, zmęczenie, letarg, apatia czy wahania łaknienia. Jeśli odczuwasz potworny ból emocjonalny, doświadczasz przytłaczającego poczucia beznadziei albo zmagasz się z druzgocącą samotnością czy rozpaczą – dobrym pomysłem może być wtedy sięgnięcie po techniki terapii akceptacji i zaangażowania o udowodnionej naukowo skuteczności. Wydaje się, że podstawowym problemem związanym z jakimkolwiek ciosem od losu - niezależnie od jego istoty, trudne chwile mogą mieć wszak różny charakter - jest utrata poczucia bezpieczeństwa i wyzwanie (często bardzo trudne) polegające z jednej strony na konieczności dalszego funkcjonowania w obliczu diametralnej zmiany w naszym życiu, a z drugiej strony na konieczności uporania się ze skutkami owej zmiany, które najczęściej idą bardzo daleko i głęboko ingerują w naszą codzienność. Owa dwutorowość problemu wynikająca z zaistniałej, głębokiej zmiany, jest najtrudniejszą częścią opisywanego przez Harris'a zderzenia z rzeczywistością. Russ Harris w przystępny sposób opisuje sprawdzone metody radzenia sobie ze stratą, kryzysem i traumą. Na podstawie licznych przykładów i ćwiczeń nauczymy się, jak odebrać władzę nad sobą bolesnym myślom, emocjom i wspomnieniom, aby nawet wtedy, gdy się pojawią, nie powstrzymywały przed angażowaniem się w to, co jest dla nas ważne. Przestaniemy wycofywać się z życia i odsuwać się od ludzi, którym najbardziej na nas zależy. Odkryjemy, jak okazywać sobie życzliwość i wsparcie, z odwagą stawiać czoła stracie i odbudować swoje życie – bez względu na to, jak bardzo zostało ono zniszczone. Autor całymi garściami czerpie z nurtu terapii ACT. Jest to stosunkowo nowy, ale dynamicznie rozwijający się nurt terapii behawioralnej. Najprościej mówiąc sprowadza się on do tego, że nasze emocjonalne stany negatywne powinniśmy zaakceptować (zamiast je zwalczać), a następnie przez zaangażowanie własne (i, ewentualnie, terapeuty) rozpracować, zrozumieć i stworzyć zestaw zachowań oraz reakcji o charakterze zaradczym, które umożliwią nam redukcję negatywnych skutków naszych emocjonalnych problemów. Innymi słowy ACT pozwala na efektywne podjęcie wysiłków zmierzających do radzenia sobie z niemożliwymi do uniknięcia przeżyciami obecnymi w naszym życiu. Można zatem podsumować sprawę w taki sposób, że Harris - w obliczu potężnych zmian spowodowanych jakimś ciosem od losu - proponuje nam akceptację tego, co się wydarzyło, a w następnej kolejności przepracowanie zaistniałego problemu i związanych z nim stanów emocjonalnych w taki sposób, aby przekuć negatywy w pozytywy. Inaczej mówiąc należy pogodzić się z tym, co się dzieje i nie przekreślać wszystkiego wokół, lecz zmodyfikować naszą rzeczywistość stopniowo w taki sposób, aby na koniec miała ona pozytywne "ręce i nogi". Być może nazywając to wszystko w ten sposób nieco trywializuję, jednak do tego właśnie sprowadza się książkowa propozycja autora. I jest to chyba najbardziej rozsądna propozycja działania w trudnej sytuacji, jaką można przedstawić, a następnie wdrożyć w życie. Nie da się wszak zanegować zaistniałej sytuacji i nowej rzeczywistości, jaka powstała po trudnym wydarzeniu. Można jedynie działać w granicach tej nowej sytuacji, a to oznacza jej nieuniknioną akceptację i wytyczenie nowych sposób działania, które mieszczą się w granicach nowej rzeczywistości. Innej rozsądnej drogi po prostu nie ma. To wszystko nie będzie to łatwe, ale warto podjąć wyzwanie i zawalczyć o samego siebie. Stawka jest bowiem wysoka, a jest nią nie tylko bieżąca perspektywa, sprowadzająca się do konieczności odzyskania emocjonalnej równowagi, ale także perspektywa szersza (tudzież długoterminowa), w której nauczymy się na nowo funkcjonować w warunkach zmienionej przez trudne wydarzenie rzeczywistości. Książka Harris'a może nam to tylko i wyłącznie ułatwić.