Zadziwienie (okładka  twarda)

"Zadziwienie" zadziwia! Dziś jestem niezwykle poruszona. Zadziwiona. Oszołomiona światem, człowiekiem, kosmosem, którego my – ludzie, stanowiąc jedynie marną cząstkę w zamkniętym przedziale czasu, egoistycznie i samowładczo nadajemy sobie prawo do stanowienia o innych, także odmiennych formach życia. Dzięki powieści „Zadziwienie”, której fabuła stanowi dobitne pytanie, na ile jeszcze człowiek XXI wieku może czuć się dumnie i patrzeć sobie w twarz bez pytań o przyszłość planety, budzimy się ze stagnacji emocjonalnej i stajemy w sytuacji filozoficznego zdziwienia, uświadamiając sobie jednocześnie, jak bardzo niszczymy się nawzajem i jak niegodziwie traktujemy życie na danej nam planecie. W swej najnowszej powieści Richard Powers przekazuje nam klucz do zrozumienia sensu egzystencji, w której życie jest tuż obok śmierci, uczucie obok rutyny, szczerość przeplata się z obłudą, a relacje międzyludzkie wymagają stworzenia nowych połączeń, aby po prostu ocalić człowieka jako istotę społeczną. Samotny ojciec po śmierci żony poszukuje dla swego syna świata, w którym będzie mógł żyć w zgodzie z naturą, w rezultacie burzy zastany porządek rzeczywistości, odwraca systemy oświatowe i medyczne, miażdży stereotypy, tworzy nowe światy, rozpaczliwie walcząc o prawo do indywidualizmu. To naprawdę niezwykła fabuła, która zmusza nas do refleksji, czy przypadkiem nie zapomnieliśmy o marzeniach, które są dostępne dzieciom na wyciągnięcie ręki? „Astronomia i dzieciństwo mają wiele wspólnego. Jedno i drugie jest podróżowaniem na ogromne dystanse, Jedno i drugie szuka faktów przekraczających granice pojmowania. Jedno i drugie wysnuwa najdziksze hipotezy i pozwala możliwościom mnożyć się bez ograniczeń.” Powieść Powersa porusza symboliką, odniesieniami filozoficznymi i staje się gorzką lekcją na temat współczesnego, pozbawionego empatii „człowieczeństwa’. Polecam, zostaniecie PORUSZENI. P.S. To na pewno nie jest banalna fabuła do "przeczytania pod ciepłym kocykiem", lecz niezwykła przygoda intelektualna, odkrywcza i wzruszająca swym przesłaniem i treścią. Ponieważ marzec należy do Alberta Einsteina (urodził się 14.03.) , to nominuję tę niecodzienną powieść do prezentu urodzinowego dla Geniusza, bowiem treść utworu pokonuje Czas i Przestrzeń, co na pewno spodobałoby się twórcy ogólnej teorii względności, opublikowanej również w marcu. MARZEC NALEŻY DO "ZADZIWIENIA" RICHARDA POWERSA.

"Zadziwienie" to opowieść o relacji ojca z synem, o żałobie, radzeniu sobie ze stratą, inności, nadziei, człowieczeństwu, a także o przyrodzie. Na pewno jest to lektura dająca do myślenia, wymagająca cierpliwości i zatrzymania się na dłużej przy niektórych zagadnieniach. Dostajemy tutaj dużo wątków przyrodniczych, dotykamy kwestii zmian klimatycznych, wymierania zagrożonych gatunków, i innych katastrof ekologicznych. Tematy te nie są zbyt często poruszane w literaturze pięknej, a według mnie są szalenie ważne. Sednem historii jest poruszająca, czuła historia relacji ojca z synem, który jest niezwykle wrażliwym chłopcem, kochającym zwierzęta i przyrodę, niestety nie jest łatwym dzieckiem, miewa stany depresyjne i maniakalne, napady agresji, nie odnajduje się wśród rówieśników. Ojciec nie chce poddać syna tradycyjnemu leczeniu i otumaniać go lekami, postanawia spróbować eksperymentalnej terapii, która jednak przynosi nieco niepokojące skutki i pytania o granice własnego ja, o to, kiedy tak naprawdę przestajemy być sobą, oraz o moralny aspekt całego przedsięwzięcia. Wątek ten zwraca też uwagę na coraz gorszą kondycję psychiczną u dzieci. Bardzo podobały mi się rozdziały w których ojciec zabierał syna w "podróże" po różnych wymyślonych egzoplanetach, które często bywały metaforycznym odzwierciedleniem przemyśleń, wydarzeń i uczuć mających miejsce w prawdziwym życiu. Rozdziały są króciutkie, przez co książkę czyta się naprawdę szybko. To bogata i wielowarstwowa historia, meandrująca między dramatem rodzinnym, sci-fi, a tematami naukowymi, ekologicznymi czy nawet politycznymi. Powers porusza serca i umysły, przypominając nam o naszym człowieczeństwie, wadze miłości, znaczeniu wszystkich żywych istot, a także o tym, jak społeczeństwo nie dostrzega tego znaczenia, i nie zdaje sobie sprawy do czego taka ignorancja może doprowadzić. Prowokująca do myślenia, inspirująca, sugestywna i pouczająca. Chwyta za serce, które potem niejednokrotnie łamie.

"Zadziwienie" to bardzo poruszająca, kameralna historia o miłości i godzeniu się ze stratą, ale przede wszystkim o szukaniu porozumienia, jedności z drugim człowiekiem i naturą. Oprócz zwrócenia uwagi na palące problemy współczesnego świata, jest to również znakomita proza, z którą przyjemnie się obcuje.

Kto czytał i zakochał się w „Listowieści” R. Powersa ten z niecierpliwością czekał na jego „Zadziwienie”. Autor konsekwentnie strofuje ludzkość za jej brak szacunku do przyrody, nadmierny konsumpcjonizm i przerażającą obojętność na los planety i istot, które stopniowo, jednak z coraz większym impetem, wymierają. Bohaterami powieści jest rodzina, choć niekompletna. Robin jest wyjątkowym dziewięciolatkiem, którym opiekuje się ojciec, z zawodu astrobiolog, zajmujący się wielomilionowymi projektami naukowymi, badającymi obecność życia pozaziemskiego. Matka chłopca zginęła w wypadku, do którego doszło, gdy próbowała chronić życie dzikiego zwierzęcia. Ten incydent to jedna z wielu przyczyn, które wpływają na los dziecka. Robin, jako osoba wysoce wrażliwa, nie jest w stanie przystosować się do reguł społecznych. Inną kwestią jest, że również szkoła nie stara się zrozumieć podopiecznego, stosując najszybsze, a jednocześnie najbardziej radykalne środki wychowawcze. W przypadku braku poprawy zachowania, uczeń kierowany jest do opieki społecznej, a następnie do rodziny zastępczej. W Stanach jest to zjawisko dość powszechne. Ojciec Robina za wszelką cenę stara się go chronić, choć spektrum zachowań syna jest nieprawdopodobnie skrajne, przechodzące od porannego stuporu po silną agresję. To jest taki punkt, w którym większość rodziców uruchamia silną farmakoterapię. Theo Byrne decyduje się na eksperymentalne leczenie metodą neurofeedbacku, czyli zamiast niszczyć mózg dziecka lekami, stymuluje go elektroencefalografią, co daje ZADZIWIAJĄCE efekty końcowe. Ta książka różni się dość mocno od poprzedniej. Przede wszystkim zaskakuje tu długość rozdziałów, forma dialogów pomiędzy ojcem a synem oraz obszerny słowniczek astrofizyczny (są sekwencje wyrazów, które wręcz wymagają wyjaśnienia). Czytając „Zadziwienie” dość pobieżnie, czytelnik otrze się piękne opisy kosmosu, walkę jednostki z systemem w kwestii ochrony gatunkowej, o samotne rodzicielstwo i kontemplację nad byłym związkiem, bo przecież nigdy tak naprawdę nie znamy osoby, z którą śpimy. Mnie najmocniej uderzyła tu liczba, którą podaje autor w treści, chodzi mianowicie o 8 milionów amerykańskich dzieci, które regularnie zażywają leki psychotropowe. Temat WIODĄCY w powieści Powersa, choć sprytnie zakamuflowany Naturą. Nie da się ukryć, że degradacja środowiska oraz cywilizacyjny postęp silnie wpływa na psychikę dzieci. Coraz więcej młodych obywateli, nie tylko w USA, wykazuje różnego rodzaju zaburzenia i te liczby będą się zwiększać. W coraz szybszym tempie życia rodzicie niestety, nie znajdują czasu na wychowywanie dzieci, są wyjątki. Przy młodych osobach wymagających jeszcze większej uwagi w wątpliwy sukurs przychodzą lekarze. Na ten moment (badanie z 2020 roku drukowane w czasopiśmie „The Journal of Pediatrics”) 40,7% osób w wieku od 2 do 24 lat, oprócz leku na ADHD zażywa co najmniej jeden inny medykament poprawiający nastrój (w tym leki na depresję). W Stanach podaje się ponad 50. leków psychoaktywnych w różnych kombinacjach, z czego nawet połowa nie jest dopuszczona do stosowania przez osoby przed ukończeniem 18. roku życia. Dochodzi do polipragmazji ciągnącej się latami, a niewłaściwa terapia wielolekowa często kończy się próbą samobójczą, którą w każdej chwili może wywołać cokolwiek, zależnie od wrażliwości dziecka. W USA utarł się termin "pokolenie świnek morskich" i chyba nikt ze zdrowo myślących tu osób, nie ma wątpliwości, skąd ten termin się wziął. Niefarmakologiczne rozwiązania wymagają czasu i ogromnych zasobów materialnych. W przypadku Robina oazą spokoju okazuje się ojciec, ale też praca rąk, PRACA RĄK, lek absolutnie niedoceniany (rysunki Robina), działający może wolniej niż chemia, ale o wiele przyjemniejszy i bezpieczniejszy dla młodego, wciąż rozwijającego się mózgu. Gorąco zachęcam do lektury „Zadziwienia”, szczególnie polecam rodzicom, nie tylko dzieci wyjątkowych. „Jakąkolwiek pracę mogą wykonać twoje dłonie, wykonaj ją teraz, bo tam, dokąd zmierzasz, nie ma już nic do zrobienia”.

“Zadziwienie” Richarda Powersa to kontynuacja ekologicznej sagi, której początkiem była “Listowieść”. Śledzimy losy innych bohaterów, ale postępująca degradacja środowiska naturalnego, zobojętnienie ludzi wobec umierających niemal na naszych oczach kolejnych gatunków fauny i flory, to problematyka, którą znamy już z “Listowieści”. Powers do tej mieszkanki dodaje polityczny populizm, zamach na ideę trójpodziału władzy, i “antynaukowość”. W ten oto sposób dostajemy tylko nieco bardziej brutalną wersję świata, który mamy za oknem. Głównym bohaterem “Zadziwienia” jest astrobiolog, który po śmierci żony opiekuje się dziewięcioletnim “nie neurotypowym” synem, diagnozowanym na różne sposoby przez szkolnych psychologów. Sprzeciw ojca wobec podawania, czy jak kto woli, szprycowania dziecka lekami psychotropowymi stanowi chyba najbardziej kontrowersyjną cześć książki. Gdzie są bowiem granice rozsądku, a gdzie zaczyna się strefa “antyszczepionkowców”? Czy Powers chce powiedzieć, że wyciszamy ból powodowany naszymi zbiorowymi działaniami poprzez ucieczkę w psychotropy? Ratunkiem dla syna staje się nowo opracowywana na pobliskim uniwersytecie metoda neurofeedbacku, polegająca na mapowaniu uczuć innych ludzi. Dzięki niej Powers (podobnie jak w “Listowieści” gdzie posługuje się życiem drzew) uświadamia nam, że jesteśmy wszyscy częścią większej biologicznej całości. “Zadziwienie” obrazuje świat postprawdy, w którym fakty nie mają znaczenia, krótkowzroczność jest nagradzana, a uniformizacja jest społecznym modus operandi. Fascynująca, pięknie napisana książka. Z masą ciekawych problemów do dyskusji, poza wspomnianymi, są tutaj również teorie na temat ciągłego braku dowodu istnienia życia poza ziemią, niektóre znane z innych książek jak choćby z “Ciemnego Lasu” Cixin Liu. Trudno się od niej oderwać, przeczytałem w jeden weekend. Premiera 8 marca.

Sam tytuł książki – Zadziwienie – brzmi naprawdę pięknie, niestety niewiele ma wspólnego z treścią i w sumie nie rozumiem, czemu tłumaczka go użyła. Moja znajomość angielskiego jest co prawda dość pobieżna, ale podparłam się wiedzą wujka Google i uznałam, że dosłowne tłumaczenie „bewilderment” jako „zamęt w głowie” byłoby bliższe treści, aczkolwiek zgadzam się, że nie brzmi spektakularnie. Kompromisu szukałabym w słowie „oszołomienie”. Mam spory problem z oceną tej książki. Nie będę ukrywać – nie zachwyciła mnie. I szczerze mówiąc – trochę mnie to dziwi, bo opis obiecywał całkiem przyjemną lekturę. Nie wiem, czy wydawnictwo zbyt dobrze przyłożyło się do reklamy, czy tłumaczka zbyt słabo do swojej pracy, ale o ile historia sama w sobie mogłaby być ciekawa, to sposób jej opowiedzenia zupełnie mnie nie usatysfakcjonował. Nie wykluczam jednak, że znajdą się osoby, którym właśnie taki rytm języka i sposób podania treści przypadną do gustu. Pełna recenzja → https://wrolimamy.pl/ksiazka/zadziwienie-richard-powers/