Cena szczęścia (okładka miękka)

CENA PRZEŻYCIA Najnowsza powieść Stevena Eriksona nie wydaje się dziełem szczególnie odkrywczym. Wręcz przeciwnie. Bo kto z nas nie zna historii o kosmitach, którzy przybywają zniszczyć nasz gatunek – nawet w takim samym jak tu ujęciu, czyli dla ratowania naszej planety. A jednak Cena szczęścia to i tak kawał naprawdę dobrej literatury science fiction. Bardziej przeznaczonej co prawda dla czytelników, którzy albo jeszcze z tym motywem się nie zaznajomili zbyt mocno, albo też (tak, jak ja) mają do niego spory sentyment, niemniej i tak naprawdę udanej.

Głównym motywem przewodnim Ceny szczęścia jest dość nietypowy pierwszy kontakt, do którego tak naprawdę nie dochodzi, ponieważ wszystkie działania wykonuje sztuczna inteligencja. Dzięki płaszczowi bezpieczeństwa ratuje najbardziej zagrożone obszary Ziemi przed postępującym wyniszczeniem, a jednocześnie zabiera ludziom możliwość stosowania przemocy i kończy czasy niedostatku i głodu oraz stopniowo znikają wszystkie choroby. Erikson bardzo ciekawie pokazuje jak różne emocje to wywołuje w społeczeństwie - większość jest pozytywnych, choć z początku jest wiele negatywnych, ale jest to jeden z elementów mających przybliżyć do siebie wszystkie narody, żeby były jednością, a nie setkami odrębnych państw, z których każde ma własne interesy. Delegacja Interwencyjna ma bowiem w tym swój interes... Autor stawia tym samym wiele trafnych i interesujących diagnoz dotyczące ludzkich zachowań i wpływu braku przemocy na postrzeganie świata. Natomiast rozmowy Adama z Samathą poruszają wiele kwestii dotykających człowieczeństwa, religii, dalszego rozwoju, ale i naszych codziennych przyzwyczajeń. Tworzy to razem interesującą całość, którą bardzo ciekawie było poznawać. Nadrzędnym celem interwencji obcej cywilizacji jest ocalenie Ziemi i jej biosfery przed zniszczeniem w wyniku destrukcyjnego działania człowieka. Wymierające gatunki roślin i zwierząt w wyniku wycinki lasów, zanieczyszczenia wody i ziemi pestycydami, wyciekami ropy i innych chemikaliów, zmiany klimatu rosnącym uprzemysłowieniem - to wszystko możemy obserwować już teraz i trudno te fakty podważyć. Erikson stawia gorzką i pesymistyczną diagnozę - pozostawieni sami sobie ludzie wyniszczą planetę i większość zamieszkujących ją gatunków, razem z własnym. Pokazane jest to z perspektywy losów kilkunastu postaci - ofiar wyzysku, ludzi cierpiących głód i choroby, jak również bogatych biznesmenów dla których liczy się tylko zysk, bez oglądania się jakie szkody mogą przynieść ich inwestycje. Dla Eriksona najważniejsza jest jego wizja i pokazanie jak wiele negatywnych działań i zachowań doprowadza naszą planetę do ruiny - nie tylko tych globalnych, ale również tych codziennych, wynikających z naszego stylu życia. Dlatego kreacja bohaterów nie stoi tutaj na wysokim poziomie, oprócz Samanthy, ponieważ to nie oni są najważniejsi w tej historii. Z początku nie byłem do tego przekonany i nie lubiłem takiego ciągłego przeskakiwania pomiędzy różnymi postaciami, ale z czasem zacząłem dostrzegać w tym większy sens, choć można byłoby to jeszcze dopracować. Cena szczęścia jest porusza wiele ważnych i współczesnych problemów. Stawiane przez Eriksona pytania i diagnozy są nadzwyczaj trafne i trudno nie przyznać mu racji. Pytania o dalsze losy naszej cywilizacji, o świat bez przemocy i z wolnym dostępem do wiedzy dla każdego, o zmiany klimatyczne i degradację środowiska. Jednocześnie nie jest to pozbawiona humoru książka i pewnego przerysowania niektórych kwestii. W tym wszystkim zabrakło mi jednak większego zdecydowania, lepszego nakreślenia niektórych wątków, dzięki czemu przekaz nie byłby tak dobitny. Można bowiem poczuć, że autor aż za bardzo chciał przekazać, żebyśmy dbali o planetę i zmienili swój tryb życia, że jest to chwilami troszkę nachalne. Cena szczęścia jest powieścią science-fiction o dość nietypowym pierwszym kontakcie ludzkości z obcą cywilizacją. Porusza ważne i współczesne problemy związane z degradacją środowiska, przyszłością Ziemi i dalszym rozwojem naszej planety. Nie jest pozbawiona wad, ale stanowi ciekawe spojrzenie na wiele ważnych współcześnie tematów. Polecam! Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Zysk i S-ka! hrosskar.blogspot.com