Podróż Cilki (okładka miękka)

“Podróż Cilki” autorstwa Heather Morris to kontynuacja bestsellerowego “Tatuażysty z Auschwitz”. Poprzednia książka autorki wywołała spore zamieszanie, doniesienia o rewelacyjnych wynikach sprzedaży i opinie zachwyconych czytelników przeplatały się mocnymi głosami krytyki ze strony ludzi i instytucji oburzonych historycznymi przekłamaniami i nieudolnym oddaniem obozowej rzeczywistości. Przyznaję, że ja sama należałam do grupy tych zniesmaczonych, mimo to zdecydowałam się sięgnąć po kolejną książkę autorki i przesłuchałam ją na Legimi. Ciężko mi ją ocenić. Nie mogę powiedzieć, że zrobiła na mnie na tyle dobre wrażenie, że komukolwiek bym ją poleciła. Ostatnio wydawanych jest tyle świetnych pozycji w tematyce obozowej, że warto sięgnąć po coś naprawdę dobrego i rzetelnie napisanego. Nie powiem jednak, że to książka zła. Z pewnością spodoba się tym, których zachwycił “Tatuażysta”. Wydaje mi się lepsza niż poprzednia część, ale może to po prostu kwestia tego, że podeszłam do niej z innym nastawieniem, jak do literackiej fikcji, a nie literatury faktu.Tym razem autorka zastrzega to już we wstępie, i bardzo dobrze. Inną sprawą jest też to, że o radzieckich obozach pracy wiem znacznie mniej, niż o nazistowskich obozach koncentracyjnych, dlatego ewentualne błędy nie kłuły mnie tak w oczy, jak te w “Tatuażyście”. Nie wiem, czy to kwestia jedynie powyższych rzeczy, czy też poprawie uległ również styl autorki, tak czy inaczej “Podróż Cilki” czytało mi się lepiej. Mimo, że książka jest kontynuacją historii, którą autorka opisała w swoim debiucie, można ją spokojnie przeczytać bez znajomości pierwszej części. Opowiada o losach Cecilii “Cilki” Klein, młodej dziewczyny, która po trzech latach spędzonych w Auschwitz (gdzie poznała Tatuażystę i jego ukochaną Gitę, których momentami wspomina), zamiast odzyskać wolność, zostaje skazana za kolaborację z nazistami na 15 lat pracy w łagrze. Piekło rozpoczyna się na nowo, a bohaterka znów będzie musiała walczyć o przetrwanie, przytłoczona nie tylko swoją obecną sytuacją, ale też dręczącymi ją wspomnieniami z przeszłości i poczuciem winy. Jak na taką tematykę, jest to książka dość łatwa w odbiorze, szybko się ją czyta, powiedziałabym, że jest nawet całkiem...lekka...co może stanowić jej zaletę, ale dla mnie jest sporą wadą, bo po raz kolejny dostajemy obóz w wersji light, gdzie wprawdzie dzieją się straszne i smutne rzeczy, ale w sumie nie jest tak źle. Mnie to mierzi. Postać głównej bohaterki jest też dla mnie dość irytująca, autorka trochę przesadziła i momentami kreuje ją na niemalże świętą. Bohaterstwo i poświęcenie często dużo bardziej wybrzmiewa przy niewielkiej ilości słów, gdy jest nie do końca oczywiste i można je dostrzec między wierszami, niż gdy jest nachalnie podkreślane. Od czasu do czasu Cilka robi coś zakazanego, na przykład wynosi leki, dowiadujemy się też, że w Auschwitz przetrwała dzięki swej urodzie i sypianiu z nazistami, ale wszystko to jest opisane w sposób, który trąci brakiem realizmu a z bohaterką według mnie ciężko się utożsamić. Sama historia Cilki, kobiety, która rzeczywiście istniała, historia jakby nie było jednak oparta na faktach, według mnie jest niesamowicie ciekawa, szkoda tylko, że nie opisał jej ktoś inny. Przeczytałam, że sam pasierb Cilki zdecydowanie odciął się od książki, którą uznał za krzywdzącą i obrażającą pamięć macochy. Centrum Badań Muzeum Auschwitz, już przy okazji poprzedniej części podważyło prawdopodobieństwo romansu Cilki z komendantem obozu, a tu ten wątek znów się pojawia i stanowi bardzo ważny element. Po co? Nie rozumiem, czemu autorka nie wymyśliła zupełnie fikcyjnej postaci, żeby sobie pofantazjować na temat jej losów. Nie wiadomo, co tu jest prawdą, co fikcją, tę lekcję trzeba odrobić samemu, a nie każdemu będzie się chciało. Zupełnie nie rozumiem, jaki jest sens tworzenia fikcji literackiej, gdy ma się gotową świetną historię do opisania i mnóstwo źródeł, z których można czerpać, włączając w to żyjących krewnych. Historie ocalałych, ludzi którzy przeszli przez piekło, o którym żaden ze zwykłych czytelników na szczęście nie ma zielonego pojęcia, bo tego nie doświadczył, nie wymagają ubarwień. Wymagają jedynie bycia wysłuchanymi i potraktowanymi z szacunkiem. Jeśli uważacie, że “Tatuażysta z Auschwitz” to świetna książka, śmiało sięgnijcie po jej kontynuację, nie zawiedzie Was. Jeśli natomiast tak jak ja, chcecie tylko sprawdzić, czy autorka wyciągnęła lekcję z debiutu i zrobiła lepszy research, możecie sobie odpuścić. Każdego zainteresowanego tematyką obozową zachęcam natomiast do sięgnięcia po pozycje autorów, którzy do opisywanych przez siebie ludzi i ich dramatycznych historii podeszli rzetelnie i z należytym szacunkiem.

"Podróż Cilki" to opowieść o dziewczynie, która doświadczyła w życiu zbyt wiele zła. Godna podziwu jest jej postawa - nie złamała się nigdy, nawet w najgorszych chwilach. Miała w sobie wielką wolę życia i przetrwania. Należy jednak zaznaczyć, że nigdy nie walczyła o poprawę swojego losu. Jeśli kiedykolwiek poprosiła o przysługę, to nigdy dla siebie. Ratowała przyjaciół, pomagała innym kobietom w obozie przynosząc im dodatkowe porcje jedzenia. Była po prostu dobra. Muszę przyznać, że bardzo polubiłam Cilkę. Lubię takie postaci - twarde kobiety. Cilka była może nawet zbyt twarda. Żyła w czasach i warunkach, których my dziś nie jesteśmy sobie w stanie nawet wyobrazić. Nigdy nie narzekała na swój los, nigdy się nie poddała - zawsze z podniesioną głową przyjmowała razy, jakimi policzkowało ją życie. Podczas długiego pobytu na Syberii dziewczynie przytrafiło się także wiele dobrych, pozytywnych zdarzeń. Zawarła przyjaźnie na całe życie i znalazła wielką miłość. Jest jednak pewne ale, którego nie sposób pominąć. Nie mogę pozbyć się wrażenia, że Cilka była jak przysłowiowy kot, który zawsze spada na cztery łapy. Nigdy o nic nie prosiła, a jednak udawało jej się dostać lepszą pracę, być lepiej traktowaną i nie doświadczać tak wielu cierpień co inni. Jej los, bynajmniej w Workutłagu, jawi się niemalże jako idylliczny obrazek. A przecież to obóz pracy na Syberii! Ciężkiej, tytanicznej pracy w nieludzkich warunkach - na ogromnym mrozie, w panujących niemal cały rok ciemnościach i ponurej aurze. Autorka zaznaczyła, że ta opowieść to w większości fikcja literacka i chyba można stwierdzić, że wyobraźnia poniosła ją nieco zbyt mocno. Dużym atutem powieści jest to, że opowiada ona o silnych, niezłomnych kobietach, które walczą o swoje życie, o to, aby opuścić obóz żywymi i móc powrócić do swojego życia, swoich rodzin i żyć. Nie tylko Cilka jest waleczna i zdeterminowana. Wszystkie kobiety, które poznajemy w tej opowieści, mają twarde charaktery, są może nawet twardsze od głównej bohaterki, ponieważ nie mają tak wielu przywilejów co ona. A mimo to nie poddają się i stawiają czoła wszystkiemu, co je spotyka. Jedną z ciekawszych postaci jest tutaj Józia, młodziutka dziewczyna, którą Cilka poznaje w wagonie którym jadą do obozu. Jest strasznie zagubiona i nie potrafi poradzić sobie z tym, że trafiła w tak nieludzkie miejsce. Cilka stara się wspierać ją na każdym kroku i być dla niej najlepszą przyjaciółką, jednak i to nie pozwala uniknąć konfliktów między kobietami. Ostatecznie jednak Józia, za sprawą tego co ją spotkało w obozie, otrząsa się i zaczyna inaczej patrzeć na życie. Myśląc o "Podróży Cilki" automatycznie nasuwa się porównanie jej do "Tatuażysty z Auschwitz". Po pierwsze chciałabym zauważyć, że nazwanie opowieści o Cilce kontynuacją Tatuażysty jest jednym wielkim nieporozumieniem. Sama dałam się złapać w tę pułapkę - sądziłam, że skoro to kontynuacja, to muszę przeczytać najpierw pierwszą powieść autorki. Nie, absolutnie nie. Słowo kontynuacja, zapisane przecież na samej okładce "Podróży Cilki" jest tutaj co najmniej niestosowne. To zwykły chwyt marketingowy i założę się, że osób, które pomyślało tak samo jak ja jest całe mnóstwo. To bynajmniej nie jest kontynuacja. Faktycznie, książka rozpoczyna się w momencie, w którym obóz w Auschwitz zostaje wyzwolony, ale po pierwsze - "Tatuażysta z Auschwitz" został definitywnie zakończony, poznaliśmy przecież dokładne losy Lalego aż do momentu jego śmierci, co samo w sobie już świadczy o tym, że ta historia nie może być kontynuowana. "Podróż Cilki" to zatem odrębna opowieść, którą bez problemu można przeczytać nie znając "Tatuażysty z Auschwitz". I jeśli mam być szczera, czytając ją czułam się nieco jakbym jadła odgrzewanego kotleta. Cilka ma bardzo wiele wspólnego z Lalem Sokołowem, więcej niż można by przypuszczać. Wykonuje rzecz jasna inną pracę, ale szczegóły takie jak mnóstwo szczęścia, trafienie na dobrych współpracowników, pakowanie się w kłopoty czy chęć pomagania innym są takie same. Po prostu Cilka jest damską wersją Lalego. O ile więc "Tatuażystę..." przeczytałam jednym tchem i bardzo spodobała mi się ta książka, o tyle "Podróż Cilki" mnie zmęczyła, bo pewne rzeczy stawały się przewidywalne. Niemniej jednak uważam, że "Podróż Cilki" to ciekawa, warta przeczytania powieść, która może się spodobać. Zalecałabym jedynie większą przerwę między lekturą "Tatuażysty" a "Cilki", bo czytając je jedna po drugiej, jak zrobiłam to ja, można poczuć znużenie i zniechęcenie powtarzalnością fabuły. Pełna recenzja dostępna na blogu Małe i wielkie czytanie.

„Podróż Cilki” Heather Morris to kontynuacja „Tatuażysty z Auschwitz”; książki, którą uważam za jedną z lepszych, jeśli chodzi o tematykę obozową, choć postawiono względem niej sporo zarzutów, jeśli chodzi o autentyczność. Ale czy mimo wszystko drugi tom był równie mocny? Mam ogromne zaufanie do Wydawnictwa Marginesy, dlatego nie miałam większych obaw. Wyznaczyłam spokojniejszy dzień i oddałam się nie tylko lekturze, ale i refleksjom. Cilka zostaje wyzwolona z piekła, ale tylko na chwilę, ponieważ jej decyzje okazują się mieć straszne konsekwencje. Rosjanie nie rozumieją postępowania ani tłumaczeń18-latki, dlatego zsyłają ją na Syberię. Danie i odebranie nadziei było dla młodziutkiej dziewczyny mocnym ciosem, ale los szykował dla niej coś znacznie gorszego. Książka ta to pomieszanie faktów z fikcją. Zarówno na szczeblu fabuły jak i bohaterów. Warto o tym wspomnieć! Z jednej strony książki tego typu działają na wyobraźnię, kreują jakiś obraz, ale czy to jest takie dobre? Posiadanie świadomości, że część to fikcja… ale właściwie która część? Jak uporządkować nabyte informacje, by obraz był jak najbardziej zbliżony do prawdy? Dlatego też bardziej skupiałam się na stronie emocjonalnej. Na strachu, lękach, woli walki. Myślę, że na tym skupić się najlepiej. Spróbować choć w ułamku przeżyć to, co przeżywali niegdyś więźniowie obozów. Ale najbardziej rzuca się w oczy kwestia dylematów. Cilka nieustannie zmuszana była do podejmowania trudnych decyzji – by jeden miał lepiej, drugi musiał mieć gorzej. Czy bylibyście w stanie wykrzesać z siebie siłę, by przetrwać, i jeszcze patrzeć w oczy tym, którym odebraliście szansę na przeżycie/pozwoliliście żyć w bólu? Czym się kierować w takich chwilach? Co zrobić, by sumienie pozwoliło jako tak funkcjonować? Czytałam, rozmyślałam i zastanawiałam się, jak odpowiedzieliby na to specjaliści od ludzkiej psychiki. W sytuacji zagrożenia życia człowiek jest w stanie robić różne rzeczy, ale jak to potem odbija się na jego potencjalnym, dalszym życiu? Oprócz historii głównej bohaterki, książka przybliża również życie jej współwięźniarek oraz funkcjonowanie obozu pracy przymusowej w ZSRR. Przedstawia głównie jego mroczną stronę, ale w każdej ciemności zawsze znajdzie się odrobina światła. I to właśnie ów światło dawało nadzieję. Pomagało się jednoczyć, ale i wychodzić z kłopotów… choć nie zawsze! To jednocześnie płaszczyzna, nad którą najwięcej się zastanawiałam – bo ile z tego, co przeczytałam jest prawdą, a ile fikcją. Na ile mogę wierzyć autorce? To wątpliwości zmniejszały nieco moje zadowolenie z lektury. Gdybym oceniała tę książkę jako czystą fikcję, od razu powiedziałabym, że zabrakło mi różnorodności. Bo tak naprawdę akcja zawęża się do dwóch miejsc, poza nielicznymi wstawkami przybliżającymi pobyt Cilki w Auschwitz-Birkenau. To wszystko. Jest zatem dość monotonnie. Ma się też wrażenie, że niewiele się zmienia. Że autorka w kółko opisuje to samo. Że utrzymuje ten sam poziom, który po jakimś czasie zmniejsza nico ciekawość. I tu znów pojawia się pytanie: ile w tym wszystkim prawdy? „Podróż Cilki” to książka, która zdaje się opowiadać w kółko o tym samym, z niewielkimi zmianami. Brak w niej świeżych wątków, ale jednocześnie należy pamiętać, iż autorka nie miała zbyt wielkiego pola do popisu. Mimo ciężkiej tematyki, czyta się stosunkowo szybko. Mam jednak nieco żalu do autorki, że nie poruszyła kilku wątków. Skoro część sobie dopowiedziała, mogła niektóre wątki pociągnąć. Uczynić całość nieco ciekawszą i barwniejszą. To trochę tak, jak gdyby jechać samochodem. Owszem, cel jest ważny, ale warto czasem stanąć na poboczu, by lepiej przyjrzeć się niektórym rzeczom. Tu było podobnie. Niektóre wątki jakby mignęły za oknem. A szkoda.

; Szosa, drut kolczasty, wyrąbane lasy i smutek, smutek bez kresu. Nie ma co jeść, nie ma czego się spodziewać, wojna, wszyscy są tak samo źli, tak samo obcy, pełni wrogości, dzicy; a przedtem było tu spokojnie i, co ważniejsze, pełne tradycji życie ; - Izaak Babel - Dziennik 1920 Ci którzy czytali ; Tatuażystę z Auschwitz ; poznali losy Lalego Sokołowa i jego kochaną Gitę, ich życie zaczeło się tuż za drutami obozu - gdzie po wyzwoleniu z Auschwitz powrócili do Czechosłowacji, zamazując przeszłość, tworząc nową przyszłość. ; Podróż Cilki ; jest kontynuacją tamtych wydarzeń z obozu zagłady, pomieszaną pomiędzy fikcję literacką a tymi wszystkimi wydarzeniami które były dziełem przypadku, a życiem którym rządził chaos. Poznajemy Cecylię ; Cilkę ; szesnastoletnią dziewczynę, żydówkę która w raz z matką i siostrą zostają wywiezione do obozu Auschwitz - Birkenau. Tam dostaje się w ręce dwóch nazistów, którzy gwałcąc ją, poniżając, dają jej ; lepszą pracę ; obozowej bloku numer 25. Trafiają tam kobiety w ostatnim stadium tchnienia życia, po czym zostają wywiezione do komory gazowej. Jak myślicie, ile człowiek może znieść widoku, cierpienia, ile może udźwignąć bólu rozpaczy, czy go to złamie? a może utwierdzi w stagnacji?W takim miejscu kultywować w sobie wiarę, stając w obliczu niesprawiedliwości losu, będąc świadkiem , niemych krzyków, wariactw, złych omam, koszmarów, być tylko ciałem, marionetką w rękach tych co decydowali o życiu lub śmierci. Cilka była dziewczyną która przetrwała trzy długie lata w bloku numer 25, patrząc na ogolone głowy kobiet, na ich agonię, zapadnięte policzki, a przecież wszystkie miały imiona, wszystkie miały numery. Tam nauczyła sie bycia nie widzialną, robiącą tylko to co do niej należy. Po wyzwoleniu obozu przez Rosjan, kiedy dziewczynie wydawało się że już jest wolna, WOLNA! niezależna, swobodna, lekka, że może wrócić do domu, tam uświadamiają ją że poprzez ; sypianie z wrogiem ; stała się kolaborantką. Stamtąd została przewieziona do więzienia na ulicę Montelupich w Krakowie, gdzie przesłuchiwało ją NKWD i wydano wyrok, piętnastu lat pobytu w łagrze w Workucie znajdującym się za kołem podbiegunowym. Kolejna trudna podróż w wagonie bydlęcym na Sybir. Tam w raz kilkudziesięcioma kobietami, trafia do baraku, tam zaczyna się życie, od nowa walka w poszukiwaniu siebie, ustawieniu się w panującej hierarchii. Poznaje kobiety z różnych części świata, ich historię dzięki której zawdzięczają pobyt na wygnaniu, zaprzyjaźniają się, pracują na kopalni, wydobywając węgiel. Praca zbrodnicza, siermiężna, zabiera siły, nadzieję i kolejną wiarę, że być może się uda jakoś przetrwać. Kolejni gwałciciele, kolejne rozpychanie się i światełko w tunelu. Kiedy jej przyjaciółkę popychają na ; kozę ; ta doznaję poparzeń, trafia w raz z Cilką do lazaretu, gdzie tam zostaje opatrzona ręka Józi, dostają odpowiednie dokumenty i zaczyna się nowy etap dla Cilki w obozie. Aby nie spojlerować powieści do końca, zostawić cień kolejnych wydarzeń dla czytelnika, pozostawić tę nutę tajemnicy i zachęcić do lektury, napiszę tylko, że jest to bardzo wzruszająca powieść, budująca obraz nędzy i rozpaczy, tego że słońce które świeci, nie daje światła, że zima zabiera żniwo, że Bóg - przestaje funkcjonować jako Najwyższy, Najświętszy, bo ktoś taki widocznie omijał te miejsca z daleka, z domu, z rodziny, z dzieci. Jak kończy się ta historia? Czy mimo bardzo złych warunków, złudzeń, wrażeń, Cilce uda się przeżyć? Ponownie życiu zaufać? Rozkochać? Czy ta historia może mieć happy end? Warto sprawdzić. Polecam.

; Szosa, drut kolczasty, wyrąbane lasy i smutek, smutek bez kresu. Nie ma co jeść, nie ma czego się spodziewać, wojna, wszyscy są tak samo źli, tak samo obcy, pełni wrogości, dzicy; a przedtem było tu spokojnie i, co ważniejsze, pełne tradycji życie ; - Izaak Babel - Dziennik 1920 Ci którzy czytali ; Tatuażystę z Auschwitz ; poznali losy Lalego Sokołowa i jego kochaną Gitę, ich życie zaczeło się tuż za drutami obozu - gdzie po wyzwoleniu z Auschwitz powrócili do Czechosłowacji, zamazując przeszłość, tworząc nową przyszłość. ; Podróż Cilki ; jest kontynuacją tamtych wydarzeń z obozu zagłady, pomieszaną pomiędzy fikcję literacką a tymi wszystkimi wydarzeniami które były dziełem przypadku, a życiem którym rządził chaos. Poznajemy Cecylię ; Cilkę ; szesnastoletnią dziewczynę, żydówkę która w raz z matką i siostrą zostają wywiezione do obozu Auschwitz - Birkenau. Tam dostaje się w ręce dwóch nazistów, którzy gwałcąc ją, poniżając, dają jej ; lepszą pracę ; obozowej bloku numer 25. Trafiają tam kobiety w ostatnim stadium tchnienia życia, po czym zostają wywiezione do komory gazowej. Jak myślicie, ile człowiek może znieść widoku, cierpienia, ile może udźwignąć bólu rozpaczy, czy go to złamie? a może utwierdzi w stagnacji?W takim miejscu kultywować w sobie wiarę, stając w obliczu niesprawiedliwości losu, będąc świadkiem , niemych krzyków, wariactw, złych omam, koszmarów, być tylko ciałem, marionetką w rękach tych co decydowali o życiu lub śmierci. Cilka była dziewczyną która przetrwała trzy długie lata w bloku numer 25, patrząc na ogolone głowy kobiet, na ich agonię, zapadnięte policzki, a przecież wszystkie miały imiona, wszystkie miały numery. Tam nauczyła sie bycia nie widzialną, robiącą tylko to co do niej należy. Po wyzwoleniu obozu przez Rosjan, kiedy dziewczynie wydawało się że już jest wolna, WOLNA! niezależna, swobodna, lekka, że może wrócić do domu, tam uświadamiają ją że poprzez ; sypianie z wrogiem ; stała się kolaborantką. Stamtąd została przewieziona do więzienia na ulicę Montelupich w Krakowie, gdzie przesłuchiwało ją NKWD i wydano wyrok, piętnastu lat pobytu w łagrze w Workucie znajdującym się za kołem podbiegunowym. Kolejna trudna podróż w wagonie bydlęcym na Sybir. Tam w raz kilkudziesięcioma kobietami, trafia do baraku, tam zaczyna się życie, od nowa walka w poszukiwaniu siebie, ustawieniu się w panującej hierarchii. Poznaje kobiety z różnych części świata, ich historię dzięki której zawdzięczają pobyt na wygnaniu, zaprzyjaźniają się, pracują na kopalni, wydobywając węgiel. Praca zbrodnicza, siermiężna, zabiera siły, nadzieję i kolejną wiarę, że być może się uda jakoś przetrwać. Kolejni gwałciciele, kolejne rozpychanie się i światełko w tunelu. Kiedy jej przyjaciółkę popychają na ; kozę ; ta doznaję poparzeń, trafia w raz z Cilką do lazaretu, gdzie tam zostaje opatrzona ręka Józi, dostają odpowiednie dokumenty i zaczyna się nowy etap dla Cilki w obozie. Aby nie spojlerować powieści do końca, zostawić cień kolejnych wydarzeń dla czytelnika, pozostawić tę nutę tajemnicy i zachęcić do lektury, napiszę tylko, że jest to bardzo wzruszająca powieść, budująca obraz nędzy i rozpaczy, tego że słońce które świeci, nie daje światła, że zima zabiera żniwo, że Bóg - przestaje funkcjonować jako Najwyższy, Najświętszy, bo ktoś taki widocznie omijał te miejsca z daleka, z domu, z rodziny, z dzieci. Jak kończy się ta historia? Czy mimo bardzo złych warunków, złudzeń, wrażeń, Cilce uda się przeżyć? Ponownie życiu zaufać? Rozkochać? Czy ta historia może mieć happy end? Warto sprawdzić. Polecam.

ilka, słowacka Żydówka, którą poznaliśmy już w "Tatuażyście z Auschwitz", trafiła do obozu koncentracyjnego w 1942 roku, w wieku zaledwie 16 lat. Szybko została wypatrzona przez jednego z kierowników, Johanna Schwarzhubera, który postanowił uczynić z niej swoją... w sumie nawet nie wiem, jak to nazwać. Swoją prywatną prostytutkę mimo woli? Powierzył też Cilce rolę blokowej w baraku śmierci, gdzie najbardziej chore i wyniszczone kobiety spędzały swoje ostatnie godziny, zanim zostały przewiezione do krematoriów. W styczniu 1945 obóz został wyzwolony przez sowietów. Okazało się jednak, że koszmar Cilki jeszcze długo się nie skończy. Do radzieckich żołnierzy dotarły bowiem informacje o niesławnej "roli" dziewczyny. Znała też wyjątkowo dużo języków, co rzuciło na nią dodatkowe podejrzenia. Ostatecznie została oskarżona o szpiegostwo i kolaborację z wrogiem, a następnie zesłana na ciężkie roboty do gułagu w Workucie na Syberii. W kolejnym obozie, niby podobnym do Auschwitz, a jednak zupełnie odmiennym, dziewczyna musi nauczyć się nowej hierarchii i nowych zasad, znaleźć sojuszników i wywalczyć sobie miejsce, które pozwoli jej przetrwać wszystkie te lata uwięzienia. Nieustannie też mierzy się z poczuciem winy, spowodowanym przez jej rolę w baraku śmierci w Auschwitz i z traumą, którą przeżyła jeszcze jako nastolatka. Mimo, a może właśnie z tego powodu, że Cilka dorastała w obozie koncentracyjnym, stała się silną kobietą z charakterem, którego nie złamało nawet piekło Auschwitz. Jest wygadana, butna, nie potrafi pochylić głowy i odwrócić oczu, gdy dzieje się coś złego. Równocześnie czuje, że nie zasługuje na dobro, które otrzymuje od innych. Z uporem odmawia przyjęcia lepszej pracy, lepszych warunków życia, bo czuje, że nie jest ich godna. Jej misją w gułagu staje się więc pomoc innym i jedynie to pozwala jej walczyć z demonami przeszłości. Ale czy to na pewno zasługa jej dobrego serduszka, czy też trochę próba odkupienia win? Autorka ma ładny styl pisania, potrafi sprawnie skonstruować świat przedstawiony i emocjonująco opisywać wydarzenia. Niestety, nieodmiennie mam wrażenie, że wszystkie fakty i wydarzenia w jej książkach są takie... wymuskane. Przygładzone. Niewystarczająco brutalne i okrutne. W szkole czytaliśmy "Inny świat" Herlinga-Grudzińskiego, w którym rzeczywistość w gułagu była naprawdę przerażająca. Tutaj natomiast wszystko jest takie odrealnione. Z jednej strony wiemy, że życie w łagrach było paskudne i straszne, ale z drugiej nie odczuwamy tego za bardzo, bo Morris oszczędza nam co bardziej drastycznych szczegółów (w sumie to większości drastycznych szczegółów). Momentami miałam nawet wrażenie, że o tych więźniów całkiem dobrze tam dbali. W końcu mieli cały magazyn leków. Wyobraźcie sobie, leków! Ostatecznie uważam, że książka sama w sobie jest naprawdę dobra, pełna emocji, barwnych postaci i, co najważniejsze, nadziei. Mimo że powieść ta ma wątpliwą wartość stricte naukową czy historyczną, to jednak mówi o ważnych wydarzeniach i trudnych tematach w przystępny sposób. No bo powiedzcie mi, kto z przyjemnością czytał tego wspomnianego wcześniej Grudzińskiego? A z Cilki, wykreowanej przez Morris, bije taka siła i niezłomność, że poznawanie jej losów jest jak najbardziej wciągające i emocjonujące. Musimy jednak traktować książkę trochę z przymrużeniem oka i nie wierzyć ślepo we wszystkie przedstawione w niej "fakty".

"Co z Cilką ?" - pytali czytelnicy, którzy skończyli powieść ,,Tatuażysta z Auschwitz". Heather Morris swoją poprzednią powieścią o Lale Sokołowie wywołała szum w świcie literatury. Powieść przez kilkadziesiąt tygodni nie schodziła z pierwszych miejsc na listach TOP, a to, jak autorka przedstawiła życie w obozie i koleje losu Sokołowa było szeroko komentowane nie tylko przez czytelników, ale znawców literatury i historyków. Mimo wszystko autorka zachęcona sukcesem swojej poprzedniej powieści postanowiła zafundować nam niejako jej kontynuację, która poświęcona jest postaci Cilki - dziewczynie, którą Lale uważał za najdzielniejszą osobę jaką spotkał. Nie będę Was oszukiwała - sama byłam zaintrygowana tą postacią. Cilka zaciekawiła mnie i chociaż autorka jej losy nakreśliła nam w Tatuażyście, to nadal zastanawiało mnie, co się stało z dziewczyną po wyzwoleniu obozu w Birkenau. Cóż, teraz poznałam odpowiedź ... Cilka w wieku szesnastu lat trafia do Auschwitz. Dziewczyna jest bardzo ładna, dzięki czemu szybko staje się kochanką wysoko postawionych niemieckich oficerów. Kiedy po trzech latach jej pobytu w obozie Armia Czerwona wyzwala obóz, dziewczyna zostaje uznana przez komunistyczne władze za kolaborantkę i skazana na piętnaście lat ciężkich robót na Syberii. Jednak to dopiero początek jej podróży, a przed nią długa droga do odzyskania wolności. Historia Cilki to kolejne ramy czasowe. Tam, gdzie kończył się ,,Tatuażysta z Auschwitz", tam właśnie zaczyna się ,,Podróż Cilki", która prowadzi nas z Polski aż na Syberię. Znamy świadectwo Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, który także, podobnie jak Cilka przebywał w łagrze. Historia Cilki może nie ma aż tak nacechowanego emocjonalizmem wydźwięku, bo w szkole o temacie łagrów wspomina się nieco rzadziej, niż o obozach zagłady w Auschwitz-Birkenau, czy na Majdanku, ale mimo wszystko nie należy zapominać, że coś takiego istniało. Lalemu, Gicie udało się wyswobodzić z obozu, jednak Cilka nie miała tyle szczęścia. Zamiast w końcu cieszyć się wolnością musiała po raz kolejny stawić czoła swojej niewoli. A los postawił przed nią kolejne osoby, które zmieniły jej życie. (...) ,,Podróż Cilki" to kontynuacja, która właściwie była oczywistym posunieciem biorąc pod uwagę pryzmat bestsellera, jakim stała się historia Lalego Sokołowa. I chociaż Cilka moim zdaniem jest bohaterką, która z całą pewnością zasłużyła na opowiedzenie jej historii, to niestety nie w taki sposób. Były w tej powieści momenty, które ,,łapały za serce", ale też i takie, podczas których nudziłam się. Sama Cilka również jest bohaterką, która, podobnie jak Lale nie jest kryształowa, ale czasy wojny są okrutne. Dlatego też nie powinniśmy jej oceniać. Zdaję sobie sprawę z tego, że co do tego kwestie mogą być podzielone. Jedni będą współczuć bohaterce, inni powiedzą, że należała jej się kara za to, co wydarzyło się w obozie Birkenau. Wbrew pozorom literatura obozowa wcale nie jest prosta do recenzowania. Można popaść w marazm, samo-wywyższenie. Jedno jest jednak pewne - Morris po raz kolejny pokazuje nam, jaką krzywdę może wyrządzić człowiek drugiemu człowiekowi. Dlatego też cieszmy się, że żyjemy w świecie pokoju i starajmy się nie oceniać drugiego człowieka, bo nie wiemy, co musiał przeżyć. Całą recenzję przeczytasz na blogu http://mojswiatliteratury.blogspot.com/2020/01/heather-morris-podroz-cilki-recenzja.html

„Podróż Cilki” jest kontynuacją popularnego „Tatuażysty z Auschwitz” i podobnie jak on zbiera skrajne opinie. W tej powieści główną bohaterką jest Cilka, którą Lale Sokołow poznał w obozie. Według niego była ona najdzielniejszą osobą, jaką kiedykolwiek poznał. To jego wspomnienia o niej, natchnęły Heather Morris do napisania historii o tej dziewczynie. Ta książka nie jest oparta na faktach, a jedynie fikcja oparta na relacji Lalego, wspomnieniach innych osób, którzy ją znali oraz własnych badań autorki. To wszystko trzeba mieć na uwadze czytając tę książkę. Powieść rozpoczyna się w momencie wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau przez Armię Radziecką. Na ten moment czekała nie tylko Cilka, ale i tysiące innych więźniów tego obozu koncentracyjnego. Jednak to, co dla niektórych było końcem koszmaru, dla innych było początkiem czegoś równie okropnego. Tak było w przypadku Cilki, która po opuszczeniu obozu trafiła do więzienia i została posądzona o kolaborację i sypianie z wrogiem. Wyrok 15 lat w obozie pracy na Syberii jest kolejnym ciosem zadanym od losu. Jednak Cilka nie poddaje się i próbuje jakoś się odnaleźć w nowej, ale jakże podobnej, rzeczywistości. Od teraz mierzy się z trudnymi warunkami życia w niesprzyjającym klimacie, wyczerpującą pracą, ale też z wyrzutami sumienia i poczuciem winy. To ostatnie ma zasadniczy wpływ na jej osobę, bo Cilka cierpi z powodu tego, co robiła w Auschwitz-Birkenau, choć tak naprawdę po prostu walczyła tam o przetrwanie. Dziewczyna postanawia odkupić swoje winy i pomaga innym, jak tylko może. W łagrze pomoc nie jest czymś łatwym, ale Cilka ma dużo szczęścia i znajduje pracę, w której może to robić. Często wpada w tarapaty, podobnie jak miał w zwyczaju tatuażysta z Auschwitz, ale zawsze wychodzi z nich ochronną ręką. Ze szczęściem Cilki mam mały problem, bo aż nie chce mi się wierzyć, że jedna osoba mogłaby mieć aż tyle farta. To samo czułam czytając „Tatuażystę z Auschwitz”. Dużo osób zarzuca obu powieściom słabe rozeznanie w temacie i zbyt dużą lekkość i frywolność. Coś w tym jest, jednak dla mnie obie powieści okazały się dość ciekawe. Co prawda brakowało mi w nich większego rozwinięcia i dopracowania fabuły, ale ich autorka chyba taki ma właśnie styl pisania, który mi nie do końca się podoba. Trzeba też pamiętać, że „Tatuażysta z Auschwitz” był napisany jako scenariusz do filmu, a dopiero później stał się powieścią. Ogólnie książka okazała się być ciekawą powieścią z kilkoma wadami. Na pewno styl pisania autorki nie jest najmocniejszą stroną. Narracja w trzeciej osobie nie jest też moją ulubioną, jednak po kilkudziesięciu stronach przyzwyczaiłam się do niej. Biorąc pod uwagę zamysł autorki i chęć przybliżenia czytelnikom osoby Cilki, która w bardzo młodym wieku doświadczyła niewyobrażalnych i okrutnych przeżyć, książka jest w porządku. Ta historia ma pokazać, że pomimo zaznania wielu cierpień i niesprawiedliwości losu, można być osobą odważną i mieć nadzieję na lepsze jutro.

Są pewne tematy, których nie należy spłaszczać. Powiem więcej - są pewne tematy, których dotykanie, obracanie w dłoniach i przenoszenie na papier powinno być przemyślane po tysiąckroć. Wiele krzywdy można zrobić pisząc z lekkością o pedofilii, pisząc niedbale o depresji, czy też pisząc frywolnie o miejscach, które są związane z tragediami ludzkości. „Tatuażysta z Auschwitz” to powieść, która przeraziła mnie właśnie swoją lekkością. Jak można o obozie zagłady pisać w taki sposób? Może przesadzam, ale czytając tę powieść byłam oburzona ujęciem tematu. Z jednej strony piece krematoryjne, miliony ludzkich istnień przemienionych w dym, a z drugiej strony wielkie love story. Brakowało tylko unoszącego się nad głowami serduszka i świergotu ptaszków. Nie zdziwiło mnie oburzenie historyków, którzy bardzo krytycznie wypowiadali się o tej książce wskazując setki przekłamań i – powiem wprost – bzdur, którymi uraczyła czytelnika autorka. Do "Podróży Cirki" podeszłam więc z dużą ostrożnością. I dobrze się stało. Widać, że autorka za bardzo nie przejęła się negatywnymi opiniami i znowu stworzyła powieść, która aż boli od nadmiaru szczęśliwych zbiegów okoliczności. Kontrast pomiędzy ogólnie dostępną wiedzą o życiu w łagrach i tym, co opisała autorka jest ogromny. Powieść jest lekka. Uwierzcie mi - pomimo ciężkiego tematu, jakim jest życie i przetrwanie na zimnej Syberii, książkę czyta się lekko łatwo i przyjemnie. To jakieś pogranicze fantastyki. Czytamy jak więźniarki haftują sobie serwetki na ścianę, gotują herbatę w czajniczku... nie ma głodu, chorób i nędzy. Jakoś to wszystko się turla i nie ma obawy o życie. Obozowy szpital, w którym pracuje Cirka przypomina po prostu prowincjonalny szpital. Jest karetka, są pielęgniarki oddany lekarz... wybaczcie. Cirka ma wyjątkowe szczęście. Szybko znajduje pracę w cieple, ma sporo jedzenia (na tyle dużo, że może dzielić się z nimi ze współwięźniarkami) Co więcej - gwałcący ją więzień nie jest nikim złym. Nawet Cirka jest mu wdzięczna, bo chroni ja przed gwałtami innych mężczyzn. Rodzi się między nimi uczucie! Wybaczcie, ale przypomina to bajeczkę dla dorosłych, którym propaganda nie chce pokazać tego, co naprawdę się tam działo. Należy podkreślić, że przy wszystkich niedociągnięciach dotyczących fabuły, warsztat pisarski autorki jest po prostu słaby. Pani Morris na co dzień zajmuje się pisaniem scenariuszy filmowych i to po prostu widać. Sztywne i mierne dialogi, płytkość pióra... trudno zaakceptować tak trudny temat w sposób zaproponowany przez autorkę. Podsumowując – człowiek, któremu brakuje empatii i zwykłej ludzkiej uczciwości nie powinien brać się za tak trudną tematykę. Mam nadzieję, że w przypadku Pani Heather Morris to raczej brak pisarskiego talentu, niż nieuczciwość. Boli jednak to, że pomimo skandalu, jaki trwa po publikacji jej książek autorka zapowiada trzecią powieść z tej serii. Cóż, niektórzy nie widzą, nie słyszą, nie czują...

„Podróż Cilki” stanowi rozwinięcie historii dziewczyny, którą poznać można było w poprzedniej książce Heather Morris. Dla tych, którzy nie czytali „Tatuażysty z Auschwitz” nie będzie to jednak stanowiło problemu, ponieważ jest to odrębna historia. Cilka przetrwała lata spędzone w Auschwitz dzięki swojej urodzie i sprytowi. Udało jej się dotrwać do czasu wyzwolenia, jednak pozostaje sama na świecie, ponieważ cała jej rodzina zginęła. Być może dlatego dziewczyna nie potrafi wykorzystać faktu, że jest wolna i uciec tak, jak zrobili to pozostali. Przez to władze komunistyczne zdążyły się nią zainteresować i oskarżyć o kolaborację, w ten sposób skazując ją na piętnaście lat w łagrze. Okazuje się, że tutaj także dziewczyna potrafi sobie poradzić stosując te same metody co wcześniej, jednak obawia się, że ktoś pozna jej wstydliwą przeszłość. Stara się odkupić swoje winy poprzez pomoc innym, jednak jej odwaga i hardy charakter niejednokrotnie wpędza ją w kłopoty. Czy Cilka zdoła przeżyć kolejne uwięzienie i lata ciężkiej pracy? *** Według mnie „Podróż Cilki” bardziej udała się autorce, może przez fakt, że już na wstępie zaznaczono, iż jest to fikcja literacka. Dzięki temu nie denerwowały mnie rozbieżności historyczne, jak to miało miejsce w czasie czytania „Tatuażysty z Auschwitz”. Poruszająca jest postać dziewczyny, która zamienia się w kobietę podczas pobytu w obozach pracy, a przez to styka się z najgorszą stroną ludzkiej natury. Podczas czytania towarzyszył mi niepokój, czy tajemnica Cilki zostanie odkryta, a jeżeli tak się stanie to jak zareagują więźniarki z nią osadzone. Uświadomiło mi to, jak łatwo jest osądzać innych ludzi, zwłaszcza w sytuacjach, z którymi sami nie mieliśmy styczności. Ta książka uświadomiła mi, że historię ludzi takich, jak Cilka powinniśmy pamiętać, jednak nie mamy praw ich osądzać, ponieważ nie potrafimy nawet sobie wyobrazić przez co przeszli, a co dopiero zrozumieć trudną sytuację, w jakiej się znaleźli. W obliczu nieuchronnej śmierci każdy z nas robiłby wszystko, aby uratować siebie. Główna bohaterka szybko przekonuje do siebie czytelnika, ponieważ pomimo swoich czynów jest jedynie młodą dziewczyną, która już zdążyła zaznać ogromnej starty i została postawiona przed najtrudniejszymi wyborami. Dodatkowo stara się odkupić swoje winy pomagając innym, a do tego jako jedyna nie boi się ryzykować własnego życia, aby uratować innych. Spotyka się jednak z brakiem zrozumienia i lękiem o to, co przyniesie jutro. Książka ciekawa, historia Cilki poruszająca, ale myślę, że autorka i tym razem mogła zrobić w tej książce coś więcej. Wciąż mam wrażenie, że obozy pracy są przez nią traktowane po macoszemu i nie potrafi uchwycić ich okrucieństwa. Te, które są przez nią przedstawione wyglądają, jak pewne czasowe utrudnienie życia, a nie ciągłe zagrożenie życia osób w nich osadzonych.