Listowieść (okładka  twarda, 05.2021)

"Listowieść" to książka z gatunku eco-fiction, o drzewach i ludziach, którzy je rozumieją. W 2019 roku zdobyła nagrodę Pultizera, poleca ją sam Keanu Reeves i Jakub Małecki pisząc o niej: "Gdybyście mieli przeczytać przed końcem świata już tylko jedną książkę, przeczytajcie właśnie tę." Intrygujący tytuł, który w polskim tłumaczeniu kojarzy mi się z liściem, listem i powieścią oraz ciekawy opis książki sprawiły, że od razu po nią sięgnęłam. "Listowieść" to książka, której świat obecnie bardzo potrzebuje, która uświadamia i otwiera oczy na problemy ochrony środowiska. Cieszę się, że powstaje coraz więcej takich książek, dzięki którym wzrasta świadomość ekologiczna. "Listowieść " to dziewięć opowieści, jedne zaciekawiły mnie bardziej, inne nieco mniej, które w kolejnym rodziale "Pień" splatają się ze sobą. Konstrukcja książki przypomina drzewo, została ona podzielona na cztery rozdziały: korzenie, pień, korona i nasiona. Mnogość bohaterów pozwala na ukazanie tematu ochrony środowiska z wielu perspektyw, m. in. psychologicznej, biologicznej, naukowej, czy artystycznej. "Listowieść" pozwala nam spojrzeć na ekologię i ochronę środowiska z zupełnie nowych i nieznanych wcześniej perspektyw. Głównym tematem książki są protesty przeciw wycinkom lasów pierwotnych (sekwoi) w USA. Mimo iż temat ekologii jest dla mnie bardzo bliski nie mogłam pozbyć się wrażenia, że jest to książka o szaleńca i takich trochę eko-świrach. W życiu bohaterów następuje nagły moment ekologicznego nawrócenia, jak np. w przypadku Olivii, która cudem przeżyła porażenie prądem i z hulacznej studenki zmienia się w radykalną aktywistkę walczącą o prawa roślin, lub Mimi, która doznaje olśnienia wdychając zapach sosny pachnącej jej wspomnieniami: wanilią, ananasem, kajmakiem i terpentyną. Myślę, że celem Powersa było otwarcie klapek na problemy ochrony środowiska, wzrost świadomości ekologicznej i zrozumienie powagi sytuacji. Przyznaję, że świetnie mu się to udało. Pod względem literackim nie do końca do mnie trafiła. Z pewnością nie jest to książka łatwa i prosta w odbiorze, bywały momenty, w których się nudziłam i traciłam wątek. Nie do końca również zgadzam się z takim czarno-białym przedstawieniem ekologów i kapitalistów. "Listowieść" zmusił mnie do refleksji i zastanowienia się, czy warto ryzykować własne życie dla dobra roślin i jak daleko posunęłabym się, żeby uratować jedno drzewo. Uświadomił mi także, jak mała była moja wiedza na temat drzew, że dotąd praktycznie ich nie dostrzegałam, że były tylko przyjemną, zieloną plamką gdzieś na horyzoncie. "Listowieść" to książka, która z pewnością może zmienić sposób patrzenia na świat i myślenia o drzewach. To literatura, która jest pożyteczna i daje nadzieję. Polecam czytelnikom cierpliwym i wrażliwym oraz zapraszam do dyskusji.

IG @angelkubrick Moje postrzeganie drzew znacząco odmienił Peter Wohlleben, którego książka w Polsce ukazała się w roku 2016. W tym samym roku ukazał się też film, w którym przedstawiono wyniki badań Suzane Simard, profesorki ekologii lasu, w którym potwierdzono obserwacje Wohllebena na temat komunikacji między drzewami. Leśnik z 30-letnim doświadczeniem i naukowczyni z wieloma dyplomami są absolutnie zgodni, że drzewa to wysoce społeczne jednostki, które widzą, czują, mówią, a nawet przemieszczają się, choć robią to bardzo wolno. Mimo badań i dowodów dla większości ludzi pozostają jedynie produktem na opał lub czymś, co czyha przy drodze na ludzkie życie, co przesłania widok lub niespodziewanie  zwala się na dach. Jeszcze te liście! Wszystko pięknie, ładnie, póki nie trzeba ich jesienią grabić. Choć książka o drzewach stała się bestsellerem, wciąż pozostawała na półce z literaturą faktu lub popularnonaukową, po którą sięga mniejszy odsetek czytelników niż w przypadku sympatyków literatury obyczajowej czy kryminałów. W roku 2018 pojawia się "The Overstory", powieść, która w sposób mistrzowski łączy w sobie fakty naukowe oscylujące wokół dendrologii i bezdyskusyjnego wpływu człowieka na nieodwracalne zmiany w przyrodzie, z powieścią obyczajową z wątkiem kryminalnym. Ekologiczny manifest, który ma szansę dotrzeć do większego grona odbiorców, który w obliczu ostatniego raportu IPCC powinien w końcu poruszyć serca i otworzyć oczy tym wszystkim, którzy uparcie starają się NIE WIDZIEĆ tych wszystkich sygnałów, które wysyła nam ledwie zipiąca Matka Natura. Nawet jeżeli gdzieś w środku ludzkiej duszy tli się ognik zmian, niknie zagłuszony wiatrem niewiary w sprawczość. Dorodne nasiona własnej niemocy unoszą się w rzece wymówek, wprost do morza bezpardonowych usprawiedliwień.  Prawda jest taka, że jeżeli NIC NIE ZMIENIMY, my jako gatunek najbardziej szkodzący Naturze, to NIC SIĘ NIE ZMIENI. O eksploatacji zasobów naturalnych, o ludzkich życiach splatających się ze sobą w obronie idei, o świecie drzew, w którym to MY jesteśmy gośćmi, opowiada Richard Powers. Fascynująco, zajmująco, emocjonalnie. W tej książce jest wszytko, co musisz wiedzieć, żeby dalej egzystować na tej planecie. Najgorsza jest OBOJĘTNOŚĆ i KRÓTKOWZROCZNOŚĆ. ZRÓB COŚ!

"Listowieść" Richard Powers Dziewięć historii — zwykłych, prostych, takich, których na pierwszy rzut oka nie łączy żaden element. A jednak — drzewa. Motyw najmniej spodziewany, choć znajduje się w centrum każdej z opowieści. To właśnie one sprzymierzone są z pewnymi ludźmi. Całkiem zwyczajnymi obywatelami USA, ale tak naprawdę rozumiejącymi ich mowę, która dociera do nich poprzez przesyłane impulsy, głosy w sercu i duszy. "Listowieść", a w oryginale "The Overstory" to zdobywczyni prestiżowej Nagrody Pulitzera za rok 2019, i nie ma się czemu dziwić. Ta książka rozkłada na łopatki nawet najwytrwalszego, najbardziej obeznanego z tego typu literaturą czytelnika. I od razu mówię — kawał dobrej, genialnej wręcz, roboty odwalił tłumacz Michał Kłobukowski. Richard Powers stworzył powieść, jakiej nigdy nie było mi dane mi czytać, i pewnie nigdy nie będzie. To książka niezwykła, omijająca wszelkie książkowe stereotypy wielkim łukiem, książka, która pozostanie z pewnością w mojej pamięci bardzo długo. Sięgając po "Listowieść" nie wiedziałem, że poznam powieść jakich mało, taką, która sprawia jednocześnie, że chcemy ją czytać dalej, a jednocześnie odłożyć. Autor posługuje się nieprawdopodobnie prostym, przyjemnym do czytania językiem, jest on tak zdumiewający w swojej prostocie, że stanowi jeden z najwybitniejszych, jakie spotkałem. W tej historii Richard Powers poświęcił wiele uwagi naturze, ekologii, aktywistom ekologicznym, protestom i strajkom. Uważam, że "Listowieść" jest historią, w której dużo dzieje się między wierszami. Czytelnik posiadający umiejętność czytania między nimi, bądź bardzo dokładnej analizy czytanego tekstu zrozumie powieść o wiele lepiej. Tak więc nie jest to zdecydowanie książka na dwa wieczory, lecz na o wiele dłuższą, trudniejszą wyprawę. Przyznam, że bardziej doceniam książkę Powers'a niż lubię. Już od początku miałem problem z wyłapaniem sensu, logiki opowiadanych wydarzeń, przez co wszystkie zlewały mi się w jedną całość. Przez mnogość wątków oraz dosyć sztywne prowadzenie historii miałem problem z dobrnięciem do końca, ale udało się i nie żałuję. To była fascynująca lektura. ⭐7/10 Za egzemplarz książki dziękuję wydawnictwu WAB.

Bardzo piękna opowieść, wciągająca jak życie. W pierwszej części poznajemy losy imigrantów przybywających do Stanów Zjednoczonych z najróżniejszych stron, każdy z własnym bagażem kulturowym. Wszyscy jednak są związani wątkiem drzew, które na różne sposoby odznaczają się w ich życiu. Kiedy pierwsze pokolenie imigrantów, często osoby, które zasadziły drzewo, umierają, podczas gdy rozdział trwa, ponieważ drzewo nadal rośnie, orientujemy się, że to nie o ludziach się toczy opowieść. Ta część nazywa się Korzenie. Dalsze części to Pień, Korona i Nasiona.