Justynian i Teodora (okładka  twarda, 02.2021)

POPKULTUROWY KOCIOŁEK >> W ofercie Państwowego Instytutu Wydawniczego można znaleźć wiele dzieł, które powinny zainteresować pasjonatów czasów Cesarstwa Bizantyńskiego. Jednym z nich jest wznowienie książki Justynian i Teodora autorstwa Roberta Browninga, które pojawiło się w ramach serii Biografie Sławnych Ludzi. Robert Browning był cenionym szkockim historykiem, specjalizującym się w tematyce bizantyjskiej. Polskiemu czytelnikowi jest on znany głównie z dzieł Cesarstwo Bizantyńskie i właśnie Justynian i Teodora (książka pierwotnie ukazała się na rynku w roku 1977). Biorąc więc pod uwagę zakres jego wiedzy opartej na latach badań i wielką pasję do danego zagadnienia, można być pewnym, że pod względem merytorycznym treść publikacji prezentuje najwyższy możliwy poziom. Jak sam tytuł jasno wskazuje, historyk skupia się tu na życiu i rządach człowieka, którego najważniejszym życiowym celem było zarówno chęć zostania zapamiętanym przez historię, jak i ponowne odbudowanie potęgi Cesarstwa Rzymskiego. Przez wiele lat u jego boku w staraniach tych wspierała go piękna żona, która okazała się niebywale zręcznym politykiem i bardzo dobrym doradcą w naprawdę wielu kwestiach. W kolejnych rozdziałach publikacji autor serwuje czytelnikowi dość zróżnicowaną treść, pozwalającą zapoznać się między innymi z kolejnymi etapami życia danych postaci historycznych, elementami mającymi ogromny wpływ na sprawowaną przez Justyniana władzę czy jego dokonaniami. Na sam początek Browning serwuje doskonale skrojony obszerny wstęp ukazujący drogę Justyniana do tronu cesarskiego. Później przedstawia ważnych i niebywale uzdolnionych ludzi wokół niego, którzy pozwolili mu osiągnąć wiele sukcesów i których zdolności potrafił on doskonale wykorzystywać. Odpowiednią ilość miejsca historyk poświęca również na pokazanie reform prawa, wojen czy spisków, które było częścią życia cesarza. Nie zabrakło tutaj również rozdziału poświęconego budowie Hagia Sophia, do czego Jystynian przykładał wielką uwagę. Obok tego wszystkiego ciekawym elementem książki jest pokazanie przez Browninga szerokiego kontekstu religijno-społeczno-politycznego opisywanych przez niego czasów. Historyk wszelkie opisane działania podejmowane przez parę cesarską stara się właśnie skontrastować z otaczającym ich światem, który miał ogromny wpływ na niektóre podejmowane decyzje. Ma to również niestety pewne swoje małe wady. W kilku fragmentach publikacji autor kompletnie niepotrzebnie wchodzi w rolę „adwokata” i stara się nie tyle wytłumaczyć decyzje cesarza, co wręcz staje w jego obronie. Tego typu treści na całe szczęście nie ma tutaj za wiele, ale i tak te, które się pojawiają kłują w oczy (historyk powinien zachować jednak pełną neutralność). Nawet biorąc pod uwagę pewne drobne wspomniane powyżej wady, nadal mamy tutaj do czynienia ze świetną historyczną publikacją. Justynian i Teodora to więc książka, którą powinien docenić każdy pasjonat Bizancjum.