555 zagadek o Bieszczadach (okładka  miękka, 11.2021)

Świetna pozycja. Zagadki zadowolą laika jak i znawcę regionu 👍 Polecam, jak zresztą wszystkie książki Pana Bajdy 👍

Recenzja - część 1 Bieszczady są o wiele mniej znanym i bardziej tajemniczym pasmem górskim niż sąsiednie Tatry i Karpaty. Zainteresowanie tym rejonem rośnie z roku na rok – malownicze tereny, mniej lub bardziej nietypowe atrakcje turystyczne, a także liczne szlaki – to tylko niewielki zarys wszystkiego, co urokliwe w tych górach najbardziej wysuniętych na południowy-wschód. Patrząc na tę krainę geograficzną, ktoś by powiedział „teren duchów” a inny, że „przestrzeń dla różnych osobliwości, czy indywidualistów”. Prawdopodobnie każdy, kto zawita w te strony, wyniesie z nich coś, co na długo zapadnie w pamięć i być może będzie to początek wielkiej miłości do Bieszczadów. Czy można znać rejon tylko lokalnie? Bieszczady – wielu o nich słyszało, ale nie każdy mógłby powiedzieć coś więcej, poza tym, gdzie się tak mniej więcej znajdują. Oczywiście, gdy trafi się na osobę związaną z tym rejonem, prawdopodobnie będzie elokwentna niczym przewodnik turystyczny. Tak się jakoś składa, że, mieszkając w Bieszczadach, trzeba i pragnie się poznać je jak najgłębiej i jak najdokładniej. Wiele osób związanych z Bieszczadami jest znanych tylko i wyłącznie w tym rejonie. Inni zaś twórcy jak np. Zdzisław Beksiński, czy Wojciech Młynarski, mieli sentyment do tego rejonu. Każdy, kto zapisał się w tę przestrzeń, pozostał w niej obecny, czy to w regionalnych utworach, muzeum, czy poprzez swoją twórczość, którą tutaj przekazali dla potomnych. Zatem o Bieszczadach najwięcej można się dowiedzieć, będąc już na miejscu. Niemniej e-book pt. „555 zagadek o Bieszczadach” Łukasza Bajda zdecydowanie ostrzy apetyt wszystkich tych, którzy chcieliby uszczknąć rąbka tajemnicy, zanim przyjadą w te strony. Góry z wyjściem na Wschód lub Południe Bieszczady są niezwykle interesującym rejonem, także pod względem geograficznym. Położone na styku trzech krajów, stanowią doskonałe miejsce, skąd można się przeprawić m.in. na ukraińską stronę. To teren bogaty w przepiękne krajobrazy, które warto zachować na karcie SD aparatu fotograficznego, wchodząc, chociażby na jeden z tutejszych punktów widokowych. Natomiast idąc bardziej na południe, można przedostać się na część słowacką. Warto dodać, że ciekawym miejscem jest obszar, gdzie stykają się wszystkie trzy granice. Zarówno po stronie ukraińskiej, jak i słowackiej także jest wiele do zobaczenia, dlatego może być to dobry pretekst, by zapuścić się w Bieszczady także poza polską granicę. Rezerwat i ślady przeszłości Bieszczadzki Rezerwat Przyrody to dość niezwykłe miejsce, ponieważ jest domem dla wielu zagrożonych gatunków. Przede wszystkim dla niedźwiedzia i wilka, ale mieszkają tutaj także inne duże ssaki, jak ryś – symbol rezerwatu, także zagrożony wyginięciem, czy sarna. Oprócz tego nie brakuje gatunków latających i pełzających – mając odrobinę szczęścia, można zobaczyć orła przedniego, żółwia błotnego, a także węża eskulapa, który w Polsce żyje wyłącznie na terenie Bieszczad. Jeśli chodzi o ślady przeszłości, to wciąż zachowało się wiele zabytków jak np. cerkwie, w tym te wykonane z drewna. Można również natrafić na żydowskie synagogi, a także napotkać na swojej drodze niszczejące mury dawnych budynków, które także wpisano na listę wartościowej spuścizny tego regionu. W licznych bieszczadzkich miejscowościach gdzieniegdzie są jeszcze dworki, a także pomniki, czy płyty pamiątkowe, które „mówią” o tutejszej historii i ludziach w nią się wpisujących. Bieszczady – rejon wielu narodowości i subkultur Bieszczady leżące w trzech różnych krajach, uwzględniając dzisiejszy podział administracyjny, nie są wyłącznie zamieszkiwane przez rodaków. Różne sploty historyczno-polityczne sprawiły, że w te strony zawitali niegdyś Grecy, Włosi, a także Niemcy i wielu innych. To jedno z tych miejsc, które Żydzi zamieszkiwali już od XVI w. Oraz rejon, gdzie rozkwitło wiele subkultur. Warto z nich wymienić przede wszystkim zakapiorów – ludzi, którzy mogą mieć za sobą różne przeżycia, odnajdujący w tych stronach wolność i harmonię. Ponadto swego czasu była to też mekka dla hippisów, a bieszczadzcy cowboye wciąż przyciągają w te strony wielu turystów.

Recenzja - część 2 Czy warto w Bieszczady? Jeżeli ktoś „dusi się” w miejsce, chciałby znaleźć odrobinę ciszy i spokoju, czy pokontemplować piękno natury, obcując z dzikimi zwierzętami, z pewnością uzna Bieszczady za idealny kierunek. Nic więc dziwnego, że to właśnie tutaj osiada wielu artystów, malarzy, rzeźbiarzy, czy osób związanych z kinem, bądź innym twórczym rzemiosłem. To także miejsce dla podróżników, osób poszukujących korzeni, wczytujących się w tutejsze DNA, czy każdego, kto pragnąłby osiąść z dala od większych społeczności. Samotnicy czują się tutaj świetnie, podobnie jak osoby lubujące się w pieszych wycieczkach, czy miłośnicy bieszczadzkiego rezerwatu. Z drugiej strony Bieszczady mogą też odpychać, ponieważ jest to rejon, w którym w dalszym ciągu kultywuje się myślistwo, a polowania zdecydowanie wpisują się w genezę tego regionu. Poza tym ślady wojny i makabry, która się tutaj rozegrała, jest niemalże wyczuwalna pod opuszkami palców. Niektóre miejscowości przestały wręcz istnieć – pozostały po nich puste przestrzenie, na których za to bujnie rozwija się różnorodna zieloność. Pomimo iż zachowało się nieco zabytków, jest to drugie miejsce po Warszawie, które doznało olbrzymich zniszczeń w czasie II wojny światowej. Dochodziło tutaj nie tylko do bombardowań, ale również do mordowania na olbrzymią skalę ludności wyznania mojżeszowego. Wiele cmentarzy jest żywym dowodem na to, ile osób odeszło w latach 1939-1945. Po wojnie zaś wiele ludności ze wschodu przesiedlono – pozostałe po nich domy niszczeją i zapadają w ruinę, co także może wpędzać w pewną, zasępiającą refleksję. Niemniej Bieszczady to przede wszystkim rejon przyciągający ze względu na swoje walory naturalne, czyli chociażby same góry, a także liczne szlaki turystyczne. Są tutaj również miejsca z dobrą, źródlaną wodą, czy solanki. Jest to niewątpliwie rejon, którego nie da się zaszufladkować i być może ten szczegół także przemawia za tym, by wybrać się kiedy w te strony. E-book o Bieszczadach – „opowiada”, ale i „pyta” Czy „555 zagadek o Bieszczadach” to e-book w postaci przewodnika turystycznego? Tak bym go nie określiła – bardziej jest to przybliżenie rejonu, a także próba wciągnięcia czytelnika w poznawanie Bieszczad na własną rękę. Pomagają w tym pytania znajdujące się w każdym rozdziale, które dla wielu osób związanych z tym rejonem, wydadzą się banalnie proste. Natomiast ci, którzy nigdy jeszcze nie byli w górach na południowym wschodzie, prawdopodobnie często będą zaglądać do zestawu odpowiedzi znajdującego się na końcu. Przystępnie napisaną treść okraszono licznymi zdjęciami, dzięki czemu nie trzeba sobie wszystkiego wyobrażać, jak wygląda lub gdzie się znajduje. Wciąż jednak autor zachęca do odkrywania tutejszej kultury samodzielnie. W ten sposób wiele miejsc i atrakcji na dłużej zachowuje się zwykle w pamięci oraz budzi żywe skojarzenia, a nawet silne emocje. Komu przyda się ten e-book? Po publikację cyfrową pt. „555 zagadek o Bieszczadach” mogą sięgnąć osoby, które o Bieszczadach wiedzą bardzo mało lub prawie wcale. Tytuł tego e-booka nie jest przypadkowy – w środku na głodnego wiedzy i przygód czytelnika, czeka wiele interesujących historii związanych z tym rejonem i ludźmi, którzy są związani z tym terenem górzystym w naszym kraju. To również dobra lektura dla kogoś, kto już niebawem ma wyruszyć w te strony, by wydeptywać ścieżki swoimi butami. W ten sposób wycieczki będą o wiele bardziej wartościowe i mające więcej wymiarów. Szczególnie gdy w dany szlak, czy miejscowość wpisują się liczne atrakcje, twórczość, czy nawet osobowości ludzi okazjonalnie związanych z Bieszczadami, czy przebywającymi w nich mieszkańców. Na pewno i sami bieszczadzkie „zakapiory” chętnie poczytają o tym rejonie, by, chociażby sprawdzić, czy uda im się odpowiedzieć na wszystkie pytania. Jest w tej publikacji tak wiele poruszonych wątków, że i miłośnicy historii znajdą w niej coś dla siebie, i osoby, które chciałyby dowiedzieć się więcej o tutejszej zielonej stronie Bieszczad. Entucentka