Świnki morskie – jak je hodować?

O śwince morskiej mawia się, że to ani świnka ani morska. Rzeczywiście – nie jest to stworzenie morskie, a do świni upodabnia ją jedynie wydawany niekiedy dźwięk, podobny nieco do kwiku. Właściwa nazwa tego sympatycznego gryzonia to kawia domowa (cavia porcellus), a zwyczajowe określenie „świnka morska” powstało prawdopodobnie z niepoprawnego przekładu z języka oryginalnego na angielski („guinea pig”), a następnie z języka angielskiego na poszczególne języki narodowe. Nazwa potoczna jest jednak cały czas bardzo popularna i powszechnie używana.

 

Pochodzenie świnki morskiej 

Świnka morska pochodzi z terenów Ameryki Południowej, gdzie została udomowiona przez południowoamerykańskich Indian. W swojej ojczyźnie była gryzoniem wykorzystywanym w celach kulinarnych, rytualnych, a także w medycynie ludowej. Obecnie w niektórych rejonach Ameryki Południowej nadal jest przysmakiem, spożywanym przy okazji obchodów różnych lokalnych świąt. Do Europy trafiła w XVI wieku jako zwierzę hodowane hobbystycznie. W XIX wieku kawia zaczęła służyć też za zwierzę laboratoryjne, ze względu na swoje cechy anatomiczne i fizjologiczne oraz niewielkie rozmiary i łagodne usposobienie. Obecnie większość populacji kawii domowych żyje w hodowlach hobbystycznych na całym świecie.

Świnki morskie to niezwykle urocze stworzenia, o krępej budowie i miłym w dotyku futerku, którego różne odmiany barwne uzyskano w trakcie lat hodowli. Zwierzęta te ważą zazwyczaj około 1 kg – samice, które są wyraźnie mniejsze od samców do 900 gramów, samce zwykle do 1200 gramów. Charakteryzują się krótkimi łapami i brakiem ogona (lub jego szczątkową formą).

Ile żyją świnki morskie? Długość życia świnek morskich waha się od 4 do 8 lat. Nieco bardziej długowieczne osobniki dożywają przy dobrej opiece 10 lat. Udokumentowanym rekordem w długości życia mogła poszczycić się świnka imieniem Snowball z Anglii – żyła ponad 14 lat i została wpisana do księgi rekordów Guinnessa.

 

 

Rasy świnek morskich 

Można wyróżnić 3 podstawowe odmiany świnek morskich ze względu na długość włosa:

Świnki bezwłose 

Należą do nich rasy skinny i baldwin. Przedstawicielki rasy skinny mają nieliczne kępki włosów przy pyszczku, uszach i na łapkach, ich skóra jest delikatna w dotyku. Natomiast baldwin mają grubszą i twardszą skórę i co ciekawe rodzą się z sierścią, która dopiero po czasie wypada.

Świnki krótkowłose 

Ich sierść jest krótka, o różnej strukturze i umaszczeniu. Są to rasy:

• Abisyńska zwaną rozetką – sierść u tej odmiany układa się w charakterystyczne rozetki (zawirowania) w różnych punktach na ciele, rozetek powinno być przynajmniej 8 (10 to ideał wzorca rasy)
• Rex – sierść u tej odmiany jest gładka i wełnista, o długości włosa do 2 cm, futro jest gęste
• Teddy – ma krótkie i szorstkie futerko, które nie powinno mieć rozetek, przypomina nieco pluszowego misia (stąd nazwa rasy), ma zaokrągloną głowę i nieco klapnięte uszy
• American (odmiany: crested i white crested) – najstarsza rasa kawii domowej, ma gładkie, przylegające do ciała futerko, włos jest gęsty. U odmiany crested cechą charakterystyczną jest pojedyncza rozetka na głowie, zwana koroną, u white crested korona jest biała
• Curly – to krzyżówka rasy abisyńskiej i rex, ma krótką, kręconą sierść, która mimo pozorów miękkiej jest szczeciniasta

Świnki długowłose 

Tu także sierść ma różną strukturę i maść. Te rasy są bardziej wymagające w pielęgnacji niż krótkowłose, wymagają regularnego czesania. Należą do nich m.in.:

• Peruwianka – charakteryzuje ją długi włos i przedziałek, połyskliwa sierść układa się od środka na zewnątrz, zakrywa także głowę świnki, z tyłu ma 2 rozetki
• Sheltie – długie, gładkie włosy skierowane do tyłu, na pyszczku sierść jest krótka, nie posiada rozetek
• Boucle – odmiana peruwianki, tyle że z kręconym włosem, krzyżówka z texelem
• Texel – jest skrzyżowaniem sheltie i rexa, sierść jest gładka (szorstki włos został wyeliminowany w trakcie hodowli) i kręcona, idealny włos ma kształt korkociągów
• Coronet – mieszanka sheltie i crested, ma długie i proste włosy oraz rozetę na głowie
• Merino – jest odmianą rasy coronet o kręconej sierści
• Lunkarya – jeszcze mało popularna rasa, jej sierść wygląda nieco jakby była zakręcona na grubych wałkach, rozchodzi się na boki oraz w górę, włos jest falisty, nie powinien być miękki, na pyszczku zaś sierść jest szorstka i krótka

 

 
Co jedzą świnki morskie? 

Świnki morskie to stuprocentowi weganie. Podstawą ich diety powinno być świeże, dobrej jakości siano. Zwracajmy uwagę aby było nieprzesuszone, bez popiołu czy kurzu, które mogą podrażnić błony śluzowe nozdrzy świnek. Powinny także dostawać świeże warzywa, np. korzeń i liście marchewki i pietruszki, paprykę, buraki, ogórek, pomidory, cykorię, dynię, brokuły. Co mogą jeść świnki morskie? Owoce (jednak w zdecydowanie mniejszych ilościach niż warzywa) takie jak: jabłka, gruszki, arbuz, truskawki, jagody. Nie poleca się bananów, gdyż mają zbyt dużo cukru. Jako dodatek można też podawać dobrą gotową karmę dla świnki morskiej, ale musi być dedykowana temu gatunkowi, nie podawajmy np. karmy dla królików, gdyż jej skład nie będzie optymalny.

Dobrym składnikiem diety będą też zioła dla świnki morskiej, które wzmocnią jej układ krążenia i metabolizm. Może to być tymianek, mniszek lekarski, bazylia czy koperek, ważne jednak aby były świeże prosto z łąki lub suszone – mokre czy zwiędłe mogą wywołać dolegliwości żołądkowe u zwierzęcia. W jadłospisie świnek morskich musi znaleźć się witamina C, która jest im niezbędna, a nie potrafią jej samodzielnie syntezować. Jeśli mimo jej obecności w diecie okaże się, że zwierzę cierpi na niedobór, należy ją suplementować, np. specjalnymi kroplami. Niedostatek witaminy C może prowadzić do schorzeń takich jak szkorbut, łamliwość kości czy podatność na przeziębienia.

Czego nie podawać świnkom morskim? Przede wszystkim fasoli (a także grochu) – jest ona dla świnek trująca. Należy unikać liści sałaty czy kapusty, ziemniaków, cebuli, winogron i słodyczy. Nie powinno się także karmić ich nabiałem, który może powodować biegunki. Oczywiście świnka powinna mieć stały dostęp do świeżej i czystej wody.

 

 

Na koniec jeszcze kilka zaleceń właściwego karmienia świnek 

• Warzywa i owoce podawane śwince morskiej muszą być po pierwsze świeże (nie nadpsute), a po drugie dokładnie umyte, gdyż środki ochrony roślin, którymi są pryskane mogą powodować zatrucia
• Zaleca się karmienie zwierząt 2 razy dziennie o stałych porach. Zwracajmy uwagę, aby nie przekarmiać świnek – są łakomczuchami i zjedzą praktycznie każdą ilość jedzenia, jaką się im poda, dlatego to opiekun musi pilnować zjadanych ilości
• Zwierzęta te mają wrażliwy układ pokarmowy, dlatego nie należy zmieniać im diety nagle, lepiej wprowadzać zmiany stopniowo, aby oszczędzić śwince dolegliwości trawiennych
• Świnkom zęby rosną przez całe życie i muszą mieć możliwość regularnie je ścierać. Pomaga im w tym sianko, które powinniśmy regularnie uzupełniać w paśnikach w klatce (nie kładźmy go na podłodze klatki, sianko nie może być zanieczyszczone odchodami, bo zaszkodzi zwierzęciu). Do ścierania zębów może posłużyć także nieduża gałązka drzewka owocowego lub kawałek suchego chleba raz na jakiś czas (nie może być spleśniały!)

 

 
Jak urządzić klatkę dla świnki morskiej? 

Mieszkaniem naszej świnki powinna być klatka z prętami, najlepiej niemalowana, gdyż zwierzęta mogą obgryzać pręty. Klatka dla świnek morskich powinna mieć plastikowe, odczepiane dno, które będzie łatwe do umycia. Pręty jako dno klatki są niewskazane – zwierzę może między nimi zaklinować łapkę i doznać kontuzji. Dla świnek morskich akwarium nie sprawdzi się należycie, gdyż jest tam mniejszy przepływ powietrza, co może spowodować bardziej uciążliwy zapach odchodów dla lokatorki oraz może być jej po prostu duszno, zwłaszcza podczas upałów. Do akwarium trudniej też dochodzą zapachy otoczenia, a świnka ma dobry węch, który pozwala rozpoznawać jej sygnały z otoczenia. Klatka dla jednego osobnika powinna mieć minimum 80 cm długości, ale im większa tym lepiej. Nie musi być wysoka, gdyż świnki morskie słabo skaczą i nie najlepiej potrafią się wspinać. Dla dwóch świnek klatka powinna mieć przynajmniej 100 cm długości i warto tu nadmienić, że to zwierzęta bardzo socjalne, więc warto rozważyć od razu dwa osobniki (najlepiej z jednego miotu), które będą dla siebie towarzystwem podczas nieobecności opiekuna.

Jak urządzić klatkę dla świnki morskiej? Niezbędnym wyposażeniem jest domek, najlepiej drewniany, ze względu na to, że zwierzęta mogą go gryźć ścierając sobie zęby, zatem niemalowane drewno jest najbezpieczniejszym materiałem. Domków powinno być przynajmniej tyle, ile świnek. Dobrym pomysłem są też przytulne, polarowe hamaczki i posłania. Nie może w klatce zabraknąć poidełka ze świeżą wodą (szklane są najłatwiejsze to utrzymania w czystości) oraz miseczek na jedzenie – tu najlepiej powinny sprawdzić się ceramiczne jako najbardziej stabilne. Potrzebny będzie jeszcze specjalny paśnik na sianko, które będziemy regularnie uzupełniać. Jeśli chodzi o podłoże klatki dla świnek morskich, to opinie są mocno podzielone. Niektórzy polecają trociny lub drewniane pelety, inni specjalną wyściółkę dla gryzoni, odpowiedni granulat lub żwirek silikonowy. Innym rozwiązaniem może być też dry bed. Na pewno należy pamiętać, że świnki morskie oddają sporo moczu, musi to więc być materiał, który można łatwo wymienić/wyczyścić. Możliwe, że będziemy musieli przetestować różne warianty, aby wybrać najlepszy dla świnki i dla nas.

 

 

Jeśli chodzi o zabawki, to jak najbardziej świnkom morskim warto takowe zapewnić. Dobrze sprawdzą się tunele, rampy czy wspomniane już hamaczki. Z kolei karuzele czy kołowrotki nie są najlepszym pomysłem dla kręgosłupa tego zwierzęcia. Warto także pomyśleć o wybiegu, świnka powinna mieć możliwość eksploracji otoczenia i kontaktu z opiekunem. Możemy wygrodzić kawałek podłogi w mieszkaniu, a jeszcze lepiej byłoby w ciepłe dni urządzić wybieg na fragmencie trawnika czy łączki – z pewnością będzie to atrakcja dla świnek. Podczas wypuszczania zwierzęcia z klatki w domu uważajmy na kable! Świńskie ząbki z łatwością się do nich dobiorą co może być niebezpieczne. Nie stresujmy zwierzęcia także nachalną obecnością psa lub kota, zwłaszcza podczas wybiegu.

Jak dbać o świnkę morską? 

Decydując się na hodowlę trzeba wiedzieć, jak odpowiednio o naszego podopiecznego zadbać. Jak zatem opiekować się świnką morską? Świnki mogą wymagać regularnego skracania pazurków. Należy to robić umiejętnie i delikatnie, aby nie sprawić zwierzęciu bólu. Jeśli nie chcemy się tego podjąć sami, możemy się zwrócić do weterynarza. Sierść świnki należy przeglądać pod kątem obecności pasożytów. Kąpiel jest dla świnki stresująca, więc ograniczmy ją do minimum.

Sierść świnek morskich wymaga także czesania, zwłaszcza w przypadku ras z długim włosem. Warto do tego celu zaopatrzyć się w miękką szczotkę i uważać aby nie sprawić bólu zwierzęciu – zwróćmy na to uwagę zwłaszcza przy rozczesywaniu sierści kręconej. Czesanie powinno być przyjemnym rytuałem i czasem spędzonym wspólnie z opiekunem. Warto poświęcić na to czas i czesać świnkę delikatnie i nieśpiesznie, aby cieszyła się na każdą taką okazję.

 

Więcej poradników znajdziesz na Empik Pasje w dziale Mam Zwierzęta.

Zdjęcie okładkowe - źródło: Shutterstock