Skrzywdzeni i poniżeni (okładka twarda)

Czas na Petersburg! Fiodor Dostojewski niesłusznie znany jest w Polsce niemal wyłącznie ze „Zbrodni i kary”, a i ta powieść kojarzona jest często ze znienawidzoną lekturą. Tymczasem w dorobku autora wiele jest wspaniałych pozycji, uniwersalnych i ponadczasowych. Pisarz bowiem w kręgu swoich zainteresowań człowieka, targające nim emocje i jego ułomności. Doskonale widać to w sentymentalnej powieści „Skrzywdzeni i poniżeni”, kolejnej w dorobku Dostojewskiego, która przenosi nas do Petersburga, obnażając i piętnując degenerację, wynaturzenie, uświadamiając nam, że niestety są sytuację, kiedy degrengolada jest procesem na tyle zaawansowanym, że trudno jest dobru wznieść się poza nią. Po opublikowana nakładem wydawnictwa MG książkę sięgnąć mogą nie tylko miłośnicy literatury rosyjskiej i samego Dostojewskiego, ale też wszyscy zainteresowani ludzką duszą, z niepokojem śledzący upadek człowieczeństwa oraz coraz trudniejszą walkę dobra ze złem. Przenosimy się do wspomnianego, XIX-wiecznego Petersburga, miasta z wieloma możliwościami, ale jednocześnie pełnego ludzkiej zgnilizny, niezbyt łaskawego dla głównego bohatera. Iwan Pietrowicz, będący jednocześnie narratorem powieści, to młody i obiecujący pisarz, który jednak – jak wielu literatów – z trudem wiąże koniec z końcem. Ima się różnych zleceń na teksty, wierząc, że już wkrótce uda mu się opublikować poczytną książkę, której kanwą będą jego doświadczenia. Skrupulatnie przenosi zatem na papier fragmenty swojego życia, w ten sposób poddając się jednocześnie swego rodzaju terapii. Wcześni osierocony Iwan dorastał w domu Mikołaja Sergieicza Ichmieniewa, który zlitował się nad chłopcem i przygarnął pod swoje skrzydła, wychowując razem ze swoją córką, Nataszą. Mimo bogactwa, Mikołaj jawi się jako człowiek prosty i uczciwy, ujmujący swą serdecznością i sercem na dłoni. Ta serdeczność i życzliwość sprowadza niestety na niego kłopoty. Zgadza się on bowiem pokierować innym młodym człowiekiem, dziewiętnastoletnim Aloszą Piotrowiczem, synem księcia Piotra Aleksandrowicza Wałkowskiego, właściciela majątku Wasiliewsie, nieświadomy problemów, jakie to za sobą pociągnie. Chłopak, zamiast nabierać ogłady i zdyscyplinowania … zakochuje się. Panią jego serca zostaje siedemnastoletnia córka Mikołaja, co nie podoba się Wałkowskiemu i jest źródłem szykanowania Ichmieniewa, a także oskarżeń o kradzież i niegospodarność. Te miłosne perypetie Natalii oraz gwałtowny zwrot w relacjach księcia z zarządcą swoich dóbr, są niejako przeciwwagą dla spokojnego charakteru Iwana, który jako bohater idealny, bez skazy, stanowi doskonałe tło dla pozostałych postaci, ale jednocześnie sam nie daje o sobie zapomnieć… Powieść Dostojewskiego „Skrzywdzeni i poniżeni” to podróż po meandrach ludzkiej duszy. Wydaje się to być książka bardzo osobista, może właśnie dlatego doszukiwać się można w niej analogii do życie samego pisarza. Znakomita kreacja postaci, barwne opisy pobudzające wyobraźnię i ogromny ładunek emocjonalny, który czyni zarówno powieść jak i wydarzenia w niej zawarte bliskimi nam i zachęca do zaangażowania się w lekturę. Nic zatem dziwnego, że można się w niej rozsmakować, że jest to idealna pozycja, by zacząć nią swoją przygodę z Dostojewskim! Justyna Gul Qultura słowa

Od jakiegś czasu rozsmakowałam się w prozie Fiodora Dostojewskiego. Sięgam po kolejne pozycje z jego dorobku i nie mogę się nadziwić, jak głęboko potrafił zaglądać w zakamarki ludzkich dusz, pokrętnych, złych, ale też tych dobrych, oddanych, kochających. Petersburg, XIX wiek. Głowny bohater, a zarazem narrator Iwan Piotrowicz jest pisarzem żyjącym na granicy ubóstwa. Współpracuje z dziennikami, pisze artykuły i wierzy, że uda mu się napisać dobrą książkę. Opisuje swoje życie i zajęcie to pozwala mu nie umrzeć ze zgryzoty. Minione wspomnienia wzruszają go aż do bólu, dlatego je spisuje, aby w końcu nabrały spokojnego, bardziej uporządkowanego charakteru. Pisanie chłodzi dawne wspomnienia i chorobliwe mrzonki obraca w pracę. Bohaterowie w książce są zróżnicowani i mają rozbudowaną sferę duchową. Iwan jeszcze w dzieciństwie został sierotą i wychowywał się w domu Mikołaja Sergieicza Ichmieniewa, który przygarnął go z litości i wychowywał razem ze swoją córką Nataszą. Mikołaj to człowiek prosty, dobry, szczery, uczciwy, bezinteresowny, szlachetny, naiwnie romantyczny, którego ująć można tylko serdecznym i przyjacielskim zachowaniem, a nie pieniędzmi i bogactwem. Wychowując pod swoim dachem Iwana i Nataszę nie przypuszcza, że w przyszłości mogą wyniknąć z tego problemy. Na jego drodze staje książę Piotr Aleksandrowicz Wałkowski, właściciel majątku Wasiliewsie, który jest przystojny, obdarzony wieloma zaletami, dowcipem, smakiem, niewyczerpaną wesołością. Jest w nim coś zwycięskiego i czarującego, coś co przyciąga do niego nie tylko kobiety, ale zjednuje także mężczyzn. Wałkowski dzięki sukcesom towarzyskim i hrabiemu Naińskiemu ugruntowuje swoją karierę w Petersburgu oraz powiększa swój majątek. Wysyła swojego dziewiętnastoletniego syna Aleksego Piotrowicza do zarządcy swoich dóbr w Wasiliewskie, Mikołaja Sergieicza, aby ten nauczył pierworodnego rozumu, naprawił lekkomyślny charakter i wdrożył surowe zasady. Aliosza to miły, ładny, słaby i nerwowy chłopak, a jednocześnie wesoły, prostoduszny, z otwartą duszą, zdolną do najszlachetniejszych wzruszeń, z sercem kochającym, szczerym i wdzięcznym. Początkowe bardzo dobre relacje Wałkowskiego i Ichmieniewa psują się. Książę szykanuje rządcę, oskarża go o kradzież i niegospodarność, zarzuca, że pozwolił swojej siedemnastoletniej córce Nataszy rozkochać w sobie jego syną. W złości zamierza odebrać Mikołajowi ostatni kawałek chleba. Problemy narastają i cierpi z tego powodu coraz wiecej ludzi. W tej powieści jest wiele nawiązań do życia Fiodora Dostojewskiego. Pierwsza powieść Iwana Piotrowicza to nawiązanie do ,,Biednych ludzi'' debiutu Dostojewskiego, któremu towarzyszyła atmosfera przychylności i uznania. Krytyk B. z powieści ,,Skrzywdzeni i poniżeni", to Wissarian Bieliński, który uznał Dostojewskiego za nowego Gogola. Iwan po napisaniu pierwszej książki jest pełen entuzjastycznych nadziei i marzeń, kocha swoją pracę, zżywa się z postaciami, które sam stworzył, kocha je, cieszy się i smuci razem z nimi. W powieści autor wyidealizował go, nadał mu tylko cechy pozytywne, altruistyczne. ,,Skrzywdzeni i poniżeni" to piękna i sentymentalna powieść, w której autor ukazuje jasne i ciemne strony z życia ludzi w Petersburgu. Zło, zgnilizna moralna, zawiść, ale też miłość, dobroć, wielkoduszność. Ciekawie połączone wątki, dobitne i wzruszające opisy relacji międzyludzkich, doskonale wyrażone uczucia i emocje bohaterów. Wzruszająca i wyjątkowa powieść z początkowego okresu twórczości Dostojewskiego. Polecam ją wielbicielom klasyki i literatury rosyjskiej:)

Kiedy oczy przesłoni Ci cień miłości, porwiesz się na najbardziej szalone czyny... ale czy słusznie? Pisarz Iwan Pietrowicz, zwany przez przyjaciół Wanią, kochał Natalię Nikołajewną praktycznie od zawsze; i choć początkowo to nieśmiałe dziewczę, wychowane w miłości rodzicielskiej było skłonne ku jego sercu, to po poznaniu Aloszy diametralnie zmieniła kierunek swego uczucia. Ta miłość była jak szaleństwo, obsesja, doprowadzająca dziewczynę na skraj przepaści. Ona uboga, on bogaty. Stary konflikt, który z przyjaciół od serca doprowadził do zmiany w najzacieklejszych wrogów ich ojców również nie pomaga. Natasza ma tylko jedno wyjście, by kochać i być kochaną- uciec spod opiekuńczych skrzydeł rodziców. I mimo tego, że zdaje sobie sprawę, jaki to będzie cios dla staruszków, decyduje się. Wszystko, byle tylko być z Aloszą... Wania jest niemym świadkiem kolejnych wydarzeń; kryje swe uczucie głęboko w sercu, przysięgając dopomóc w trudnej sytuacji. Sam siebie stawia w roli posłańca, rozjemcy. Jaką jednak szansę na szczęśliwe zakończenie ma panna Nikołajewna wiedząc, iż ukochany Alosza wciąż jest swatany przez swego ojca... ? Że gdy opuści go choć na jeden dzień, ten o niej zapomni? To, że po klasykę sięgam, wiadomo już nie od dziś. Do twórczości pana Dostojewskiego mam jakiś specyficzny sentyment i decyduję się na jego utwory zawsze, gdy jest ku temu okazja. Wiadomo, raz bywało lepiej, raz gorzej, aczkolwiek nigdy odstręczająco. A w Skrzywdzonych i poniżonych autor dał pokaz pełni swojego talentu. Ta pozycja jest kilkuwątkowa. Początkowo może się wydawać, że autor skupia się wyłącznie na szaleńczym, nieszczęśliwym uczuciu Nataszy i Aloszy, ale nie tylko. Główny motyw przewodni to wybaczenie. Wiecie, panna Nikołajewna opuszczając dom, głęboko zraniła swojego ojca; była taką typową córeczką tatusia, który nieba by jej przychylił. A tu nie dość, że na stare lata ich opuściła, to jeszcze z synem największego wroga. Jak przejść nad taką potwarzą do codzienności? Jest ciężko. Ale... czym byśmy się stali, gdybyśmy trzymali w sobie złość? Czy w ogóle dałoby się tak żyć? Owszem, wszyscy popełniamy błędy -większe lub mniejsze- ale chowając urazę tak naprawdę nie ranimy osoby, która nam zawiniła, lecz samych siebie. Odcięcie się od drugiego człowieka jest niemożliwe, w końcu jesteśmy istotami stadnymi i bliskość jest nam potrzebna do życia jak tlen. Bohaterowie są bardzo zróżnicowani. Na pierwszy plan w oczywisty sposób wysuwa się Natalia Nikołajewna, "niepokorna" córka, pędząca za straceńczym marzeniem. Nie można również zapomnieć o Aloszy, drugiej stronie tego duetu zakochanych. Miałam dość... negatywne podejście do tego mężczyzny- chłopca; skoro tak mocno kocha, to jak może zapominać o swojej ukochanej, pozostawiając ją na całe dnie bez żadnego słowa? Inne postacie określały go właśnie mianem chłopca, sama Natasza tak o nim mówiła- niedojrzały, przyzwyczajony do dostatku, do otrzymywania wszystkiego, czego tylko zapragnie. Przy tych cechach dziecięco naiwny, widzący w bliźnim jedynie jego zalety. A nawet jeżeli zauważał jakieś wady, to szybko tłumaczył je "na swoje", więc każdy człowiek w jego oczach mienił się jako dobry. Roztargniony, niepewny, po części też zrozpaczony- niby kocha Nataszę, ale jego serce coraz mocniej bije na widok innej panienki, z którą swatał go ojciec. Dziecko w ciele mężczyzny, jednym słowem. Wania, nasz narrator, on to dopiero musiał przechodzić męki! Cały jego żywot podporządkowany był spełnianiu zachcianek innych: a to biegał do domu rodzinnego Nikołajewny z informacjami o córce marnotrawnej, a to do jej mieszkania na każde jej wezwanie, wysłuchując później peanów (lub wręcz przeciwnie) o Aloszy. Gdziekolwiek by się nie ruszył, tam znalazł kogoś, kto koniecznie chciałby go wciągnąć w swoje sprawy. Taki człowiek- tło, który zdaje się niezbędnym w danej chwili, ale gdy burza przemija, zapomina się o nim. Można by rzec, że skoro służył ludziom, to otaczają go sami przyjaciele- wręcz przeciwnie, o czym dobitnie świadczą ostatnie strony powieści. Współczułam mu; nie znał umiaru, nie potrafił powiedzieć "nie", coraz bardziej zapadając na zdrowiu. A przy tym wciąż był sam, zagłębiony w sprawy innych. W pewnych sprawach warto być jednak egoistą i stawiać swoje dobro nad innych; Wania, niestety, tego nie potrafił. Już dawno tak dobrze mi się nie czytało. Zawsze, gdy zabieram się do klasyki, mam takie maluteńkie obawy, że nie zrozumiem przesłania autora, pogubię się w wątkach. Tym razem było zupełnie inaczej. Jak mówią, Skrzywdzeni i poniżeni to najbardziej sentymentalna powieść w dorobku literackim pisarza, i zapewne to nieco ułatwiło sprawę. Mowa tu o rzeczach ważnych (jak wspomniane już wybaczenie), a przy tym treść okraszona jest sporą ilością emocji w każdej postaci. Niby tylko nieszczęśliwa miłość, ale w jakim wydaniu! Jeżeli lubicie klasykę, a w szczególności twórczość pana Dostojewskiego, to ta książka jest od teraz Waszym must read!