Silva Rerum. Tom 2 (okładka  twarda, 09.2018)

Całość trylogii to znakomita literatura. Piękny język. Tylko wymaga spokojnej lektury: czasami jedno zdanie zaczyna się na początku strony, a kończy na jej końcu. Autorka używa bowiem spójników zamiast kropek. Ale to wciąga.

Zgadzam się z opiniami czytelników "zaprzysiężonych". Dodałbym tylko, ze.... kobiety lepiej piszą (Tokarczuk).

Znakomita książka,oparta na faktach historycznych. Świetna narracja i niewiarygodne opisy przyrody.

Nie spodziewałam się tego, ale druga część jest lepsza niż pierwsza :D

Uwielbiam autorkę i Jej ksiązki,świetne!

Obie części pięknie napisane. Polecam !

Sytuacja idealna podczas czytania książki to taka, w której mogę oddać się lekturze w miejscu, w którym rozgrywa się jej akcja. I tak właśnie kilka lat temu, gdy moje nogi poniosły mnie na Litwę, uparłam się, że muszę znaleźć odpowiednią lekturę. Długo szukałam takiej, która spełniałaby moje oczekiwania, traktowała o tym pięknym kraju i nawiązywała do naszej wspólnej historii. W końcu ktoś polecił mi książkę Silva rerum Kristiny Sabaliauskaitė i to był strzał w dziesiątkę. Ta cudowna powieść o niezwykle burzliwych losach szlacheckiej rodziny zawładnęła moim czytelniczym sercem. Będąc w Wilnie, niezwykle intensywnie odczuwałam klimat stworzony przez autorkę. Gdy zobaczyłam, że Wydawnictwo Literackie wydaje drugą część tej sagi (a musicie wiedzieć, że jest to tetralogia), moja radość nie miała granic. Bo takich wciągających historii, opisanych tak pięknym językiem i w dodatku tak uniwersalnych nie ma zbyt wiele. Dla mnie Silva rerum oraz Silva rerum II są jednymi z lepszych książek, jakie kiedykolwiek przeczytałam. Akcja drugiej części sagi dzieje się w XVIII wieku. Litwa przeżywa ogromny kryzys: najechana i splądrowana przez Szwedów zostaje dodatkowo ogarnięta klęską żywiołową. Powszechnie panujący głód nie jest jedyną bolączką. Szerząca się w kraju dżuma oddaje w ręce Najwyższego ogromną liczbę ludzi. W takich okolicznościach rotmistrz Jan Izydor Narwojsz wysyła swoją małżonkę, Annę Katarzynę, do starego dworu w Milkontach, który stanowi obraz nędzy i rozpaczy i ewidentnie potrzebuje kogoś, kto o niego zadba oraz przywróci jego niegdysiejszy splendor. Niestety spokój i porządek nie jest pisany Milkontom i niebawem mieszkańcy dworu stają przed ogromnym wyzwaniem, a Anna Katarzyna przypomina sobie, jak to jest mieć przy sobie mężczyznę. Równolegle poznajemy losy Urszuli z Narwojszów Birontowej – mądrej i niezwykle sprytnej kobiety, o której w dzisiejszych czasach powiedzielibyśmy, że jest głową rodziny. Twardo stąpająca po ziemi, konkretna, dbająca sama o siebie, gdy przybywa do swojego rodzinnego domu w Milkontach, postanawia za wszelką cenę doprowadzić go do porządku. Silva rerum II (w połączeniu z pierwszą częścią) to kronika rodziny Narwojszów, w której Sabaliauskaitė niezwykle plastycznie kreśli obraz Rzeczpospolitej Obojga Narodów targanej wojną i klęskami. Pokazuje, jak wyglądało życie szlachty i zwykłych ludzi, bardzo realnie opisując dysonans społeczny, jaki panował między ludźmi pochodzącymi z różnych warstw społecznych. Opływające w luksusy dwory, mieszkańcom których nigdy niczego nie brakowało, zostają przeciwstawieni zwykłym ludziom, którzy żyją z dnia na dzień. Co ciekawe, autorka pozwala nam spojrzeć na cały ten świat z punktu widzenia wielu bohaterów – samotnej i odrzuconej Anny Katarzyny, nieco zagubionego rotmistrza Jana Izydora, doświadczonej przez życie Urszuli, rzuconego do innego kraju szwedzkiego wojskowego Ture Tibeliusa Magnussona oraz żydowskiego medyka, Aarona Gordona, który – lecząc wszystkich (niezależnie od pochodzenia) – dzieli się z czytelnikami swoimi obserwacjami na temat otaczających go ludzi. Doskonały styl Sabaliauskaitė i jej pomysł na fabułę nie pozwala nam ani na chwilę znudzić się tą historią. Świadczy o tym choćby fakt, że książka właściwie pozbawiona jest dialogów, a jedno zdanie potrafi ciągnąć się całą stronę i to w niczym nie przeszkadza! Klimat osiemnastowiecznego Wilna, dramatyczne losy bohaterów i ich niezwykłe osobowości czynią tę książkę niepowtarzalną i wyjątkową. Jeśli miałabym wybrać pięć najlepszych książek tego roku, niewątpliwie Silva rerum II byłaby w tej grupie. W ogóle nie dziwią mnie słowa Olgi Tokarczuk, która określiła Kristinę Sabaliauskaitė najmocniejszym i najbardziej wyrazistym głosem powieści historycznych w Europie. Mam nadzieję, że Wydawnictwo Literackie zatroszczy się o czytelników i nie będziemy musieli czekać kolejnych kilka lat na trzecią część tej urzekającej sagi. Jeśli jednak będzie to konieczne, to obiecuję być cierpliwa. Są rzeczy, na które warto czekać choćby kilka lat.

Co łączy „Lalkę”, „Bunt chimery”, „Miasto świateł”, „Silva rerum II”, Córki Wawelu”, „Dzielnym będzie.. .”, „Królewską heretyczkę”? A no to, że bohaterem ich wszystkich jest miasto – wielkie, tłoczne, gwarne, w ważnym dla siebie momencie, a postacie pojawiają jedynie, by opowiedzieć historię tego miasta, snuć opowieść o Warszawie wieku XIX, Paryżu przełomu wieków, Londynie u progu renesansu czy w czasie niemieckich nalotów lub Wilnie wieku XVIII. Właśnie temu ostatniemu poświęcone jest „Silva rerum II” litewskiej historyczki sztuki i pisarki Kristiny Sabaliauskaitė. Na kartach tej 400ta stronicowej powieści powróciła autorka do modnego w kulturze staropolskiej gatunku sylw, które – zgodnie z definicją – są tekstami obejmującymi „(…) niejednorodne formalnie teksty zapisywane "na gorąco" i wyróżniające się różnorodną tematyką. Sylwy staropolskie przybierały postać dwoistą – były (…) zbiorami, w których obok prozaicznych zapisków z życia codziennego autora rękopisu przeważały teksty o charakterze literackim bądź refleksyjnym. Sylwy były również zwane "Bibliami domowymi", pośród wielu zapisków o charakterze informacyjnym (np. narodziny członków rodziny, śmierci, wydarzenia w okolicy, wyniki sejmów i spotkań samorządowych) znajdowały się również zapisy literackie. Sylwy były również zbiorami zasłyszanych dowcipów czy też przepisów kulinarnych. Dzięki sylwom zachowały się wiersze m.in. Daniela Naborowskiego i J.A. Morsztyna. Mogą znaleźć się w niej nie tylko wspomnienia o ślubach czy narodzinach, ale także pamiątki (…). Bardzo często umieszcza się również drzewo genealogiczne rodu (rodziny)”. W jej „Silva rerum II” spotkać można Wilno niedługo po najeździe Szwedów, przez nich spalone, dziesiątkowane przez głód, brud, choroby przenoszone przez szczury; to miasto zabobonów, niechcianych ciąż, syfilityków, dzieciobójczyń, kanibalów, ale i miasto wielokulturowe, w którym Żyd-lekarz prowadzi swoje badania, leczy gojów i tworzy elitę społeczności, sieroty z dobrych rodzin znajdują opiekę (a później mężów) na dworach magnackich czy szlacheckich. Ta książka to barwna opowieść o baroku pełnym dysonansu – przepych i rozrzutność jednych miesza się tu ze skrajną biedą drugich, religijność przeplata się z przesądami, chrześcijaństwo spotyka się z judaizmem, bogobojność z namiętnościami ciała (i nie ważne, że gorszym oskarżeniem niż cudzołóstwo może być zdrada stanu oraz spoufalanie się z grabiącym okoliczne wsie najeźdźcą). Magnaci, żołnierze, mieszczanie, urzędnicy, chłopi, lokaje, gwardziści, rada miasta, złodzieje, mordercy – to jedynie pionki w fabule „Silva rerum II”, którzy mają opowiedzieć losy miasta, koleje jego świetności i upadku, mają również sobą głosić historię sporego skrawka Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Ale nie tylko to zasługuje tutaj na uwagę. Również język powieści, który jest barwny, wartki, zrytmizowany, dynamiczny, zbliżony do gawędy, kończącej się nie tam, gdzie autor postawił kropkę, ale tam, gdzie nie ma się już nic do powiedzenia, gdzie historia się dopełnia i zamyka. Stąd te zdania - długie, wielokrotnie złożone, przypominające monologi ogarniętego pasją szaleńca. To one sprawiają, że postacie stają się autentyczne, z krwi i kości, ogarnięte obsesjami, namiętnościami, lękami, nadziejami, wątpliwościami. To nie są osoby pomnikowe, jednowymiarowe, do jakich przyzwyczaił czytelników na przykład Sienkiewicz, ale ludzie ukształtowani przez historię, okoliczności, rodzinę, powinności względem niej, własnej płci czy funkcji. A że autorka „Silva rerum II” nie powiedziała jeszcze ostatniego zdania, nie domknęła swej barwnie opowiadanej historii, pozostaje cierpliwie czekać na część III.

„Silva rerum II” to drugi tom wspaniałej, napisanej z rozmachem sagi o polsko-litewskiej rodzinie. To również zapierająca dech w piersiach powieść historyczna, której akcja rozgrywa się w XVIII wieku, powieść zapadająca w pamięć i dzięki treści, i pięknemu, kunsztownemu stylowi. Mimo iż jest to druga część cyklu, można czytać ją jako odrębną całość, gdyż autorka wprowadza czytelnika w przeszłość bohaterów, przypominając najważniejsze wydarzenia z ich życia. Główną bohaterką jest Anna Katarzyna Narwojsz, która podczas wojny ze Szwedami wyjeżdża z rodzinnego majątku, by wraz z córeczką przetrwać niebezpieczne chwile w Milkontach. Dwór okazuje się zaniedbany, służba rozpuszczona, a całością zarządza gburowaty typ, który wzbudza w Annie lęk, ale i bunt. Na szczęście kobieta odnajduje w nowym miejscu i przyjazne dusze, dzięki którym uda jej się przetrwać niejedno niebezpieczeństwo. Życie w Milkontach wciąż przynosi niespodzianki, a największą z nich okaże się niespodziewane uczucie... Równolegle w losami Anny poznajemy perypetie jej ciotki, mieszkającej w Wilnie Urszuli Birontowej. To kobieta zdecydowana, silna, uparta i potrafiąca stawić czoło najbardziej nieprzewidywalnym zdarzeniom. Ma ona za sobą kilka burzliwych związków, do których wraca wspomnieniami w chwilach słabości. Te jednak należą do rzadkości, podobnie jak użalanie się nad sobą i popadanie w rozpacz. Nawet panująca w mieście zaraza nie jest w stanie odwieść Urszuli od postanowień i niejednokrotnie niebezpiecznych pomysłów. Wokół tych dwóch kobiecych sylwetek osnuta jest akcja powieści, jednak mamy tu również wiele innych ciekawych postaci, wśród których są Polacy, Litwini, Rosjanie, Żydzi i Szwedzi. Autorka w interesujący sposób ukazuje wielokulturowość litewskich ziem oraz życie ich mieszkańców podczas wojennej zawieruchy, której ofiarami padają nie tylko żołnierze. Pełne emocji relacje między bohaterami na pewno należą do największych atutów fabuły, która jest nieprzewidywalna, zaskakująca i trzyma w napięciu od pierwszych do ostatnich stron. Oprócz poruszającej treści pisarka serwuje odbiorcom wielką ucztę duchową w postaci przepięknego, niezwykle kunsztownego stylu, którym można upajać się podczas całej lektury. Wielokrotnie złożone zdania, rozbudowane frazy, homeryckie opisy na pewno wymagają skupienia, ale i zapadają w pamięć. Dziś mało kto posługuje się tak barwnym, plastycznym i szlachetnym językiem. Czekam teraz niecierpliwie na trzecią część rodzinnej kroniki i mam nadzieję, że okaże się równie interesująca jak poprzednie tomy. BEATA IGIELSKA

„Silva rerum”, to saga litewskiej pisarki rozgrywająca się na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Historia, w której krwawa pożoga wojny, przeplata się ze zwyczajnym życiem we dworze, a także ukazuje nam losy zwyczajnych ludzi. W tamtych czasach jednak nikt nie był zwyczajny. Przynajmniej można odnieść takie wrażenie. Po pierwszym tomie przyszła pora na część drugą i miejmy nadzieję na kolejną. Z okładki możemy dowiedzieć się czego możemy się spodziewać zagłębiając się w lekturę tej powieści. I tak: Anno Domini 1707. Splądrowane przez szwedzkich żołdaków ziemie litewskie nawiedza czarna śmierć, a w ślad za nią klęska nieurodzaju oraz głód. Wojenna zawierucha na długie miesiące odcina od siebie małżonków – rotmistrz Jan Izydor Narwojsz zarządza zrujnowaną twierdzą Radziwiłłów, rozpijając i szantażując kompanów Moskali, a Anna Katarzyna chroni się w starym dworze w Milkontach. Jeszcze nie wie, jakie piekło zgotują jej tutaj własne namiętności… Tymczasem w ogarniętym zarazą Wilnie ich ciotka, Urszula Birontowa, zmaga się z bolesnymi wspomnieniami i walczy ze śmiercią na wielu frontach, także rodzinnym – rodowi Narwojszów grozi bowiem wygaśnięcie. Czy wygra ten pojedynek? Czy Narwojszowie przetrwają wojnę i dżumę? Dlaczego to, co najbardziej istotne, nigdy nie znalazło miejsca na stronach ich rodzinnej sylwy? Kto kieruje tym światem, który wyszedł z kolein? Niepojęta wola Boża czy zwykły przypadek? Zachęcam do lektury. Słowem podsumowania, przede wszystkim zwróciłem w tej książce uwagę na przepiękne opisy, oraz zdania wielokrotne złożone, które przywiodły mi na myśl klasycznych już pisarzy z XIX wieku, jak chociażby Dickens, którzy także lubowali się wręcz w zdaniach, które same w sobie były małym opowiadaniem. A to wielka sztuka tak pisać. Na drugim miejscu-przy moim czytania, które swoją drogą zajęło mi dużo czasu-zwróciłem uwagę na czasy w których dzieje się akcja tej opowieści. Losy Litwinów, Polaków i innych narodów, które żyły obok siebie zazwyczaj w zgodzie. Olbrzymi teren, na którym-mówiąc patetycznie-wszystko było możliwe. Publikacja ta to drugi tom, jednak uważam że można ją czytać zupełnie nie mając pojęcia co też wydarzyło się w tomie wcześniejszym. Polecam wszystkim wielbicielom nie tylko książek historycznych, ale i tym którzy interesują się tamtym-nie tak odległym przecież-w czasie okresem. Z naszej historii, ale i tez historii Litwinów i nie tylko. Czekam na ciąg dalszy.