Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej (okładka  twarda, 03.2014)

Autor w sposób naukowy - z pozycji przede wszystkim filozofa, psychologa i socjologa, a dopiero potem historyka - naświetla przemiany społeczno-ekonomiczne zaistniałe w Polsce w latach 1939-1956, jak również trwające po dzień dzisiejszy ich skutki.
Dlaczego rewolucja „prześniona”? Ano dlatego, że dokonali jej bez naszego przyzwolenia, za nas, ale i dla nas (czego dowodzi p. Leder) ludzie OBCY - narodowi socjaliści Hitlera i narodowi komuniści Stalina. Nie była to rewolucja „wyśniona”, bo o niej nie marzyliśmy. Nie była też „przespana”, gdyż jakiś polski udział też się w niej zaznaczył. A zatem - rewolucja prześniona.
I oczywiście rewolucja a nie ewolucja, gdyż brutalną siłą zburzono stary porządek i wprowadzono nowe prawa.
Polska w latach 1939-56 została wręcz przeorana w wymiarze społeczno-ekonomicznym. Autor wymienia trzy główne „działy” dokonanej wtedy transformacji.

Pierwszym z nich stało się zniknięcie z Polski mniejszości narodowych, w tym przede wszystkim Żydów - obecnych w naszym kraju przez prawie tysiąc lat. Byli to „wewnętrzni” sąsiedzi, z którymi nasi przodkowie żyli... różnie. Nie zawsze najlepiej, a czasami wręcz fatalnie. Autor koncentruje się na ekonomiczno- społecznych skutkach Zagłady, wskazuje m.in. realne profity, jakie przyniosła ona ludności polskiej (lokale, nieruchomości, miejsca pracy). Jeśliby ktoś teraz, czytając te słowa, oburzył się, to niech się przez chwilę zastanowi nad „co by było, gdyby było”. Krótko i zwięźle rozważmy taki alternatywny wariant historii. Niemcy zachowali więcej człowieczeństwa i nie zdecydowali się na „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej” - nie było konferencji w Wannsee (albo zapadły na niej inne ustalenia). A więc w 1944 r. i w 1945 r. w polskich miastach runęły mury zatłoczonych gett i ich mieszkańcy (w łącznej liczbie ponad miliona osób) pragną natychmiast powrócić do swoich przedwojennych mieszkań, domów, oraz odzyskać swoje zakłady pracy, jakimi najczęściej były sklepy, warsztaty rzemieślnicze, hurtownie, drobne przedsiębiorstwa rolno-spożywcze, itp. itd. Czy te obiekty czekały na ich powrót? Czy nowi lokatorzy, właściciele i zarządcy przyjęliby tych starych z otwartymi rękami? Pytania tyleż wstydliwe co retoryczne.

Drugim „działem” prześnionej rewolucji było zniknięcie ziemiaństwa z polskich wsi. Wszystkie pałace, dwory i dworki znacjonalizowano dekretem PKWN o reformie rolnej, a ich mieszkańców (tych, którzy nie zdążyli uciec) poaresztowano i powysiedlano. A ziemię przekazano chłopom bezrolnym i małorolnym - przy różnej ich postawie. Autor przedstawia te wydarzenia na tle relacji „pan - chłop” w dwudziestoleciu międzywojennym, sięga również w czasy dawniejsze - rabacji galicyjskiej w 1846 r. I, powiedzmy sobie szczerze, „pan” wyzyskiwał „chłopa”, pogardzał nim i bywał wobec niego okrutny. A „chłop” był zacofany, niepiśmienny, wobec „pana” żywił skrytą nienawiść, a gdy mógł znaleźć dla niej ujście, to też bywał okrutny, nawet jeszcze bardziej niż „pan”. Reforma rolna PKWN stała się więc w istocie nie reformą lecz rewolucją agrarną - przy na ogół biernej, przyzwalającej postawie polskich chłopów.

Trzeci „dział” transformacji to terror polityczny oraz industrializacja upaństwowionej gospodarki. Powstało nowe społeczeństwo, głównie na skutek migracji ludności wiejskiej do miast, do nowych, masowo tworzonych miejsc pracy w hutach, kopalniach i przemyśle maszynowym. Terror miał na celu tresurę polityczną - całkowite podporządkowanie się nowej władzy także i w wewnętrznym przekonaniu (terror szedł w parze z indoktrynacją ideologiczną). Nowa, w pierwszym pokoleniu, „klasa robotnicza” nie stała się jednak ostoją i społecznym zapleczem systemu, jak to pewnie uroili sobie jego twórcy. Wymuszone uprzemysłowienie kraju spowodowało powstanie „industrialnych folwarków”, czyli dużych socjalistycznych przedsiębiorstw zarządzanych właśnie jak ... folwarki. To porównanie użyte przez autora uznaję jednak tylko za częściowo słuszne, ponieważ folwark był z natury rzeczy zarządzany racjonalnie, natomiast przedsiębiorstwa państwowe epoki PRL stosowały często ekonomię księżycową. Powodowało to coraz nowe problemy i w następstwie protesty społeczne. Czy protestujący w swej większości przewidzieli finalny efekt protestów, w tym jego ekonomiczne skutki dla nich samych, to już zupełnie inna bajka.

Książka niezbędna, podstawowa, jeżeli ktoś chce rozgryzać dzisiejszą polską rzeczywistość oplecioną mitami, uroszczeniami i wielostronnym wyparciem. Książka próbuje wpłynąć na polskie "imaginarium", które z pozoru jest tworem wyobraźni, a przecież silnie wpływa na sferę sprawdzalną, namacalną, na podejmowanie decyzji.

Bestseller dla ciekawych historii najnowszej. Pierwszy autor, który potrafiłopisać poważnym lecz przystępnym językiem stuleiie przemian społecznych w Polsce: rewolucję, o której nie chcemy pamiętać. Po przeczytaniu, historia boli już trochę mniej, pozwla za to więcej rozumieć z nastrojów współczesnych.

jestem zachwycona tą książką,tezy przedstawione przez autora uporządkowały mój sposób myślenia o różnych aspektach stosunków nie tylko między narodami ale także między poszczególnymi osobami,stwierdzenie ,że skrzywdzeni mają serce z kamienia można odnieść do wszystkich

Nietypowe i przez to bardzo ciekawe spojrzenie na początki PRL. Można się nie zgadzać z tezami autora, ale cenne jest to, że zmusza do zastanowienia się. Mnie przekonują jego spojrzenie na sprawy tworzenia się nowej klasy społecznej. Może nie w 100%.

Ksiazka nie nalezy do latwych,ale napisana przystepnym jezykiem.Autor probuje wyjasnic "polska nature".Odwoluje sie do tradycji,kultury,faktow historycznych.Nieraz te fakty sa wstrzasajace.Warto przeczytac dla zainteresowanych podobna tematyka.

Zupełnie inne spojrzenie na społeczeństwo polskie. Po przeczytaniu wszystkie analizy autora wydają się oczywiste i nagle wszystko układa się w logiczną całość. Nasza rewolucja nigdy nie była nasza i nie naszymi rękami zrobiona.

Wspaniała książka. Moim zdaniem powinien przeczytać ją każdy Polak, zainteresowany naszą historią, ale widzianą w szerszym kontekście politycznym i socjologicznym. Uważam, że powinna trafić do kanonu lektur dla liceum.

Świetna lektura, poruszająca dosyć trudne tematy naszej historii ostatnich stu lat. Autor doskonale analizuje syutuację, wydarzenia I świadomosć (nieświadomosć) zbniorową narodu.

Ta książka mnie fascynowała i jednocześnie bardzo męczyła w trakcie czytania. Jest niepokojąca, ale też bardzo ważna dla mnie osobiście. Tłumaczy rzeczywistość i stawia zadania.