Autorka: Ewa Świerżewska
Jest to oczywiście wybór bardzo subiektywny, choć posiłkowałam się też tytułami, które pojawiły się niejednokrotnie podczas rozmów ze znanymi osobami ze świata kultury, nauki i sportu, które miałam przyjemność prowadzić, gdy wraz z Jarosławem Mikołajewskim pracowaliśmy nad książką pt. „Co czytali sobie, kiedy byli mali?”. Wtedy też zarysował się pewien kanon, niezmienny przez kilkadziesiąt lat, bo po te same książki, które czytali siedemdziesięciolatkowie, sięgali też o trzydzieści lat młodsi od nich rozmówcy.
Prawie same serie
Zastanawiałam się, jaką kolejność nadać prezentowanym tytułom, jednak nic szczególnego nie przyszło mi do głowy. Za to podczas analizowania moich propozycji kultowych książek dostrzegłam, że znaczna większość z nich to serie, co tylko potwierdza obserwację, iż dzieci lubią czytać to, co znają, co jest im bliskie, przy lekturze czego czują się bezpieczne. Jak widać, przywiązanie do bohaterów i oswojonych realiów dotyczy nie tylko tych najmłodszych, ale i nastolatków.
Ciekawa jestem, co na to zestawienie powiedzieliby współcześni młodzi czytelnicy. Wiem, nie tylko z obserwacji własnych dzieci, że sięgają po część tych tytułów, ale być może dlatego, że znajdują się one na liście szkolnych lektur.
Zapraszam zatem do zapoznania się z subiektywną listą kultowych tytułów. Opisy w większości pochodzą ze stron wydawnictw, a także z Wikipedii (to dowód na to, że książki te są naprawdę ważne i popularne), gdzieniegdzie nie mogłam się powstrzymać przed dopisaniem czegoś od siebie. Oczywiście nie wszystkie tytuły dostępne są współcześnie w takich wydaniach, jak pamiętają je poprzednie pokolenia, więc prezentowane okładki, formaty i nazwy wydawnictw mogą się różnić od tych ze wspomnień.
Muminki
Tove Jansson
przeł. Teresa Chłapowska; Irena Szuch-Wyszomirska
wyd. Nasza Księgarnia
wiek: 6+
Życie Muminków i ich przyjaciół z Doliny skupia się wokół domu Mamy i Tatusia Muminka, gdzie każdy może liczyć na pomoc i przyjaźń. Panna Migotka, Paszczak, mała Mi, Włóczykij, Ryjek czy straszna Buka tworzą galerię postaci, które na zawsze pozostaną w pamięci czytelników.
A dla mnie seria o Muminkach to małe, białe książki w miękkich okładkach z chropowatego (od używania) papieru i Buka, której podobno powinniśmy się bać. Nie potrafię wskazać ulubionego tomu, ale bez wątpienia moim ukochanym bohaterem był Włóczykij.
Kubuś Puchatek. Chatka Puchatka
Alan Alexander Milne
il. Ernest H. Shepard
przeł. Irena Tuwim
wiek: 5+
Zajrzyjcie do Stumilowego Lasu, gdzie najsłynniejszy miś na świecie przeżywa fascynujące przygody ze swoimi przyjaciółmi. Obdarzone ludzkimi cechami charakteru zwierzątka śmieszą i bawią z jednej strony naiwnością, z drugiej – filozoficznym podejściem do życia. Niezwykłe ilustracje Ernesta H. Sheparda oraz doskonały przekład Ireny Tuwim sprawiają, że od wielu lat książki o Krzysiu, Puchatku, Kłapouchym i Prosiaczku należą do ulubionych lektur dzieci i młodzieży.
I znów nie potrafię zapomnieć okładki – twarda, szara, z kolorowymi figurami geometrycznymi i białą aplą, na której prócz tytułu znajdował się rysunek Ernesta H. Sheparda.
Małgorzata Musierowicz
wyd. Akapit-Press
wiek: 12+
„Jeżycjada” – powieść mieszcząca się w 23 tomach – opowiada o losach najbardziej znanej poznańskiej rodziny Borejków i ich przyjaciół. Wierni czytelnicy traktują bohaterów jak najbliższych przyjaciół, towarzyszą im w przeróżnych perypetiach, w trudnych i szczęśliwych chwilach. Po „Jeżycjadę” sięgają całe pokolenia, poszczególne części zna niejedna prababcia, babcia, matka i córka.
No i teraz narażę się pewnie wielu osobom, które w tej chwili zyskuję dowód na to, że się nie znam. Nigdy nie połknęłam bakcyla „Jeżycjady”, ale zawsze podziwiałam wszystkich czytelników (głównie czytelniczki), potrafiących wymienić baz zająknięcia tomy w kolejności ukazywania się.
Lucy Maud Montgomery
wyd. Wilga
wiek. 10+
Pokonywanie kompleksów, przygody i fenomenalny dowcip – "Ania z Zielonego Wzgórza".
Ta popularna od pokoleń książka stale zdobywa nowe rzesze czytelników. Jest śmieszna, choć potrafi też wzruszyć do łez. Uczy szacunku i właściwych zasad moralnych, ale nie poucza. Uwielbiana przez dorastające dziewczęta psychologiczna seria śmiało konkuruje z książkami o podobnej tematyce, napisanymi w XX i XXI wieku. I często – przez wzgląd na swój uniwersalny charakter – wygrywa.
W mojej prywatnej bibliotece stoją dwa komplety „Ani” – jeden w płóciennej oprawie, drugi klasyczny, z charakterystyczną okładką otoczoną ramką. Oba mocno używane.
Zbigniew Nienacki
wyd. Literatura
wiek: 9+
"Pan Samochodzik" to bardzo popularna przed laty, klasyczna seria powieści sensacyjno-przygodowych dla młodzieży, która nadal ma rzesze miłośników.
Przygody Pana Samochodzika, historyka sztuki na tropie kradzieży, przemytu i fałszerstwa dzieła sztuki, stworzył Zbigniew Nienacki. Pierwsza przygoda, „Wyspa Złoczyńców”, powstała w 1964. Seria
Zbigniewa Nienackiego do dziś inspiruje młodszych czytelników, a dla starszych bywa niedoścignionym wzorem książek, które rozbudzają miłość do literatury.
Ktoś mógłby powiedzieć, że to seria dla chłopaków, bo przygody, główny bohater itp., ale nic z tych rzeczy – zaczytywałam się!
Opowieści z Narnii
C. S. Lewis
il. Pauline Bayens
wyd. Media Rodzina
wiek: 9+
„Opowieści z Narnii” to seria fantasy, składająca się z siedmiu powieści autorstwa C. S. Lewisa, od lat zaliczana do klasyki literatury dziecięcej, a także najbardziej udane dzieło autora. Cykl, pisany w latach 1949-1954 okazał się wielkim sukcesem nie tylko literackim, ale też finansowym, gdyż sprzedał się w ponad stu dwudziestu milionach egzemplarzy w czterdziestu jeden językach. Oryginalne ilustracje stworzyła Pauline Baynes, a „Opowieści z Narni” zostały kilkukrotnie przeniesione na ekrany, do radioodbiorników u teatralne deski.
Bohaterami „Opowieści z Narnii” są dzieci, które odkrywają historię świata, miejsca, gdzie zwierzęta mówią, gdzie magia jest powszechna, a dobro walczy ze złem.
Mikołajek
Rene Goscinny
il. Jean-Jacques Sempe
przeł. Barbara Grzegorzewska
wyd. Nasza Księgarnia
wiek: 7+
Mikołajek, Joachim, Euzebiusz, Maksencjusz, Alcest, Ananiasz… To imiona najpopularniejszych łobuziaków w historii literatury dziecięcej. Ich przygody bawią polskich czytelników już od pół wieku! Przez lata książki ukazywały się w niezmienionej szacie graficznej – ten charakterystyczny kwadratowy format rozpoznawał każdy fan serii.
Trudno zliczyć, ile do tej pory ukazało się książek o Mikołajku. Pierwsza, „kwadratowa” seria to klasyka, później, nawet po śmierci autora, ukazywały się kolejne, cudem odnalezione tomy (w Polsce nakładem wydawnictwa ZNAK).
Przygody Koziołka Matołka
Kornel Makuszyński
il. Marian Walentynowicz
wiek: 6+
Cykl obrazkowych historyjek z fabułą pisaną wierszem (księgi 1-4). Autor z humorem kreśli przygody koziołka, który w poszukiwaniu Pacanowa, gdzie "kozy kują" popada w liczne tarapaty na lądzie, morzu, w dalekich i egzotycznych krajach. Według książki powstało kilkadziesiąt odcinków serialu animowanego.
Dla mnie był to pierwszy komiks, historyjki obrazkowe, które rozbudzały wyobraźnię i na zawsze zostały w pamięci.
Tytus, Romek i A'Tomek
Jerzy Henryk Chmielewski
wyd. Prószyński Media
Głównym bohaterem powieści rysunkowej jest Tytus de Zoo. Tytus oraz dwaj jego przyjaciele - Romek i A`Tomek - znani już wcześniej z gazety harcerskiej "Świat Młodych", gdzie od 1957 roku ukazywały się w odcinkach przygody tej wesołej trójki.
Popularność Tytusa i spółki skłoniła autora do przygotowania w 1966 roku w formie książkowej zupełnie nowych przygód tych sympatycznych bohaterów. Przygód, których Tytus zaznał tym razem na harcerskim szlaku. Romek i A`Tomek doszli bowiem do zgodnego wniosku, że Tytus marnuje się i postanowili go wciągnąć do harcerstwa. O tym, co z tego wynikło, przeczytacie za chwilę sami.
Tytus i jego przyjaciele pojawiają się nie tylko w zeszytach komiksowych, ale też w potężnych rozmiarów książkach, które mimo sędziwego wieku, autor tworzył jeszcze do niedawna.
Alicja w Krainie Czarów
Carroll Lewis
Alicja w Krainie Czarów to jedna z najpiękniejszych powieści dla dzieci. Pełna niezwykłych przygód, ciekawych i zabawnych postaci, niesamowitych, fantastycznych zdarzeń. Tytułowa bohaterka przenosi się do świata, gdzie wszystko jest możliwe, pełnego tajemnic i zagadek. Przygody dziewczynki są piękną baśnią o dorastaniu, o poznawaniu świata, o otwartości na innych, wrażliwości.
Liczba przeróbek, adaptacji filmowych i teatralnych, a także nawiązań w kulturze dobitnie świadczą o znaczeniu tej książki.
Antoine de Saint-Exupery
Wydany we wszystkich językach świata, pisany alfabetem łacińskim, arabskim, bengalskim czy cyrylicą (lecz zawsze z pięknymi rysunkami autora), "Mały Książę" jest od wielu pokoleń czytany, kochany i przekazywany milionom czytelników, małych i dużych, dla których stał się przyjacielem, być może najbliższym.
Mały Książę opuszcza swoją asteroidę B 612 i wyrusza w podróż – pełną spotkań i doświadczeń. W wyniku tej podróży rodzi się jedno przeświadczenie – że to, co miał do tej pory, a utracił, było w jego życiu najważniejsze.
"Mały Książę" to książka, która dotyka tematów najważniejszych: dojrzewania, miłości i przyjaźni. Choć to lektura szkolna, nie tylko dzieci mogą znaleźć w niej coś dla siebie. To książka, do której można raz po raz wracać i na nowo interpretować jej treść. Obowiązkowa lektura dla każdego.
Komentarze (0)