Poufne (okładka  twarda, 06.2020)

Fantastyczna, przejmująca lektura.

Trochę wojny jest w każdym z nich. Dziadku, synu, wnuku. “Poufne” to książka bardzo trudna. Niewielka rozmiarowo, ale przytłaczająca swym ciężarem. Nagromadzonych emocji, przekazanych informacji, wysłuchanych wspomnień. To zbiór fragmentów codzienności rodziny, dla której przeszłość ma olbrzymie znaczenie. Szczególnie, że ta przeszłość tak mocno wpływa na teraźniejszość, kształtując ich jako ludzi, naznaczonych wielką, choć jakby nie do końca własną, historią. Mikołaj Grynberg w tych codziennych krótkich urywkach wskazuje czytelnikowi, jak ważne są kwestie pochodzenia i tożsamości. W subtelny, ale i dający do myślenia sposób, przemyca te pojęcia czasem mniej, a czasem bardziej dosadnie. Pozwala by w tych oszczędnych urywkach tekstów wybrzmiewało echo dawnych, ale nieminionych wydarzeń. Nie wszystkie fragmenty podziałały na mnie równie mocno i nie wszystkie wywołały mocne wrażenia. Niektóre natomiast wyraźnie wbiły się w pamięć, stanowiąc silną bazę dla własnych przemyśleń i refleksji. Jednym z nich jest niewątpliwie nawiązanie do konieczności powrotu do poprzedniego nazwiska. Uczucie związane w ten sposób potrzebą pamięci o wydarzeniach sprzed lat i tym, jaki wpływ miały one na życie członków rodziny. Grynberg podchodzi oszczędnie do opisów. Skrawki jego opowieści są krótkie i na temat. Wiele zostaje zawarte między akapitami. Niektórych rzeczy trzeba się domyślić. Niektóre spróbować poczuć na własnej skórze. Kiedy dziadek krzyczy na syna i wnuki za spóźnienie, którego nie było. Bo martwi się o to, co mogło się wydarzyć. Bo nie potrafi spokojnie przejść nad obawą i niepokojem, pamiętając, jak kruche i nieprzewidywalne mogą być dni. O wojnie też zostało tutaj powiedziane kilka słów. O getcie i ukrywaniu się. O pociągać. I o strachu. Niewiele, bo nie o wojnie ma być ta książka. Przynajmniej nie wprost. Ona stanowi jakby punkt wyjścia. Towarzysza rodziny na przestrzeni lat. Ona wciąż działa, wpływa, mami. „Poufne” to osobiste i szczere opowieści kogoś, kto ze wspomnieniem wojny wciąż żyje. W opowieściach najbliższych i w przebywaniu z nimi. Mocna, zastanawiająca i wartościowa lektura. Trudna, wymagająca i potrzebująca czasu.

Mikołaj Grynberg Poufne, "Nie mogę obiecać, że gdy wreszcie ruszy czas naprzód, życie nabierze rumieńców. Wszystko ma swoje wady i mało zalet. Wynurz głowę z rejwachu przeszłości. Stamtąd jesteś, ale tam już nie ma nikogo oprócz ciebie. Rozejrzyj się i wyrzuć rzeczy, których twoje dzieci nie będą chciały odziedziczyć. W głowie zrób to samo, choć to znacznie trudniejsze. Co potrafisz - opowiedz trenami. (...) Czy dobrze żyjesz? Czyim życiem żyjesz? Już nie chodzi o to, czy byliby z ciebie dumni, skończyło się. O jutrze myśl od dzisiaj." ➡️Okruchy życia, codzienne troski, również małe rodzinne spięcia i wielkie tragedie, a także dziedziczone traumy, nad którymi wciąż krążą duchy przeszłości. A wszystko opisane wybornie, w punkt, a przy tym zamknięte w miniaturowej formie opowiadania, wspomnienia. Szacunek za to, że na stu pięćdziesięciu stronach Mikołaj Grynberg zawiera życie trzypokoleniowej rodziny, naznaczonej Holokaustem, niespodziewanymi pożegnaniami bliskich ze światem doczesnym, rodziny brnącej przez odmęty zapomnienia, a zarazem pielęgnującej pamięć o sobie. To wszystko okraszone szczyptą humoru, odrobiną ironii, nutką nostalgii. ➡️Czytając czułam się, jak jeden z członków rodziny od wielu już lat siedzący przy wspólnym stole, przysłuchujący się opowiadanym historiom, czasem smutnym, nieraz śmiesznym, słyszanym po raz pierwszy bądź roztrząsanym po stokroć. Jakbym była wciągana w pogaduszki i ploteczki snute każdego dnia przy filiżance herbaty. Lubię taką literaturę, przy której można jednocześnie uśmiechnąć się i zadumać, w której mniej znaczy więcej, pełną szacunku dla człowieka a zarazem pokory wobec życia.

Książka „Poufne” choć objętościowo mała, porusza wiele tematów, które są bliskie każdemu z nas. Autor zaprasza nas do domu żydowskiej rodziny, przedstawiając migawki życia codziennego. Narratorem powieści są ludzie różnych pokoleń - dziadek, syn i wnuk. Każdy z nich postrzega świat z perspektywy własnych doświadczeń Rozdziały książki pozbawione są chronologii. Wspomnienia członów rodziny przeplatają się ze sobą. Każdy z nich wnosi do tej historii część siebie. Bohaterowie opowiadają o prawdziwym życiu, dzielą się swoimi intymnymi przemyśleniami. Lektura książki „Poufne” dostarcza wielu emocji i wrażeń. To pozycja, która zmusza do refleksji i rozbudza wspomnienia. Pokazuje też jak ulotne i kruche jest życie. Bardzo poruszyły mnie fragmenty opowiadające o trudnych rozstaniach rodziców z dziećmi. Strata bliskich osób, wpisana jest w życie każdego człowieka. „Poufne”, to również książka o trudnych i skomplikowanych relacjach między rodzicami, a dziećmi. Konflikty pokoleniowe są nieodłączonym elementem społecznego życia. Doświadczeni rodzice pragną chronić swoje dzieci przed złem całego świata. W przyszłości role życiowe się odwracają. Dorosłe dzieci muszą przejąć opiekę nad swoimi starszymi rodzicami. Książka „Poufne” jest lekturą życiową, ważną i potrzebną. Przypomina nam o tym, jak istotną rolę w naszym życiu pełni rodzina. Historie naszych dziadków i rodziców budują ciągłość międzypokoleniową. Warto dbać nasze relacje rodzinne, pielęgnować wspomnienia o naszych przodkach. Każdy z nas mógłby dopisać do tej opowieści swój rozdział.

"Poufne" Mikołaj Grynberg Historia rodziny żydowskiej w powojennej Polsce. Są opowieści nawiazujące do losu Żydów w czasie II wojny światowej , ale nie tylko. Są tu opowiadania o chorobie, starości, umieraniu, żałobie. Tematy ważne, trudne...ale w jak wspaniały sposób napisane!!! Z jaką finezją, lekkością, poczuciem humoru. Nawet nie umiem wybrać, które z rozdziałów podobały mi się najbardziej. "Zmiłuj się nad nami" - genialny. I jeszcze " Siostry dziadka" oraz kontynuacja tej historii w " Przerzutniku"

Tę książkę trzeba przeczytać. Po prostu. Każdy z nas ma swoje problemy, zmory, spojrzenie na świat.